Qëndrestari i dekllasuar!
nga Albert Avduli
In memoriam për Bektash Xhelilaj
Bektashi ishte babaxhan në dukje. Shtat mesatar, me mustaqe, veshur përherë me rroba kafe. Ngjyrat ishin të pakta atëhere. Vetëm stinët krijonin mozaikun dhe colorin e tyre, pavarësisht regjimit.
Një ashpërsi fisnike, të cilën e mbulonte me buzëqeshje dhe batutën e sajonte aty për aty, në varësi të bisedës apo rrethanave. Kishte nja tre klasë shkollë sa për të lexuar e shkruar emrin e tij.
Gazetat “Zëri i Popullit” dhe “Bashkimi” as i donte, as i blinte dhe as e abononte kush. Udhëheqësit e fshatit duke e njohur mirë, nuk ja kërkonin as si nder poshtërues.
Bektashi ishte dy herë i deklasuar. Kjo donte të thoshte, që burgun e kishte vetëm disa orë larg. Pikërisht kjo gjëndje e bënte atë të ndihej mirë me veten. E shpërfillte varfërinë me atë buzëqeshje.
E tallte realitetin, që fati ja kish rezervuar.
Ai nuk i përkiste kllasës. Brenda vetes, kllasën e përbuzte dhe e urrente.
Pse dy herë ? – mund të pyesni.
Ja kishin pushkatuar gjyshin dhe babain, kur ai ishte apo ende jo 3 vjeç.
Pushteti komunist ja kishte marr pronat dhe ai duhet të punonte si argat në arat e tija.
Ai, në mënyrë instiktive, çdo ditë shpresonte se komunizmi do rrëzohej.
Guxonte të lëshonte ndonjë batutë, kur nuk kishte dëshmitarë të mundshëm.
Katër episode më poshtë:
E diel. Mëngjes. Shpejtonte për në punë. Mbrapa tij vraponte një tjetër kooperativist.
Pse me kaq vrap ? – e pyet Bektashi.
Për te puna socialiste, se nuk jemi bujqit e tu – u përgjigj tjetri.
Vërtet je me fat, i thotë kulaku, se po të ishe bujku im, sot do ta kishe pushim ti dhe unë. Nga gëzimi le të vrapojmë të dy.
Një ditë kalonte ndan zyrave të sektorit. Shoferi i makinës së kryetarit po pastronte me një leckë xhamat e autoveturës.
Tungjatjeta ! – e përshëndeti.
A kulak, ja kthen shoferi, se të ishte koha jote, kushedi se ku do vuaja unë.
Kulaku, hodhi vështrimin përreth. U sigurua që tjetërkush nuk dëgjonte dhe gati përgjigja: Shofer do ishe përsëri. Do ishe shoferi im dhe veturën do ta kishe prej ingliterri jo prej rumanie.( shoferi ishte burrë i mirë dhe vite më vonë ma ka treguar këtë dialog).
Bektashi fejonte vajzën e vëllait të madh, në një fshat të labërisë. Shkesia apo lajmësia si përdoret në Mallakastër, i çonte miqësitë te e njëjta sërë. Status shoqëror e social i njëjtë do thuhej sot.
Tradita e donte që mbasi u pritën miqtë e largët, mbas një apo dy javësh, të shkonin dhe familja e vajzës për vizitë te shtëpia e dhëndërrit.
Kështu u bë, shkuan. Miqtë e rinj ishin gjithashtu të shpronësuar, pushkatuar dhe përjashtuar nga kllasa.
U shtrua dreka dhe vloi rakia. Përjashtimi nga kllasa nuk do të thoshte se ju kishte rrëmbyer gëzimin e martesës së bijve dhe pritjes së trashgimtarëve.
Dolli e parë për çiftin e ri. Kënga e parë për miqësinë e re. Një nga nipërit e shtëpisë e nisi një labçe plot nerv “Abdyl prishe pasurinë, një barrë flori…” Isua gjëmonte sa tundej qielli.Miqtë duhet të merrnin këngën në radhë.
Po bashkonin jetën e gjakun dy bijë, po ofrohej bukë në të njëjtën sofër, duhej përzier edhe shpirti.
E shpirtin, kënga e bënë një.
Vëllai i madh, babai i vajzës, ja ngul sytë Bektashit. Ai vështrim ishte urdhërues; merrja këngës!
E thash që në krye të herës, se ai krijonte humor me batutat e tij.
Duke ditur se miqtë e rinj ishin si ai, mendoj t’ju bënte një rreng.
Si shenjë se do niste këngën, lëshon një kollitje për të pastruar zërin. Heq pecetën nga gjunjët, jua kalon mustaqeve, hedh vështrimin përtej mureve të odës…
Djemtë dhe nipërit e shtëpisë afrohen për të mbështetur ison. Kënga e krushkut duhet të dilte e bukur, e shtruar, por dhe e fortë.
Mor djem, o djemooo, e zgjat pak tekstin dhe e nis vargun; “Moj parti, moj famëmadhe, Ç’jua bëre mirë disave…”
Zërat u këputën. Djemtë u tërhoqën rrufeshëm dhe u njëhsuan me murin.
Heshtje e akullt. Zotët e shtëpisë u zverdhën, miqtë nga mallakastra u nxinë.
Disa sekonda hutim e ankth.
Veç ai i qetë.
Rrëmbyer e zë plotë, ja merr këngës “Nëntëqind e dymbëdhjetë moj Vlora me histori…”
Kënga e ndezi shtëpinë dhe isua e lëshoi jehonën mbi fshat.
Biseda me mua…
Kisha mbaruar shkollën e mesme në Fier. Rezultatet për medalje të artë dhe mundësi të zgjidhja degën e preferuar universitare.
Kuptohet, ato dyer nuk mund të hapeshin për mua, fëmijët e tij dhe mijëra si ne.
U ktheva në fshat. Më ndal një ditë e më thotë:
“Duro djalë, mos u ep. Mos u ndot. Lexo. Një ditë do thyejnë qafën”
Ky ishte Bektashi.
Rebeli buzagaz…
