Shteti dhe shtypi

nga Ismet Toto

Gjendja e shtypit kombëtar të sotëm? Ja një pyetje për të cilën duhet të kemi interesim dhe kujdes kur e prekim dhe dritë e objektivitet pikëpamjesh kur e bisedojmë. Dhe pretendojmë me këmbëngulje dhe me zë të lartë si nga këndonjësit, ashtu edhe nga ata që kanë në dorë punët, që të na vënë veshin dhe që, duke dëgjuar fjalët tona, të mos tërhiqen nga paragjykime dhe sentimentalizma dhe të japin verdiktin e tyre, po të qëndrojnë e të mendojnë me ftohtësi gjykimi, me pasionin e atdhedashurisë në krye, ashtu si ç’përpiqemi të bëjmë edhe ne kur mendojmë dhe flasim mbi këto punë.

Sipas mejtimit tonë, shtypi shqiptar po fillon të marë vëndin që i përket në kuadrin e punëve të shoqërisë. Shtypi shqiptar i sotëm sapo fillon të mëkëmbet dhe të shkëputet nga skllavëria e subvensioneve dhe nga dallkaukllëku tradicional rreth kolltuqeve dhe personave ministerialë. Dua të them se unë sot, po të kem fakte dhe shkaqe, mund të ngrihem e të shkruaj edhe kundër kryeministrit, edhe kundër çdo ministri tjetër dhe prapë se prapë kundrejt meje nuk do të merren masat e zakonshme, ngjersa të mos ketë prova që sjellja është për të dëmtuar interesat kombëtare.

Për ata njerëz që kanë haber nga punët e shtypit përgjithësisht dhe, sidomos nga punët e historisë tragjikomike të shtypit shqiptar, kjo punë, ky lartësim i shtypit, ky fitim lirie ka një rëndësi të madhe kombëtare dhe historike. Dhe për nacionalistët shqiptarë, që u dhimbet ky vënd dhe që duan gjithnjë të mirën, të mbarën dhe përparimtaren, është rasti që t’i jenë thellësisht mirënjohtës atij që qëndron në krye dhe që shkakton këto gjëra.

Shtypi shqiptar përgjithësisht ka hipur një shkallë drejt vëndit që i përket. Me përjashtime, natyrisht. Po jemi ne, përgjithësisht, ne profesionistët gazetarë, që guxojmë e themi sot se shtypi duhet të jetë në duar të zonja, të stërvitura dhe nacionaliste. Për ndryshe në vënd që të jetë një aktivitet i dobishëm, bëhet një aktivitet i dëmshëm si për interesat e sotme të shoqërisë shqiptare, ashtu edhe për atë e të së nesërmes.

Shëmbëll: Shkroi një artikull-studim “Demokratia” (e cila e kish vëndin në një revistë ose libër) dhe “Besa” e rrëmbeu dhe e ktheu në një armë politike për dëm të madh të gjëndjes shpirtërore të vëndit. Mbi këtë ngrihet “Hylli i Dritës” dhe shkruan një artikull me një frymë të gjërë nacionalizmi, saqë na shtrëngon herë pas here ta adhurojmë atë kler kryemadh, dhe mb’anë tjetër, ngrihet revista “Rilindja” e Korçës e drejtuar nga sentimentalizma sarahoshe dhe kalamaqe dhe shkruan një artikull të gjatë me pasion dhe anësi për dëm të madh të interesave kombëtare dhe duke irrituar edhe më keq gjëndjen shpirtërore të krijuar dashas ose jo nga njerëz gjithaq foshnjarakë, sa ata të “Rilindjes”.

Ky është problemi i sotëm. Shtypi në duar të mira, më njërën anë, ka bërë dhe po bën shërbime, dhe mb’anë tjetër, shtypi në duar të papërshtatshme po bën dëme të mëdha, duke trajtuar probleme me rëndësi me të tërë shkujdesjen dhe naivitetin e inkompetencës dhe me pasionet dhe britmat tragjike, që karakterizojnë njerëzit që janë robër të thashethemeve të rrethit të tyre.

Tashti: A është më mirë të kemi në Shqipëri njëzet gazeta dhe njëzet revista në duart e kujtdo dhe të bëjnë ç’të duan e të thonë ç’të duan lirisht, me fjalë të tjera, të kemi një kaos të plotë, apo është më mirë të kemi 5-6 gazeta dhe 5-6 revista në duar të zonja dhe të përshtatshme nga çdo pikëpamje, të cilat të zhvillojnë një aktivitet të qetë dhe të matur duke u munduar me përpjekje intelektuale të sinqerta dhe të vërteta të zbërthejnë ato probleme kombëtare, që i përkasin shtypit?

Kjo është pyetja. Dhe kësaj pyetjeje na i përgjigjemi pa asnjë rezervë. Shtypi nuk matet nga sasia e gazetave dhe revistave, por nga cilësia, nga vlefta reale dhe konstruktive e tij. Një gazetë nuk mund të lihet në duar të çdo njeriu. Përveç konditave të ligjës, ka edhe kondita të nënkuptuara. Një gazetë ose revistë mund t’i bëjë shpesh herë vëndit më tepër shërbim ose dëm nga ç’mund t’i bëjë, për shëmbull, një deputet ose sekretar general, ose një prefekt.

Atëhere një gazetë ose një revistë duhet lënë në duar të atyre njerëzve që kanë garanci jo vetëm financiare, por edhe, si të themi, kulturore, shoqërore dhe kombëtare. Me fjalë të tjera, njerëzve që mund t’i shërbejnë shoqërisë. Çdo njeri që di të shkruajë, nuk është një vleftë. Gazetat dhe revistat do të jenë në duar të njerëzve për të cilët drejtonjësit e shoqërisë, shteti të ketë bindje se mund t’i shërbejnë vëndit me pasion, me sinqeritet dhe me dashuri./Arbënia, 25 mars 1936/