A ka Shqipëria “Ura Morandi”?!

Tragjedia në Genova që aktualisht thuhet se mori jetën e 42 personave, tre prej të cilëve fëmijë, është një këmbanë alarmi për Italinë me urat që ka në gjtihë territorin, dhe jo vetëm.

Dhe derisa kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama mezi gjeti kohë për të hedhur ca radhë ngushëllimi për jetët e humbura në njërën prej tragjedive më të mëdha që ndodhi këtë vit nëpër rrugët e Evropës, miku  i tij i shtrenjtë, Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiç shkoi një hap më tej: urdhëroi kontrollin e të gjitha urave në Serbi.

Po cila është situata e urave në Shqipëri, apo Edi Rama nuk ka se pse shqetësohet.

Alarmi në vitin 2016

The Guardian sot kujton se punimet në rindërtimin e urës Morandi kanë filluar në vitet ’70-të edhe pse ishte inauguruar në vitin 1967, dhe shqetësime rreth sigurisë së kësaj ure kishte që në vitet e para të përdorimit, ku u dëshmuan dobësitë e saj.

Profesori Gordon Masterton, shef i katedrës së Infrastrukturës së të ardhmes në shkollën e inxhinierëve pranë Universitetit në Edinburgh, tha se hetimi duhet të jetë një “ekspertizë me themel” dhe të gjendet shkaktari kryesor.

“Ka disa shkaktar potencial, dhe për momentin nuk është e ndershme ndaj viktimave që të spekulohet për shkakun, deri sa të mos mbledhen dëshmitë,” tha profesor Marsterton.

Me këtë është dakord edhe Dr. Maria Rosaria Marsico, ligjëruese në Inxhinerinë e Ndërtimit pranë Univesritetit në Exeter, e cila thekson se gjykimet për shkakun e shembjesë së urës duhet të jenë të bazuara në informacionet dhe dëshmitë shkencore. Ajo kujtoi se në vitet ’90-të pikërisht në këtë urë është kryer njëri prej riparimeve më të mëdha, i cili përfshinte edhe  rifutjen e strukuturave të reja prej çeliku.

Dhe derisa ekspertët bëjnë thirrje për pritjen e dëshmive që do të tregonin se si erdhi deri tek tragjedia, alarmin se kjo urë ëshë e pasigurt e kishte dhënë që në vitin 2016, profesor Brencish. Profesori Antonio Brencich nga Universiteti në Genova e quajti si “dështim i inxhinierisë”.

“Ura është e keqe. Më herët ose më vonë ai duhet të zëvendësohet,” kishte deklaruar ai para dy viteve për mediat italiane.

Duke pasur parasysh faktin se ura kalon mbi qendra tregtare, fabrika, banesa dhe hekurudhë, dhe në momentin kur ndodhi tragjedia moti ishte shumë i keq, ekspertët e trafikut theksojnë se përmasat e kësaj tragjedie mund të ishin shumë më të mëdha.

“Morandi shqiptar”

Reagimi i profesor Antonio Brencich nga Universiteti në Genova në vitin 2016 përveç se profesional ishte edhe qytetar.

Për fat të keq, në Shqipëri “Ura Morandi” ka nëpër çdo fshat të Shqipërisë, jo që lidhin autostrada të  mëdha por që janë rrezik potencial i tragjedive edhe më të mëdha. Kryeministri Edi Rama gjeti pak kohë të trazoj pushimet në Dhërmi për ta ngushëlluar popullin italian, por e gjitha përfundoj me kaq!

Kroacia që ai e ka për  zemër po zien se pse kryeministri Plenkoviç nuk vepron si miku i Ramës, Aleksandar Vuçiç për të urdhëruar një kontroll të jashtëzakonshëm të urave.

Në urdhërin e kontrollit të jashtëzakonshëm të cilin e ka firmosur ministrja e Infrastrukturës, Zorana Mihajlloviç, theksohet se për këtë kontroll ngarkohet një ekip i ekspertëve nga kjo ministri. “Do të kontrrollohen urat në rrugë dhe hekurudha në Serbi të cilat janë ndërtuar para disa dekadave, dhe të cilët janë riparuar dhe rindërtuar ndërkohë,” theksohet në arsyetim duke saktësuar se do të bëhet edhe kontrolli i gjithë dokumentacionit të konstruksionit të urave.

E Edi Rama pushon i qetë apo ka vërtetë arsye të sillet në këtë mënyrë. Denoncimet e mediave vetëm gjatë vitit të kaluar dhe këtij të fundit, flasin për një gjendje mizerabël të urave, ura të cilat  as në Amazonë nuk i gjenë dot.

Po japim ca “Morandi” që janë denoncuar vitin e fundit, dhe që nuk është çudi se mund ta detyrojnë kryeministrin e Shqipërisë, që atë mesazh të shkruar në gjuhën italiane ta përkthej në gjuhën amëtare.

Ura e Dërstilës, e njohur që nga që nga viti 1973 kur ra autobusi dhe gjetën vdekjen disa arsimtarë, u aktualizua në janarin e vitit të kaluar kur po rrezikohej të shembej. Ura e Dërstilës në Gjinar, në aksin rrugor Elbasan-Gjinar ka pësuar zhvendosje, dëmtime dhe shembje serioze dhe tashmë është kthyer në rrezik potencial për burim fatkeqësish. Duke vlerësuar rrezikun, mirëmbajtja rruga-ura kishte ndërmarrë një masë të paparë, kishte vendosur një tabelë ku kërkon uljen e shpejtësisë dhe kishte bllokuar njërin kah të urës.

Ura në Togëz, në marsin e vitit të kaluar dëshmoi se kjo qeveri nuk e çanë fortë kokën për miletin, e aq më shumë për urat. Pavarësisht se gjendjen e rëndë të urës e konfirmoi me vizitën e tij, i plotëfuqishmi i Elbasanit, Librazhdit dhe gjithë Shqipërisë, Taulant Balla, 500 banorët e Togëzës së Librazhdit morën mesazhin e qartë për urën për të cilën theksonin se është dëmtuar për shkak të erozionit dhe punimeve pa kriter që ka bërë kompania e cila ka ndërtuar HEC-in. Balla nuk foli për atë që e kishte dëmtuar, por  gjatë takimit me banorët theksoi mundësitë e zgjidhjes së këtij problemi me ndërhyrjen e ushtrisë.

Ura Lac-Bruc, ishte maji i vitit 2017 kur një video u bë virale dhe tregonte një skenë horror se si fshatarët në Lac-Bruc të rrethit të Matit kalojnë nëpër këtë urë, që i lidh ata me rrugën që vjen nga Burreli e të çon në Rrugën e Kombit. Kjo urë lidh fshatrat Lac, Harvataj, Kllumth dhe Lufaj dhe përdoret nga rreth 400 banorë të kësaj zone, pa përfshirë këtu vizitorët.

Ura e Hoshtevës dhe e Orgockës, Ishte muaji shkurt i këtij viti kur banorët shprehën shqetësimin për shkatërrimin e urave vetëm për disa ditë dhe përveç se nuk u riparuan u larguan edhe nga harta e monumenteve të kulturës.

Banorët e Zagorisë edhe mund të kenë rastin të shkojnë në Genova, por çdo orë e minutë janë të rrezikuar si përdorues të urës së Hoshtevës në zonën e Libohovës.

I tillë është rasti edhe me urën e Orgockës, për gjendjen e së cilës urë vetëm kryeministri nuk shqetësohet, sepse ministrja e Kulturës, Mirela Kumbaro është rahat jo vetëm me monumentet e kulturës. Ç’e do, janë edhe të periudhës Osmane!

Ura e Drojës, u denoncua në prillin e këtij viti nga banorët e zonës se është shembur gjatë përmbytjeve,  dhe kanë mbetur të izoluara fshatrat Shperdhet, Bushnesh, Thumanë, Fushë Mamurras. Ura e shembur nga përmbytjet e muajit shkurt ka ndarë banorët nga institucionet e njësisë administrative Mamurras, por ajo përdoret edhe si e tillë, dhe prindërit theksojnë se nxënësit janë të rrezikuar kur i bien shkurt nga ura për të mos u vonuar për mësim.

Ura e Tales, të çon në plazhin e mrekullueshëm të Tales por nuk e vënë njeri dorën në zjarr edhe pse aty vazhdon të qëndroj një urë e improvizuar dhe burim i rrezikut të përhershëm. Nuk lidhë autostrada si ajo e ajo në Genova por gjatë sezonit turistik aty dijnë të kalojnë jo 300 por 3000 persona. Ankesat e banorëve të zonës janë të përmujshme, por e fundit ishte ajo e fillimit të muajit të kaluar. Ata që kanë kaluar në këtë urë nuk e arsyetojnë rrezikun që përdoruesit e urës i nështrohen për çdo ditë. Por kur dihet se aty ishte një urë e mirë  por ajo ishte prishur me qëllim, dhe banorët e zonës përveç se turistët, për të mbërritur në plazh duhet të kalojnë 3-4 kilometra,  gjërat ndryshojnë. Dhe normalisht kryeministri nuk mërzitet edhe pse ura ka dy vjet që është prishur. Kush e prishi! Ëshët e lehtë për ta gjetur fajtorin, sepse ai me ose pa leje ka ndërtuar aty pranë dhe bënë plazh i pa shqetësuar nga fluksi i madhë i njerëzve që mund të kishin kaluar përmes urës. Natyrisht, “Morandi shqiptar” ka shumë më shumë por për këto që janë denoncuar nuk do të ketë arsyetim, nëse këtyre fatkeqëve që përveç se lidhen me botën tjetër me të tilla ura dhe e kanë për hise ta kenë kryeministër Edi Ramën, mund t’ju ndodhë lehtësisht edhe një tragjedi në urën të cilën ata e dijnë se i ka minutat e numëruara.

Pa arsyetim, por askujt nuk do ti hynë në punë, ashtu siç po ndodhë me tragjedinë në Urën Morandi në Genova, ku sot po numërohen kufomat dhe kemi një ekspert, profesorin e nderuar Antonio Brencich nga Universiteti në Genova, i cili dy vjet më parë, këtë urë e quajti thjeshtë : “Dështim i inxhinierisë”.