“A nuk jemi në rrezik”, tronditen lidhjet në mes të Greqisë dhe Rusisë

Përpjekjet sistematike që të kërcënohet marrëveshja për emrin e ri të Maqedonisë, në kombinim me bashkëpunimin e sforcuar të Ankarasë dhe Moskës, janë shkaqet kryesore të përshkallëzimit të tensioneve në mes të Greqisë dhe Rusisë, theksojnë burimet diplomatike në analizën e portalit nga Brukseli, EURACTIV.

Marrëdhëniet në mes të Athinës dhe Moskës janë acaruar kohët e fundit pas vendimit të qeverisë greke të 11 korrikut që të largoj dy diplomat rus dhe të ndaloj ardhjen e dy të tjerëve.

Qeveria e Greqisë tha se ka dëshmi që ata kanë bërë përpjekje që të minojnë marrëveshjen e fundit në mes të Greqisë dhe Maqedonisë, marrëveshja e cila i hap rrugë Shkupit për anëtarësim në NATO.

Athina thekson se për këtë kishin informuar Rusinë shumë kohë më parë.

Kremlini deklaroi se Shtetet e Bashkuara qëndron pas këtij vendimi, i cili, sipas ambasadorit rus në Athinë, Andrej Moslov, është “zhgënjyes”.

Agjencia e lajmeve TASS në 19 korrik raportoi se Ministri i Punëve të Jashtme, Sergej Lavrov do të anuloj takimin e planifikuar për muajin shtator në Athinë për shkak të tensioneve në mes të dy vendeve.

“Mendoj se në situatën aktuale kjo vizitë humb momentumin e vet, të paktën sa i përket afateve për të cilat kemi biseduar, përkatësisht në shtator,” tha amabsadori rus

“Kanë pyetur për të vizituar Athinën dhe ne kemi dërguar ftesë. Lavrov është i mirëseardhurnë Athinë,” tha një burim grek për EURACTIV.

Ambasadori grek në Moskë dje u ftua në Ministrinë e Punëve të Jashtme të Rusisë për sqarime të detajuara sa i përket dëbimit të dy diplomatëve rus, por nuk janë paralajmëruar kurrëfarë masa reciproke.

Si Shkupi edhe Athina i kanë tërhequr vërejtjen Bashkimit Evropian dhe Shteteve të Bashkuara rreth mobilizimit rus në rajon, në prag të referendumit për emrin i cili në vjeshtën e këtij viti do të mbahet në Maqedoni.

Kryeministri i Maqedonisë, Zoran Zaev para pak kohësh deklaroi se biznesmeni grek i cili ka lidhje të ngushta me Moskën, ka paguar qytetarë nga Shkupi që të përdorin dhunë në prag të referendumit.

Përveç kësaj, Ministrja e Mbrojtjes, Radmila Sheqerinska më 13 korrik deklaroi se vendi i saj nuk do ti lejoj Moskës që ta kërcënoj marrëveshjen për emrin me Greqinë.

“Kishte përpjekje sistematike nga ana e qarqeve ruse që të minojnë marrëveshjen për emrin, deklaruan burime diplomatike për EURACTIV, duke shtuar se gjithashtu kanë bërë përpjekje që të forcojnë ndikimin e tyre në Kishën Ortodokse të Greqisë dhe tek Patriarku i Jerusalemit.

Roli i Turqisë

Marrëdhënia e re e forcave në rajonin e gjërë është edhe një faktor tjetër i cili ka kontribuar në përshkallëzimin e tensioneve në mes të Moskës dhe Athinës.

Përafrimi i Turqisë dhe Rusisë si dhe aksioni i tyre i përbashkët në luftën e Sirisë kanë befasuar Athinën. Turqia tradicionalisht ka qenë rivali kryesor i Greqisë dhe vetëm anëtarësimi i të dy shteteve në NATO ka parandaluar futjen e tyre në një konflikt ushtarak.

“Bashkëpunimi i ngushtë në luftën siriane në mes të Rusisë dhe Turqisë ka forcuar dyshimet tona, kanë deklaruar burimet greke, duke shtuar se çështja tjetër shqetësuese për Athinën janë planet e Turqisë që të blejnë sistemin mbrojtës antiraketor S-400 si pjesë e përpjekjeve për fuqizimin e aftësive mbrojtëse në rajon.

Në muajin prill, Agjencia e lajmeve Reuters raportonte se Sekretari amerikan i Shtetit, Mike Pompeo i foli Ministrit të Punëve të Jashtme të Turqisë, Mevlut Çavushogluu për seriozitetin e shqetësimit amerikan në rast se turqit i qëndrojnë marrëveshjes për sistemin raketor.

“Kjo çon në kujdesin më të madh në NATO,” theksojnë burimet.

Por  nga këndvështrimi i Athinës, Turqia gjithashtu po forcon ndikimin tek fqinjët e saj verior. Ankaraja nuk është absolutisht neutrale sa i përket marrëveshjes rreth çështjes së emrit. Nga ana tjetër, Athina shpreson që marrëveshja për emrin do ti jap fund ndikimit gjithnjë e më të madh turk në Ballkan.

Ministri i Punëve të Jashtme të Greqisë, Nikos Kotsias para pak kohësh tha në një intervistë për EUROACTIV se Greqia nuk do të jetë e rrethuar kur ti zgjidhë problemet e saja (me fqinjët verior).

Duke folur në një tubim në Athinë të enjten, Kotsias tha se kundërshtarët e marrëveshjes së emrit, rrezikun real nuk e shohin tek marrëveshja e ndershme me shtetin  e vogël siç është Maqedonia, por lërjen e saj në duart e Turqisë.

“Po a nuk jemi në rrezik kur Turqia stërvit ushtrinë e të gjithë fqinjëve tanë veriorë dhe vendos baza ushtarake në veri,” bëri pyetjen retorike Kotsias.