Alarmi për Libinë, Italia dhe Greqia: Rusët thonë se janë sundimtarët e rinj!
Roma dhe Athina paralajmërojnë për përfshirjen turke dhe ruse në kërcënimin në rritje të sigurisë që vjen nga Afrika e Veriut, shkruan Politico.
Mos u përqendroni aq shumë te Ukraina sa të anashkaloni kërcënimet serioze për sigurinë evropiane në Libi – ky është mesazhi që Italia dhe Greqia po përpiqen t’ua përcjellin aleatëve të tyre të BE-së dhe NATO-s, por deri më tani pa shumë sukses. Migrimi nga Libia është në rritje përsëri, në një kohë kur Roma është gjithnjë e më e shqetësuar për rritjen e ndikimit rus në vendin e paqëndrueshëm të Afrikës së Veriut, i cili po ushtrohet përmes dërgesave të armëve dhe një baze të re detare të mundshme në portin verilindor të Tobrukut.
Athina dërgoi dy anije luftarake për të patrulluar bregdetin libian
Athina ka dërguar dy anije luftarake për të patrulluar bregdetin libian për shkak të rritjes së numrit të migrantëve dhe frikës se rivali i saj Turqia po negocion me libianët për të ndarë Mesdheun në zona detare për eksplorim energjie. Këto zona përfshijnë ujërat në jug të ishullit grek të Kretës dhe Athina i konsideron ato të paligjshme sipas ligjit ndërkombëtar detar.
Ministri i Jashtëm italian Antonio Tajani e përshkroi Libinë si një “problem urgjent me të cilin Evropa duhet të merret së bashku”, por përpjekja e Evropës javën e kaluar për të bërë përparim diplomatik u shndërrua në një farsë të plotë.
Komisioneri i BE-së për Migracionin u shpall “person i padëshirueshëm” në Bengazi
Komisioneri i BE-së për Migracionin Magnus Brunner, i cili shoqërohej nga ministrat nga Italia, Greqia dhe Malta, u shpall “person i padëshirueshëm” në Bengazi, territorin e udhëheqësit lindor të Libisë, Khalifa Haftar. Delegacioni u akuzua për “shkelje” të pacaktuara dhe u urdhërua të largohej nga zona.
“Roli i Rusisë në Libi është vazhdimisht në rritje, po e përdor atë si qendër të strategjisë së saj afrikane”, paralajmëroi një diplomat evropian i cili po monitoron nga afër situatën. Ai shtoi se rrjeti i kontrabandës së lidhur politikisht i Libisë mbështet qëllimet strategjike të Rusisë, duke ndihmuar Moskën të anashkalojë sanksionet dhe ta kthejë migracionin në një armë.
Italia dhe Greqia janë të vetëdijshme se zgjidhja e një problemi kompleks si Libia, një vend më shumë se tre herë më i madh se Spanja, do të kërkojë mbështetjen e aleatëve të mëdhenj si Shtetet e Bashkuara dhe Franca. Megjithatë, përgjigjja e tyre deri më tani ka qenë e dobët.
Vetëm për një javë, mbi 2.000 migrantë mbërrijnë në Kretë
Qeveria greke njoftoi rregulla më të rrepta për migracionin javën e kaluar, ndërsa përballet me një rritje të mbërritjeve nga Libia në Kretë në klumin e sezonit turistik.
“Një situatë emergjente kërkon masa të jashtëzakonshme dhe kjo është arsyeja pse qeveria greke ka vendosur të njoftojë Komisionin Evropian se po pezullon përkohësisht përpunimin e kërkesave për azil, fillimisht për tre muaj, për ata që mbërrijnë me det nga Afrika e Veriut,” u tha kryeministri Kyriakos Mitsotakis ligjvënësve.
Rreth 9.000 njerëz kanë mbërritur në Kretë nga Libia që nga fillimi i vitit, shumica në javët e fundit, pothuajse dyfishi i numrit në të gjithë vitin 2024.
Në fund të qershorit, Greqia dërgoi dy anije luftarake për të ndaluar valën e re të migracionit. Por zyrtarë të lartë qeveritarë dyshojnë në efektivitetin e masës dhe paralajmërojnë se patrullat detare mund t’i inkurajojnë migrantët të hidhen në det për t’u shpëtuar nga anijet. Më shumë se 2.000 migrantë mbërritën në Kretë vetëm javën e kaluar.
“Jemi të shqetësuar për situatën në Libi dhe rritjen e fundit të migrimit të parregullt”
Qeveria greke është kritikuar nga opozita dhe radhët e veta për neglizhencën e çështjes libiane në vitet e fundit.
Në përgjithësi, kalimet e parregullta kufitare në Mesdheun qendror u rritën me 7 përqind në gjysmën e parë të vitit, pothuajse tërësisht nga Libia, ndërsa numri total ra me 20 përqind në të gjitha rrugët e tjera kryesore. Lëvizja greke ka ngritur shqetësime në Itali se edhe më shumë migrantë mund të përfundojnë në ujërat italiane.
“Jemi të shqetësuar për situatën në Libi dhe rritjen e fundit të migrimit të parregullt”, tha një zëdhënës i Komisionit Evropian përpara një vizite të BE-së në vend javën e kaluar. Diplomatët e përshkruan misionin si një përpjekje për të testuar se cilat masa do të ishin të realizueshme.
Paratë evropiane sigurisht që do të luanin një rol. BE-ja arriti një marrëveshje shumë të diskutueshme me Tunizinë në vitin 2023 për të paguar autoritetet e saj për të ndaluar migrimin, por diplomatët dyshojnë se një model i tillë mund të zbatohet në një vend të destabilizuar nga milicitë rivale.
Tajani: Libia është vendi më i mundshëm për një bazë të re detare ruse
Një ekspozim i kohëve të fundit i armëve ruse në Bengazi gjatë një parade ushtarake tregoi se Kremlini po bashkëpunon gjithnjë e më shumë me Haftarin. Rusia dëshiron një pikëmbështetje në Mesdhe, veçanërisht pasi autoritetet e reja në Siri, pas rënies së Bashar al-Assad, ndërprenë kontratën që i dha Moskës një koncesion mbi portin e Tartusit. Ministri italian Tajani ka paralajmëruar rregullisht se Libia është vendi më i mundshëm për një bazë të re detare ruse.
Sipas një raporti nga agjencia e lajmeve Agenzia Nova, Moska planifikon të instalojë sisteme raketash në një bazë ushtarake në Sebha në Libinë jugore, nën kontrollin e Haftarit, dhe t’i drejtojë ato drejt Evropës.
Shumë analistë dhe diplomatë dyshojnë se Moska ka arritur në fazën ku do të drejtonte raketa nga Libia drejt Evropës. Por edhe pa raketat, Rusia tashmë mund të përdorë disa baza ushtarake në Libi për operacione logjistike, “të cilat teorikisht mund të kërcënojnë Evropën”, tha Arturo Varvelli, një ekspert i lartë në Këshillin Evropian për Marrëdhënie me Jashtë.
Rusët: Ne jemi sundimtarët e rinj, ju do të ndiqni rregullat tona!
Tani për tani, Rusia përdor kryesisht bazat libiane për operacione në pjesën tjetër të Afrikës, duke vepruar kryesisht përmes Korpusit Afrikan, i cili mbështetet nga Ministria Ruse e Mbrojtjes.
Në Evropën Jugore, ka frikë në rritje se Rusia së shpejti mund ta përdorë migrimin nga Libia si armë, në një lloj përsëritjeje të luftës hibride që zhvilloi në cepin lindor të BE-së, kur i dëboi refugjatët nga Lindja e Mesme përtej kufirit bjellorus në Poloni.
Por jo gjithçka po shkon në favor të Rusisë. Një diplomat tha se kostoja e luftës në Ukrainë po e varfëron Bashkimin Afrikan, i cili nuk ka para të mjaftueshme për të paguar milicitë libiane, gjë që po krijon tensione me aleatët e tyre dhe Haftarin.
“Nuk i shoh rusët të marrin përsipër kontrabandën e migrantëve, por i shoh ata duke u thënë njerëzve: ne jemi zotërinjtë e rinj dhe ju do të ndiqni rregullat tona”, tha Karim Mezran, një bashkëpunëtor i lartë në Këshillin për Marrëdhëniet Atlantike.
Italia dhe Greqia po përpiqen të bindin aleatët të ndërmarrin veprime
Pavarësisht seriozitetit të kërcënimeve që vijnë nga Libia, Italia dhe Greqia po përpiqen të bindin aleatët të ndërmarrin veprime. Kryeministrja italiane Giorgia Meloni diskutoi për Libinë me Presidentin francez Emmanuel Macron në një takim tre-orësh në Romë më 4 qershor.
“Libia është, sigurisht, një çështje kyçe si për Italinë ashtu edhe për Francën”, tha një zyrtar italian i njohur me bisedimet, duke theksuar “shqetësimet e përbashkëta, veçanërisht në lidhje me sigurinë, duke përfshirë praninë në rritje ruse dhe migracionin”.
Por i njëjti zyrtar pranoi se ka “nuanca” në qëndrimet e të dy vendeve “mbi zgjidhjet e mundshme politike”. Libia është vendosur gjithnjë e më shumë në agjendën e forumeve të ndryshme diplomatike, por në praktikë shumë pak ka ndodhur.
“Qeveria franceze nuk dëshiron të krijojë panik për Rusinë sepse kjo do të ekspozonte dështimet e veta”
Ndërsa Italia dëshiron që një fuqi ushtarake si Franca të përfshihet, kjo për Parisin nuk është një çështje me të njejtën peshë, dhe kujton gjithashtu dështimet e fundit franceze në Mali dhe Niger. “Për Italinë, çështja e Libisë është më e rëndësishme në afat të shkurtër sesa për Francën”, tha Virginie Collombier, një profesoreshë në Universitetin Luiss të Romës dhe një eksperte për Libinë.
“Politikisht, nuk është në interes të qeverisë franceze të panikojë për Rusinë sepse do të ekspozonte dështimet e veta”, shtoi ajo, duke kujtuar se Franca është tërhequr gradualisht nga vendet e Sahelit, ndërsa Rusia ka zgjeruar ndikimin e saj atje.
Afrika as nuk u përmend në deklaratën e fundit të NATO-s
Derisa SHBA-të po kthehen gjithnjë e më shumë drejt rajonit të Paqësorit, ka pak shpresë se Uashingtoni do të investojë shumë kapital politik në stabilizimin e Libisë. Kjo demonstrohet më së miri nga fakti se në deklaratën e fundit të NATO-s, të nënshkruar më 25 qershor në Hagë, Afrika as nuk u përmend.
“Askush nuk donte të përfshinte çështje që janë të përbashkëta për anëtarët, sepse NATO tani ka një axhendë shumë minimaliste”, tha Alessandro Marrone, kreu i programit të mbrojtjes, sigurisë dhe hapësirës në Institutin e Çështjeve Ndërkombëtare të Romës. Kjo është një pilulë e hidhur për italianët. “Roma tani duhet ta pranojë këtë realitet”, përfundoi Marrone.
