Banka Zhvillimore, Fondi Sovran, 20 zotimet kyçe të qeverisë Kurti

Qeveria e Kosovës të premten miratoi programin e saj 2021-2025. Në mungesë të publikimit të programit të plotë nga ana e ekzekutivit, Instituti Epik publikoi programi prej 57 faqesh i cili është i organizuar në 18 fusha të qeverisjes. Në këtë program kanë zënë vend edhe hapja e Bankës Zhvillimore dhe Fondi Sovran.

Instituti EPIK në publikimin e radhës ka analizuar programin e Qeverisë së Kosovës, të miratuar javën e kaluar, ku kanë radhitur 165 zotimet e Qeverisë Kurti 2.

Ata kanë sqaruar se qëllimi i publikimit është të vazhdojnë “traditën e de-konstruktimit të programeve të qeverive nga gjuha abstrakte dhe teknike e tyre në infografikat e qarta, të matshme dhe të kuptueshme për publikun e gjerë”.

“Ne kemi identifikuar 165 masa konkrete për të cilat është zotuar Qeveria e Kosovës në kuadër të programit të saj 2021-2025: nga vaksinimi i 60% të qytetarëve në grupmoshën e atyre që duhet vaksinuar deri në fundin e vitit 2021 dhe arritja e marrëveshjes përfundimtare me Serbinë, e deri tek sigurimi i 1,000 bursave studentore për vajzat dhe ofrimit të banimit të përballueshëm për 4,000 familje”, thuhet në publikim.

Po ashtu, tutje thuhet se “ne kemi tentuar të bëjmë përzgjedhjen e masave të Programit të cilat janë të qarta, konkrete dhe të matshme. Me fjalë të tjera, nuk kemi përfshi masat e programit të cilat në esencë nuk janë masa, por zotime abstrakte psh. “do të konsolidojmë funksionimin e kompanive publike”, “do të thellojmë bashkëpunimin”, “do të rishikojmë ligjet/strategjitë/politikat”, “do të forcojmë/fuqizojmë kapacitetet e institucioneve”, etj. Po ashtu, nuk kemi përfshirë masat e programit të cilat përbejnë detyrat e zakonshëm të qeverisë, psh. përmirësimi i llogaridhënies ndaj qytetarëve, rishikimi i proceseve të brendshme dhe aktivitete të ngjashëm”.

Sipas kësaj analize të publikuar nga EPIK, ministria me më së shumti detyra është Ministria e Mjedisit, Planifikimit Hapësinor dhe Infrastrukturës, me gjithsej 38 masat, ndërsa ministria që nuk ka parapa asnjë detyrë konkret është Ministria për Kthim dhe Komunitete.

Duke pas parasysh numrin e lartë të zotimeve, EPIK ka përgatitur edhe një listë të zotimeve kyçe që burojnë nga Programi 2021-2025.

“Kur kemi analizuar programin e Qeverisë Kurti 1 jemi dakorduar se titulli më i përshtatshëm do ishte “Mision i (pa)mundur”. Për arsye të njëjta sikur atëherë kemi vendosur që titullin të mbajmë edhe për këtë program qeverisës. Kjo pasi që programi i asokohe, dhe i sotmi, janë diku në mes ideales dhe të pamundurës. Programi përmban masat e duhura, pothuaj në çdo sektorë. Sidoqoftë, zbatimi i Programit do varet nga disa të panjohura. Si do të financohen të gjitha 165 zotime? A do të arrijë mazhoranca e re të vaksinoj 60% të qytetarëve deri fund 2021? A do të tregoj qeveria fuqinë e nevojshme politike për të çkapur shtetin nga grupet e fuqishme të interesit të cilat dëshirojnë të ruajnë status-quonë në shoqërinë tonë? Dhe paralelisht me gjithë këtë a do të arrij qeveria të avancoj dialogun me Serbinë?”.

Hapja e Bankës Zhvillimore është renditur edhe ne mesin e 20 projekteve me kyçe që Qeveria Kurti pritet t’i realizojë.

Për Bankën Zhvillimore ishin thurë edhe disa rreshta tek prioritet që kishte paraqitur Lëvizja Vetëvendosje në raportin për “ Qeverinë Kurti 1”

“Banka Zhvillimore do të jetë komponenti kreditues, i cili do të financohet nga paratë publike dhe shitja e letrave të borxhit, dhe që do të investojë në degë të caktuara të industrisë që krijojnë vende pune e përmirësojnë bilancin tregtar duke u përqendruar në rritjen e eksporteve e zëvendësimin e importeve”, thuhet aty.

Në dokumentin ku paraqiten prioritetet e qeverisë Kurti flitet edhe për krijimin e Fondit Sovran dhe Agjencisë Zhvillimore.

“Qeveria jonë do ta zbatojë planin zhvillimor të mbështetur nga krijimi i Fondit Sovran, Agjencisë Zhvillimore dhe Bankës Zhvillimore. Fondi Sovran do t’i marrë nën pronësi asetet strategjike të Republikës së Kosovës dhe do ta ketë përgjegjësinë ekskluzive për investimet në rritjen e vlerës së Trepçës, KEK-ut, Telekomit dhe Postës. Agjencia Kosovare e Privatizimit do të shuhet dhe asetet e saj i kalojnë Fondit Sovran, i cili është fond investues dhe instrument i zhvillimit industrial. Agjencia zhvillimore drejtpërsëdrejti do të mbështesë sektorin privat dhe publik të Kosovës në arritjen e synimeve strategjike zhvillimore përmes rritjes së kapaciteteve të biznesit vendor, promovimit të investimeve të jashtme dhe të eksportit”.

Por, ajo që bije në sy në këtë program është se përfundimisht, qeveria Kurti nuk do të jetësojë planin e ish kryeministri Ramush Haradinaj për ndërtimin e një Autostrade në zonën e Dukagjinit.

Nëse jetësohet plani i paraqitur, ajo autostradë nuk do të mund të ndërtohet në një periudhë të afërt, për shkak se të zotimet e qeverisë është paraparë vetëm zgjerimi i rrugës nacionale Istogu –Pejë-Deçan—Gjakovë-Prizren. Projekt ky që do të marrë disa miliona euro nga korniza afatmesme buxhetore.

Ndryshe, në programin e saj 2021-2025 qeveria ka parapri ndërtimin e një ser rrugëve, në fakt vazhdimin e disave ekzistuese, siç janë ato: “Zgjerimi i rrugës Kijevë-Zahaq”, “Segmenti i Autostradës Prishtinë –Gjilan”, “Segmenti i Autostradës Besi-Merdar”, “Unaza e Jashtme e Prishtinës”, dhe rehabilitimi i disa segmenteve tjera./Monitor/