Britania paralajmëron ambiciet e Putinit: Ballkani Perëndimor, vatër e re!

Ndërsa sytë e Evropës dhe Perëndimit janë përqendruar kryesisht te lufta në Ukrainë, tensionet në Ballkanin Perëndimor po rriten. Krerët e autoriteteve britanike e quajnë rajonin “një vatër tjetër” dhe paralajmërojnë se Presidenti rus Vladimir Putin po e shfrytëzon momentin për të destabilizuar vendet e Ish-Jugosllavisë, për të inkurajuar përçarjet dhe për ta shtyrë rajonin më larg BE-së dhe Perëndimit, dhe më afër Moskës dhe Pekinit, shkruan Politico.

Sekretari i Jashtëm Britanik, David Lammy, vizitoi rajonin javën e kaluar për të konfirmuar mbështetjen e Britanisë së Madhe për zgjerimin e Bashkimit Evropian në gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor, Shqipërinë, Kosovën, Bosnje Hercegovinën, Malin e Zi, Maqedoninë e Veriut dhe Serbinë.

“Me luftën në Evropë dhe me ndërhyrjen e zgjatur ruse edhe këtu, do të ishte krejtësisht e papërgjegjshme të injorohej Ballkani Perëndimor”, tha Lammy për Politico.

Interesi rus: Paqëndrueshmëri e përhershme
Sipas Lammyt, qëllimi i Putinit nuk është pajtimi, por paqëndrueshmëria dhe trazirat e përhershme. “Është në interesin e tij ta mbajë rajonin në kufij, t’i mbajë shoqëritë të shqetësuara dhe t’i mbajë konfliktet të nxitura nga lufta kibernetike dhe hibride”, tha ai.

Shumë diplomatë perëndimorë besojnë se Kremlini mund të shfrytëzojë tensionet e thella etnike dhe fetare për të nxitur konflikte të reja dhe për të forcuar ndikimin e tij në oborrin e Bashkimit Evropian.

Një zyrtar britanik ka paralajmëruar se Ballkani duhet të ecë përpara shpejt, pasi Brukseli së shpejti mund të jetë i preokupuar me hyrjen e Ukrainës në BE. “Dritarja e mundësisë është shumë e ngushtë. Ballkani nuk mund të ulet më në dy karrige”, tha ai.

Serbia: Midis BE-së dhe një “vizioni të errët”
Edhe pse Serbia ka nisur negociatat për t’u anëtarësuar në BE që nga viti 2009, ministri britanik pranon se ekzistojnë dy vizione për të ardhmen e vendit – njëri i orientuar drejt Evropës dhe tjetri më autoritar, me më shumë kontroll, korrupsion dhe afërsi me Rusinë. Në rrugët e Beogradit, këto përçarje janë qartë të dukshme.

Një valë protestash masive studentore, të cilat kanë vazhduar që nga nëntori i vitit të kaluar, kur 16 persona vdiqën në shembjen e një tendë në stacionin e trenit të Novi Sadit, ka bllokuar rrugët çdo ditë. Protestat janë zgjeruar edhe në kundërshtimin e një kompleksi luksoz të planifikuar nga Jared Kushner, dhëndri i Presidentit të SHBA-së Donald Trump, në vendin e ish-Ministrisë së Mbrojtjes që u bombardua nga NATO në vitin 1999.

Flamujt e BE-së nuk valëviten në protesta dhe shumë studentë e shohin Brukselin si bashkëpunëtor në korrupsionin kundër të cilit po luftojnë. “Në të njëjtën kohë, ata po negociojnë me Vuçiçin për anëtarësim dhe po përpiqen ta afrojnë atë për shkak të litiumit serb”, thonë organizatorët, duke theksuar hipokrizinë e politikës evropiane.

Serbia nuk e njeh pavarësinë e Kosovës, refuzon të vendosë sanksione ndaj Rusisë dhe vazhdon të thellojë marrëdhëniet ushtarake dhe ekonomike me Moskën dhe Pekinin. “Paradoksi është i gjallë dhe shëndoshë e mirë këtu”, tha Lammy duke shtuar se Putini e dëshiron Ballkanin Perëndimor si “fushën e tij të ardhshme të lojërave”.

Kosovë: Britanikët mirëpriten si aleatë

Në kryeqytetin e Kosovës, Prishtinë, delegacioni britanik u prit me shumë simpati. Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, një politikane energjike nga “gjenerata e mijëvjeçarit”, tha se marrëdhënia me Serbinë është në një “fazë kritike”. Ajo e quajti Beogradin një “fqinj hegjemonik” dhe paralajmëroi se kërcënimi i një lufte të re nuk ishte përjashtuar.

Kosova e ka akuzuar drejtpërdrejt Serbinë për sulme dhe incidente të shumta, përfshirë rrethimin e manastirit në fshatin Banjska dhe sabotimin e infrastrukturës. Vuçiç e mohon këtë dhe pretendon se incidentet përdoren si justifikim për shtypjen e serbëve në Kosovë. Osmani, nga ana tjetër, pohon se Beogradi po bashkëpunon gjithnjë e më shumë me Rusinë, Kinën dhe Iranin, të cilat ajo i quan “trekëndëshi i së keqes”.

Presidentja e Kosovës kërkoi një marrëveshje dypalëshe sigurie me Mbretërinë e Bashkuar dhe njoftoi gatishmërinë e Kosovës për të marrë pjesë në misionin paqeruajtës që Mbretëria e Bashkuar dhe Franca duan të organizojnë për Ukrainën – nëse britanikët nënshkruajnë marrëveshjen që ajo propozon.

BeH: Dodik si një faktor përçarës
Në Bosnje Hercegovinë, Presidenti i Republikës Srpska, Milorad Dodik, po përballet me një vendim përfundimtar për mosbindje ndaj vendimeve të përfaqësuesit të lartë ndërkombëtar. Në vend që të arrestohet, Dodik lëviz lirshëm, ai ishte së fundmi në Beograd me Vuçiçin dhe më pas në Moskë me Putinin.

Edhe pse SHBA-të dhe Britania e Madhe i kanë vendosur tashmë sanksione, politikania britanike Arminka Heliç po kërkon masa më të rrepta. “Kjo nuk është një prerje e shpejtë, por një infeksion i ngadaltë”, thotë Heliç, e cila vetë iku nga Bosnja gjatë luftës.

Ajo paralajmëron se Perëndimi është shumë pasiv ndaj zgjerimit të ndikimit të Rusisë në Ballkan, i cili kryhet përmes kishës, medias, dezinformimit dhe aleancave politike.

“Do të zgjohemi kur të jetë vonë”
Helena Ivanov e organizatës britanike “Henry Jackson Society” beson se Perëndimi mund të jetë përsëri vonë, siç ishte në fund të viteve 1990. “Nuk është luftë, por ata mund të zgjohen në një kohë kur ndikimet ruse dhe kineze janë tashmë të rrënjosura thellë dhe atëherë do të jetë tepër vonë”, tha ajo.

Përfundimi i përbashkët i zyrtarëve britanikë dhe të Kosovës, si dhe i analistëve politikë, është i qartë: Nëse BE-ja dhe bashkësia ndërkombëtare më e gjerë nuk veprojnë shpejt dhe me vendosmëri, Putini mund ta shndërrojë Ballkanin në një zonë të re konflikti dhe paqëndrueshmërie, ashtu siç bëri në Ukrainë.