Demokratë, të frymëzuar nga Azem Hajdari…

nga Sali Berisha*

Sot ne nderojmë në 25 vjetorin të rënies, njërin prej figurave më të jashtëzakonshme të figurave të historisë sonë kombëtare. Historia e kombeve, por edhe e individit, më shumë se nga çdo gjë tjetër përcaktohet nga qendrimi i tyre ndaj lirisë. Në këtë kontekst Azem Hajdari, për ata të cilët kanë përjetuar diktaturën hoxhiste dhe Shqipërinë e viteve ’90 është simbol i Feniksit të shqiptarëve që u ngrit nga hiri në zenitin e kohës.

Kurajo dhe guximi i Azem Hajdarit, ishte një legjendë e vërtetë. Është shumë e vërtetë që revolucioni i ’89 dridhi nga themelet, përmbysi klikat komuniste në vendet ish-komuniste lindore, por realisht Shqipëria ishte tjetër.

Në Shqipëri më 2 korrik, mijëra të rinj, të jemi realistë punëtorë shumica e tyre, punëtorë, më të thjeshtët e të thjeshtëve, në një kryengritje më paqësore në llojin e vet, sepse hyrja në ambasada u përdor si një rrugë për të kundërshtuar regjimet, por hyrja në Shqipëri nga ambasadat perëndimore ishite akt i një guximi të rrallë. Ishte një kryengritje e vërtetë paqësore.

Ata mijëra e mijëra djem që  lanë shtëpitë e tyre dhe u vërsulën mbi muret e ammbasadave bënë një akt heroizmi të vërtetë. Secili prej tyre mund te mbetej, siç mbetën disa, i ekzekutuar në muret e ambasadës.

Por ajo kryengritje që zgjoi shpresën shqiptarëve, ajo kryengritje nuk solli përmbysjen e regjimit. Ramiz Alia do të ishte diktatori i vetëm që arriti të vendosë murin e Berlinit në Shqipëri. Ata e përmbysën Murin e Berlinit më 2 Korrik. E bënë detyrën e tyre. Shoqëria shqiptare nuk bëri detyrën e vet. Nuk doli të mbushë rrugët dhe sheshet. I frikshëm ishte mjedisi i Tiranës.

Pra, dhjetori që pasoi 2 Korrikun, erdhi në një situatë të tillë politike, në të cilën regjimi kishte rivendosur plotfuqinë e tij.

Të ngriheshe në rrugë, në protestë në Tiranë, ishte jashtë imagjinate. Por Azem Hajdari u ngrit. U ngrit me bashkëpunëtorët e tij. U ngrit si i pamposhtur. U ngrit pa marrë parasysh asgjë. Dhe aty për herë të parë dhe të fundit kam përjetuar një moment që shumë rrallë mund të takojë njeriu, liberizimin e tij. Se si ai natën e 9 nëntorit, kur pas bisedimeve sheshi i kthehet dhe ai u thotë, unë thotë ju betohem ju thotë, ju betohem për dy fëmijët e mi që jam gati t’ua fus thikën në bark dhe t’ua nxjerr në gapzerre, se unë kurrë nuk iu tradhëtoj. Se si i erdhi atij ai lloj betimi i lashtë, i ashpër, por sheshin, i cili mund të kishte të paktën 2000 vetë e vendosi në një moment qetësie dhe pastaj brohoritje të fuqishme për të.

Nuk dua të ndalem këtu në momentet e tij më kryesore si kryetar i PD, si jo vetëm themelues, por kontributor kryesor në organizimin e saj, në fitoret e saj. Se me këto do merren historianët, por Azemi për ne ka një aspekt tjetër nga i cili ne bëjmë mirë të mos ndahemi asnjë minutë, asnjë sekondë.

Azemi ka trashëgiminë e tij politike të jashtëzakonshme.

Çfarë ishte Azem Hajdari? Nuk ishte vetëm studenti që nisi i parë betejën, nuk ishte vetëm themeluesi dhe kryetari i parë i PD. Jo. Ai ishte nismëtari i lëvizjeve të fuqishme të pandërprera gjersa përmbysën diktaturën. I grevave të urisë. Protestave në çdo vend. Fjalimeve të zjarrta.

Ishte njeriu që do shtronte çdo ditë një pyetje: çfarë do u bëjmë sot ne këtyre? Sepse ata nuk e meritonin të ishin.

Sot pra, Azemi është më aktual se kurrë, sot trashëgimia e Azem Hajdarit është më aktuale se kurrë.

Sot, ne jemi në kushte të vështira, por ’90-ta ishte shumë më e vështirë. Do t’ju themi të vërtetën. ’90 -ta ishte shumë dhe më e vështirë. Kalonte dhe kaloi midis breshërive, midis morive të gurëve, përplasjeve. Makineria e frikës ishte shumë e fuqishme. Më të varfrit e shqiptarëve, fshatarët kapën armët kundër nesh kur rrëzuam bustin. Indoktrinimi ishte i tillë.

Shqipëria rurale, por dhe periferike, pas rrëzimit të shtatores së Enver hoxhës, e tëra në këmbë për të sulmuar për të ardhur në Tiranë për të rivendosur shtatoren. Po i rikujtoj këto vetëm për një arsye, se situata ishte jashtëzakonisht e vështirë. Kurrë nuk e kam parë një moment ndonjëherë të mendojë ndryshe, veçse sulmit.

Sot thashë, Azemi duhet të frymëzojë çdo të ri. Ai vërtet nuk jeton, ka 25 vite dhe pati një jetë të shkurtër. Por është e çuditshme në hsitorinë tonë. Abdyl Frashëri ka pasur jetën më të shkurtër në politikë se të gjithë rilindasit e tjerë, por burrë si atë, kombi nuk ka pasur me aq sa la.

Edhe Azem Hajdari të shkurtër e pati, por tribunë lirie dhe simbol frymëzimi si ai kombi nuk ka.

Ndaj dhe sot është detyrë e çdo demokrati, i frymëzuar nga vepra e Azem Hajdarit, çdo ditë të mendojmë dhe jo të vajtojmë, por të mendojmë që t’i japim duart këtij regjimi, i cili është absolutisht një diktaturë, siç janë diktaturat e sotme. Nuk janë më, përveç Koresë së Veriut, diktatura të llojit komunist. Korea e Veriu ka ngel. Në vende tjera ku janë regjime komuniste janë diktatura, po ka ekonomi tregu, ka liri lëvizje, pra është një lloj tjetër. Në Shqipëri e vërteta është se diktatura më e keqe e të gjitha llojeve.

Samuel Huntington, tek studion, ky shkencëtar i shquar i madh, llojet e diktaturave, përfundon se diktatura e bandave dhe banditëve është forma më e keqe e diktaturës. Atëherë, a nuk është ky momenti një thirrje për secilin prej nesh, për çdo shqiptar, të vendosim të përballemi. Kjo kërkon sakrificë, nuk ka dyshim. Pa sakrificë, asgjë nuk realizohet. Por nëse vendosemi të përballemi me këtë regjim, ju garantoj se në asnjë rrethanë nuk mund të rezistojë.

Shqipëria në vitet ’90 kishte kriminelë në pushtet, kishte njerëz që kishin vrarë dhe përligjur vrasjet. Shqipëria e sotme ka hajdutë të tillë, ua them unë ju, që njëri prej tyre, sa ka vjedhur Edi Rama, nuk ka vjedhur e gjithë Byroja Politike. Mos t’i bëjmë gjërat, t’i shohim në realitet.

Sa ka shpenzuar me avion Edi Rama, nuk ka shpenzuar 30 vjet në udhëtime Byroja Politike. Të themi të vërtetën. Ajo kishte burgje dhe kampe përqendrimi. Kjo nuk ka burgje dhe kampe përqendrimi. Po kjo ka një luftë të ftohtë klasash të diktuara nga krimi, nga urrejtja politike.  Nuk ka snjë ndryshim nga një pushtim i egër.

Ne që kemi përjetuar diktaturën komuniste, ne e dime se çfarë do të thotë pushtim i brendshëm. Kjo që ne përjetojmë sot është një pushtim i brendshëm. Qytetarët shqiptarë janë sot po aq të kontrolluar sa ishin në diktaturë. Qytetarët shqiptarë vidhen sot në mënyrën më të pamëshirë. Të drejtat e liritë e tyre shkelmohen. Nuk ka drejtësi!

Sot në një Gjykatë Apeli, nga 75 gjykatës janë 15. Çdo ditë 50 procese anulohen. Shqipëria është i vetmi vend në Europë dhe në botë, që ka humbur tërësisht të drejtën e një procesi gjyqësor. 84 përqind e shqiptarëve duan të largohen. Nuk ka kushtrim sot, nuk ka thirrje, për të gjithë ata që kanë ADN shqiptare, për të gjithë ata që kanë ndjenja për këtë vend, për të gjithë ata që besojnë në liri, thirrja më e madhe është të ngrihemi.

Është bërë punë shumë serioze, e faktuar në mënyrën më të pamohueshme, më të plotë se këtu krimi shndërrohet në votë dhe vota në krim njësoj si në diktaturë. Mendoni pak për jnë moment, gjenerata jonë që ka votua rnë diktaturë. Nga frika votonim. Shkonim aty, hidhnim votën për kandidatin e frontit, për frontin.

Po pse? Nga frika. Kjo është e vërteta, por zgjedhje kishte ama, nuk është se nuk kishte votime. Vota jonë shndërrohej në terror, shndërrohej në burgosje, shndërrohej në hiperkolektivizim, shndërrohej në mjerim, dhe të gjitha këto shndërroheshin prap në votë.

Po kur ndodh sot. Sot krimi, droga, vjedhja, shndërrohet në votë.

Isha dje në Kukës, 400 tendera Safet Gjici. Ato shndërroheshin në votë, dhe vota në Safet, në Edvin, Erion, Ilir Beqja, etj. Pra, po bëhemi personazhe në qoftë se rrimë dhe numërojmë pa lëvizur këto që themi. Këto janë realitete!

Atëherë ishte terrori i Sigurimit, sot është terrori i banditëve dhe krimit.

Edi Rama ka krijuar mekanizmin kriminal me industrinë e blerjes, me makinerinë e frikës dhe terrorit. Shko në zgjedhje ti. Del banditi: e kam unë kësaj rradhe, thotë. Ose merr këto pare dhe ik.

Atëherë ishte terrori i Sigurimit, sot terrori i banditëve dhe i krimit.

Edi Rama ka krijua mekanizmin kriminal me industrinë e blerjes, me makinerinë e frikës dhe terrorit. Ju garantoj unë ju se në 100 mandate, minimumi 85 i fut në xhep. Por më tragjikja, sepse një pjesë e mirë thotë se ai vjedh, por i fiton. Është njëlloj si t’i thuash hajdutit, nuk e ke vjedhur plaçkën, por është e jotja që ka ardhur të ka zbrazur shtëpinë. Po pse e bëjnë këtë? E bëjnë nga procesi i frikës.

Pra, ka ardhur koha të frymëzohemi nga Azem Hajdari. Thashë, Azem Hajdari është trashëgimi politike, është historike, atë e kanë historianët. Por ai ka trashëgiminë politike, ajo është e jona.

Ne duhet të ngrihemi, duhet të ngrihemi me të gjithë forcën tonë. Duhet të ngrihemi me të gjithë komunitetin tonë, me të gjithë familjarët tanë. Duhet të ngrihemi për të shpëtuar Shqipërinë nga ky pushtim i egër.

Nuk harroj një moment. Në vitin 2012 kur Edi Rama bllokoi statusin e vendit kandidat për këshilltarët e Fierit, shkova në Bruksel dhe një nga dy njerëzit më kryesorë duke dalë më futi dorën dhe eci veçmas me mua. Më pyeti: Sali, tha, çfarë shqiptari është ai që bën këtë? Si ka mundësi? Se ata kishin bërë punën e tyre, kishin dhënë rekomandimin, pra si të thuash ndjeheshin se kishin bërë ndaj Shqipërisë dhe shqiptarëve detyrimin e tyre.

Si ka mundësi tha, nuk them pra për atë, se ndosh tha, po ata që e mbështesin, çfarë janë ata?

Tani duhet t’ia shtrojmë këtë pyetje vetes miqtë e mi. Po e që e durojmë këtë çfarë jemi? A durohet më ky njeri? Çfarë duhet të bëjë ky më shumë se kaq?

Po marrim vetëm një aspekt, qendrimin e tij ndaj Kosovës. Pas shekujsh dhe shekujsh, vuatjesh, pushtimesh, copëtimesh erdhi më në fund një kohë u bënë dy shtete të lira. Dy shtete të pavarura, të lira.

Tani në vend se shqiptarët të ndihen më të fuqishëm, në vend se shqiptarët të gëzojnë aty ku janë, tani shndërrrohet Shqipëria, shndërrohet me Edi Ramën, pas Vuçiçit në agresorin verbal kryesor të Kosovës dhe kryeministrit të saj.

Sikur Kosova është një krahinë e Shqipërisë, dhe jo shtet i pavarur që ka larë në gjak pavarësinë e vet. Sikur interesi i shqiptarëve qenka që të poshtërojë Kosovën sa më shumë, të dobësojë Kosovën sa më shumë.

Duhet të shtrojmë pyetjen, çfare shqiptarësh jemi ne. Ai i tillë është.

Po kthehem pak te ai miku në Bruksel. Po çfarë janë ata që e mbështesin atë? Edhe ne duhet t’i shtrojmë këto pyetje.

Ndaj edhe sot, qytetarë liridashës të këtij vendi, qytetarë idealistë, sepse unë duke thënë këto, sigurisht kujt t’i drejtohem? U drejtohem demokratëve në radhë të parë dhe demokrateve. U drejtohem atyre qindra e mijëra idealistëve që pavarësisht nga ky terror votuan kundër Edi Ramës, edhe në fund më 14 maj.

Pra, votuan njerëz që kanë ideal lirie. Duhet të reflektojmë, duhet të arsyetojmë. Asnjë rrugë tjetër nuk kemi përveçse të ngrihemi kundër këtij armiku të egër, kundër këtij anti-shqiptari, kundër këtij krimineli që është shumëfishi i Pëllumb Gjokës. Që është shumëfishi i shumë të tjerëve që do dalin gradualisht.

Më 2 Korrik më të varfërit e Tiranës u ngritën, u vërsulën mbi muret e mabsadave. Më 8 Dhjetor, Azem Hajdari u ngrit si luan. Koha ka ardhur, na thërret të përballemi. Pasioni ynë është liria, idelai ynë është liria.

Asnjë përgjigje nuk mund të japim ne, në qoftë se nuk i japim përgjigje lirisë, të drejtave tona.

Ndaj edhe, duke u përulur me nderimin më të madh para veprës së Azem Hajdarit, ju ftoj ju, ftoj shqiptarët të na guxojë guximi i Tribunit të Lirisë për të përmbysur këtë diktaturë dhe rikthyer Shqipërinë në rrugën e lirisë.

*Fjala e Kryetarit të PD në takimin solemn “25 vjet pa ty Azem”