Eksportet e Shqipërisë më pak të integruara se Ballkani, COVID-19 i ka përkeqësuar
Sektorët e ekonomisë shqiptare që nga Bujqësia, Industria me gjithë nënkategoritë e tyre kanë integrimin më të ulët në zinxhirët globale të vlerës. Integrimi i ulët i sektorëve në eksportet globale do ta zgjasë më shumë në kohë integrimin ekonomik të vendit tonë në BE dhe për rrjedhojë edhe anëtarësimin e plotë, thotë një analizë e Institutit për Studime Ekonomike Ndërkombëtare të Vjenës. Ekspertët njoftojnë se Pandemia COVID-19 e ka përkeqësuar më tej këtë integrim dhe i kërkojnë BE të përshpejtojë ndihmën ekonomike për vendet e Ballkanit Perëndimor para se ata të gjejnë partnerë të rinj tregtarë.
Vlera e shtuar e eksporteve ishte shumë e ulët në Shqipëri se në vendet e tjera.
Në vitin 2018 vlera e shtuar e eksporteve në Shqipëri ishte 12.2%, ndërsa Maqedonia e Veriut e kishte 33%.
Shkalla mesatare e rritjes së lidhjeve në zinxhirët e vlerave globale janë të ulëta për bujqësinë, minierat dhe industritë e prodhimit për të gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor.
Siç pritej, as sektori i bujqësisë (A) dhe as sektori i minierave (B) nuk tregojnë lidhje të forta. Prodhimi i metaleve (CH) është një sektor që tregon vlera vazhdimisht të larta. Një sektor tjetër që tregon vlera të larta për lidhjet në zinxhirët e vlerave globale është prodhimi i kimikateve (CE). Për më tepër dy sektorëve të tjerë – prodhimi i pajisjeve elektrike (CJ) dhe prodhimi i makinerive dhe pajisjet (CK) – varen nga inputet e huaja dhe kanë lidhje me të mëdha me tregjet globale.
Industritë prodhuese të Shqipërisë shfaqin lidhje shumë të ulëta përpara dhe gjatë pandemisë Covid-19, duke treguar mungesën e integrimit në zinxhirin e vlerave globale. Në të kundërt, Maqedonia e Veriut dhe Mali i Zi tregojnë nivele më të larta të lidhjeve në proceset e tyre të prodhimit.
Rezultatet kanë treguar se, anëtarësimi i mundshëm në BE dhe Marrëveshjet e mëparshme të Stabilizim Asociimit, MSA, rrisin flukset tregtare midis partnerëve të rinj tregtarë. Këto marrëveshje mbështesin ekonomitë të shesin produktet e tyre direkt dhe indirekt në tregjet globale. Ekspertët e Vjenës sugjerojnë se Ballkani Perëndimor duhet të përqendrojë përpjekjet e tij në arritjen e një niveli maksimal të mundshëm të integrimit ekonomik me BE edhe para pranimit të plotë, duke përfshirë akses më të madh në buxhetin e BE, anëtarësim në Bashkimin Doganor të BE dhe zgjerimin e MSA ekzistuese.
Ekspertët bëjnë thirrje se, mbështetja e BE për Ballkanin Perëndimor gjatë krizës COVID-19 duhet të rritet në mënyrë që të mbahen vendet në rrugën e duhur për integrimin në BE. Për të zgjeruar bashkëpunimin duhen më shumë investime në infrastrukturën rajonale.
Mbështetja e BE-së për Ballkanin Perëndimor gjatë krizës së COVID-19 duhet të rritet në mënyrë që Rajoni të mbahet në rrugën e duhur për integrimin në BE. Më shumë investime në infrastrukturën rajonale kanë potencialin për të bërë Rajonin e Ballkanin më shumë tërheqës për investime post Covid-19 sidomos për vende të tilla si Austria dhe Gjermania./Monitor/
