Feja Neoshqiptare!

nga Ismet Toto

Lumtërisht po fryen nji frymë e re. Kjo frymë e re, që disa e emërojnë “Neoshqiptarizmë”, është rrjedha e natyrëshme e punëve. Mbas gjashtë vjetësh qetësije të plotë, Shteti ynë është i detyruar të marrë një rrugë të freskët për konstruksionin e tij edhe nga pikëpamja morale e shpirtrore. Që të mund t’ikij përpara me çape të mëdhenj e me të shpejtë, i duhet një shpirt i ri, një vullnet që përherë përtrihet. Mbas 6 vjetësh qetësije dhe çlodhjeje trupi i Shtetit t’onë është i detyruar nga ligjë të natyrës të bëjë një lëkundje të dukshme, të shkundë pluhurin nga supat dhe me një energji të re të fillojë ecjen më me rrëmbim e me më tepër siguri për përfundimin.

Kjo frymë e quajtur “Neoshqiptare”, nuk fryn vetëm në brezin fare të ri. Përmbledh në sferën e saj të gjithë Djalërin Shqiptare. Djalëria e një njeriu në këtë rast nuk çmohet nga vitrat, por nga gjendja e shpirtit. Mund të jetë neoshqiptar dhe nji i shkuar nga mosha që ka shpirt djaloshi. Kështu shumë herë ngjet dhe e kundërta. Kjo frymë e re nuk mund të monopolizohet prej nji klase ose prej disa njerëzish. Kjo është një frymë që buron prej thellësive të shpirtit të njeriut. Në minutën që një klasë njerëzish ose një grup do të ngrenë zërin lartë për të konvertuar të tjerët në fenë “Neoshqiptare” n’atë minutë qëllimi e ka humbur fitoren.

Mbreti ynë, me organizatat e ndryshme të Djelmënis Shqiptare ka hedhur themelet dhe shtyllat më të forta për të ngrehur mbasandaj me siguri dhe teknikë ndërtesën madhështore “Neoshqiptare”.

Në Tetorin 1929, a nuk u panë në fushën e Tiranës njizet mijë Djelmosha Shqiptarë? Të gjithë të nji feje, të gjithë të nji bese? “Shqipëri e lirë” qe kryefjala dhe “përparim e punë” e dyta fjalë. Ky qe “pulsi” i parë dhe më i fortë i kësaj lëvizje shpirtnore.

Që nga ajo ditë të gjithë ata që munt të kuptojnë kuptuan se Shqipëria e vjetër po transformohet në një Shqipëri të re. Këtë ndërmarrje të rëndë q’e drejton më i madhi i të gjithë Shqiptarëve e kanë marrë përsipër t’a zhvillojnë dhe t’a përhapën një klasë e urtë dhe me të vërtetë e mënçur.

Një klasë që nuk drejtohet nga ëndra, por nga realitete. Nga eksperienca scientifike të sigurta. Kjo klasë do t’a përhapë këtë besë të re me gjithë mundësitë e saj, pa bërë zhurmë, pa nxjerrë një flamur dhe pa gjishtuar njerëz; se kjo besë duhet të përhapet e të rrënjoset në shpirtra me forcën e urtësisë dhe të sinqeritetit. Në këtë mes nuk ka pretendonjës dhe adhuronjës.

Është e pa mohuarshme se kjo frymë e re në këto ditët tona është duke fryjtur me pakë forcë. Sa ditë që shkojnë, me aqë më tepër rrëmbim do të fryjë gjer sa të pushtojë të gjithë Shqiptarët. Sot po bëjnë përpjekje disa grupe. Meritojnë lëvdata. Por Neoshqiptarët i kanë mëri lëvdatat. Gëzimi dhe kënaqësia e tyre është kur përmbushën një detyrë për të mirën e shoqërisë Shqiptare, kur arrijnë një qëllim fisnik dhe kur mundin të drejtojnë çdo veprim nga ideali udhëheqës.

Nuk pretendohet që të kuptojë përnjiherësh “masa” ideologjinë e “Neoshqiptarizmës”. Po t’ishte kështu, do t’ishte një punë e lehtë, do të mjaftonte një urdhër për t’arrijtur qëllimit. Po që të bësh një njeri të mendojë krejt ndryshe nga ç’e ka zakon, është punë e gjatë dhe e vështirë. Është punë që kërkon ndihmën e shumë njerëzve që dinë të punojnë dhe në heshtje. Duhen njerëz që kanë ethe në zemër për punët e përgjithshme të vëndit t’onë. Njerëz që rrojnë për një ideal në jetë. Këta janë apostujt e kësaj feje të re.

Dhe me gjithë përbuzjet dhe mallëngjimet që çfaqin pesimistët t’onë, ngre zërin tim dhe them se ka të tillë njerëz vëndi ynë. Jo vetëm që ka, por edhe ka pasur. Merrni e shikoni regjistrin e dëshmorëve të Kombit. Ky gjak i derdhur për një qëllim të lartë, të paktën ka detyruar dhe do të detyrojë mjaft Shqiptarë, në të gjitha kohët të derdhin mundim, djersë dhe gjak për këtë ideal./Vullneti i Arbënisë, 1 korrik 1930/