Fondi Europian për Mbrojtjen Civile, ja si përfiton Shqipëria

Në mars 2019 hyri në fuqi legjislacioni i ri për forcimin e Mekanizmit të Mbrojtjes Civile të Bashkim Europian. Shqipëria edhe pse nuk është vend anëtar i BE-së është anëtar i mekanizimit të Mbrojtjes Civile që BE ka krijuar për të siguruar mbështetje të shpejtë në rast katastrofash natyrore dhe ato të shkaktuara nga njerëzit.

Legjislacioni i ri i miratuar më herët këtë vit për të forcuar Mekanizmin ekzistues të BE për Mbrojtjen Civile rrit mbështetjen financiare dhe operacionale të BE-së ndaj sistemeve të reagimit ndaj katastrofave të Shteteve Anëtare dhe vendeve pjesëmarrëse. Konkretisht, mekanizimi gradualisht krijon një rezervë shtesë të kapaciteteve, të quajtur shpëtim EU. Sistemi i ri gjithashtu sheh investime më të mëdha në aktivitetet e gatishmërisë dhe shkëmbimin e njohurive.

Pse Komisioni propozoi nismën e shpëtimit 

Çdo vit, zjarret në pyje, përmbytjet e mëdha, stuhitë, tërmetet, rrëshqitjet e tokës por edhe katastrofat  nga njeriu (sulme terroriste; kimike, biologjike, radiologjike dhe bërthamore – CBRN – incidente) rezultojnë në humbje të jetës dhe shkatërrojnë rajone të tëra. Ndryshimi i klimës do të përkeqësojë më tej ndikimet e katastrofave në të ardhmen. Vetëm në vitin 2018, katastrofat natyrore vranë më shumë se 100 njerëz në Evropë. Kostot ekonomike janë gjithashtu të mëdha. Gati 10 miliardë euro dëme u regjistruan në kontinentin Evropian u në vitin 2016. 

Duke u bazuar në Mekanizmin ekzistues, ndryshimet e këtij viti krijojnë një rezervë shtesë të kapaciteteve për t’iu përgjigjur katastrofave, kur të jetë e nevojshme.

Deri më tani, gjithsej 7 aeroplanë zjarrfikës (6 nga Kanadaja dhe 1 nga DASH) dhe 6 helikopterë janë  ofruar këtë vit për të formuar flotën e “tranzicionit të shpëtimit”. Komisioni është në kontakt me shtetet e tjera pjesëmarrëse, të cilët gjithashtu kanë shprehur interes për të kontribuar.

Kapacitetet e tjera të shpëtimit do të zhvillohen me kalimin e kohës, veçanërisht në fushën e urgjencave mjekësore (spitalet në terren), etj.

Si funksionon operacioni i shpëtimit

Kapacitetet e shpëtimit të BE përdoren sa herë që Shtetet Anëtare nuk mund të përballen me një katastrofë vetë dhe i kërkojnë ndihmë shtesë të BE-së që duhet të jepet shpejt. Funksionon si një “rrjet sigurie” shtesë. Një pjesë e madhe e kostove operacionale, si dhe kostot për zhvillimin e kapaciteteve të shpëtimit mbulohen nga financimi i BE-së. Kapacitetet e shpëtimit të BE janë pronë e Shteteve Anëtare. 

Legjislacioni i ri i BE-së për mbrojtjen Civile që u miratua më herët këtë vit synon të stimulojë shtetet anëtare (dhe shtetet pjesëmarrëse) për të ndihmuar njëri-tjetrin në raste nevoje. Konkretisht, BE është duke bashkëfinancuar bashkë me shtetet anëtare një fond në shërbim të mbrojtjes civile, i cili mbulon 75% të kostove operacionale brenda BE (ose një Shteti Pjesëmarrës) dhe 75% të kostove të transportit për dislokim jashtë BE-së./Monitor/