Gazetaria investigative e Sigurimit të Shtetit

nga Agim Popoci

“A është Donika Prela pjesë e Dosjes 339, e kapur në përgjim me bandën e Avdylajve duke biseduar me kreun e bandës Astrit Avdylaj? Përgjimet e Dosjes 339 janë bërë në kohën kur Donika Prela drejtonte Prokurorinë e Durrësit dhe Astrit Avdylaj u arrestua për armëmbajtje pa leje, por më pas u lirua si i pafajshëm.” Kjo pyetje iu drejtua Komisionit të Pavarur të Kualifikimit nga Partia Demokratike përmes deputetit Enkelejd Alibeaj si përgjegjëse për të verifikuar Drejtuesen e Prokurorisë së Krimeve të Rënda me idenë se një prokuror i korruptuar dhe me lidhje me krimin e organizuar nuk mund të japë drejtësi.

Dy prokurorët e “Dosjes 339”, Vladimir Mara dhe Dritan Prençi, nxituan për të sqaruar se Donika Prela nuk rezulton e përfshirë në përgjimet e Dosjes Nr. 339:

“Në lidhje me njoftimin publik të bërë të ditur nga konferenca për shtyp datë 28.01.2019 nga Z.Enkelejd Alibeaj në selinë e Partisë Demokratik, se Drejtuesja e Prokurorisë së Krimeve të Rënda znj. Donika Prela rezulton e përfshirë në përgjimet e Dosjes Nr. 339 në komunikim me anëtarë të grupit të Avdylajt, ju bëjmë me dije se faktet e deklaruara janë të pavërteta,” theksojnë prokurorët Mara dhe Prençi përmes një deklarate.

Dhe sërish Partia Demokratike, por tashmë reagon kundër prokurorëve të çështjes “Dosja 339” duke e konsideruar një akt të paprecedentë në historinë e Prokurorisë së Krimeve të Rënda, ku Donika Prela detyron dy prej vartësve të saj të nxjerrin sekretin hetimor:

“Vetëm për këtë shkelje flagrante të ligjit, Donika Prela duhet të shkarkohet nga organet e vettingut. Duke qenë se tani Donika Prela e ka cenuar sekretin hetimor, le t’i shkojë deri në fund! Të urdhërojë të bëhen publike përgjimet audio të bandës së Avdylajve në muajin janar 2018, kur në makinën e kreut të bandës u gjet një armë pa leje 9 mm, dhe Astrit Avdylaj u arrestua në flagrancë.”

Në Shqipërinë tonë të vogël ndërsa vazhdonte të gëlonte fakti tashmë i zyrtarizuar nga Autoriteti i Dosjeve se prokurori anëtar i KLP, Bujar Sheshi na qenka spiun, na del se edhe kryeprokurorja e Krimeve të Rënda, Donika Prela, bashkëpunon me krimin e organizuar. Po çfarë Reforme në Drejtësi është kjo apo qenka e vërtetë se Edi Rama i paska futur thellë duart në Drejtësi!

Administratorët e këtij vendi që nuk po e lëshojnë dot fronin,  Sigurimi i Shtetit, nuk u dorëzuan, dhe dosjet “ekskluzive” që kishin shpërndarë nëpër gazetarë për të shitur “skupe”, i përshpejtuan drejtë publikimit në mënyrë që të sfumohet kërkesa mbi kërkesat e opozitës, Donika Prela!

Dhe, ku më lartë e ku më thellë se sa në Zërin e Amerikës. Në emër të gazetarisë investigative, duke u bazuar edhe një njërin ndër udhëzuesit më të mirë të kësaj gazetarie, “Aim high, dig deep” /lexo shqip: Syno më lartë, gërmo më thellë/ me autor Lucinda Fleeson, Sigurimit i Shteti arriti ti servir publikut atë që kishte arritur ti servir ndër duar gazetarëve, direkt ose indirekt, përgjimet e Dosjes 339. Dhe goditi në shenjë, madje Donika Prela u harrua që nga momenti kur filloi të përflitet për përgjimet që do të publikohen tek Zëri i Amerikës në orën 18:00.

Si u arrit në majat e besueshmërisë mediatike shqiptare të fillimviteve ‘90, këtë e dinë vetë palët, por Sigurimi i Shtetit nuk neglizhoi as faktin që nën zë, nëpër tavolinat shqiptare të Tiranës, të gjithë thonë se Zëri Amerikës në SHBA është i mbushur me spiunë të Sigurimit!

 “Watergate” shkarkoi Presidentin Nixon, por “Sigurimigate” me përgjimet e publikuara të radhës, arriti të bindë shqiptarët se çfarë mrekullie zbuloi  gazetaria investigative, e cila tek u publikua te Zeri i Amerikës, ku Gjushi u vu me shpatulla për muri dhe u dëshmua se zgjedhjet blihen në Shqipëri.

Pra, kjo gazetari investigative, mori përgjimet e “Dosjes 339”, gjeti Gjushin dhe asnjeri tjetër, ashtu sikur se dy prokurorët e çështjes, dhe pesë muaj para skadimit të mandatit, e bëri çorapë Vangjush Dakon!

Po Donika Prela ku iku, dhe cili është efekti i këtij “zbulimi” te Zëri i Amerikës?! Që zgjedhjet blihen në Shqipëri nuk ka nevojë për përgjime, madje është edhe rasti i Edi Ramës përballë Spartak Ngjelës në vitin 2003 për kryetar bashkie të Tiranës, i cili me vendim gjykate konfirmon se zgjedhjet janë manipuluar, dhe nuk dha ndonjë efekt. Pra, jo dëshmi, jo vetëm përgjime por edhe vendimi i gjykatës që e konfirmon vjedhjen, nuk cenoj mandatin e kryetarit të bashkisë së Tiranës, Edi Rama që sot është kryeministër dhe e bënë çorapë edhe Reformën në Drejtësi!

Gjushi se mbulon dot Donika Prelën

Në këtë Shqipërinë tonë të sunduar nga banda e Edi Ramës, siç e tha kryetari i PD, Lulzim Basha, vërtetë është e vështirë të përcaktohet një temë me të cilën do të merret gazetaria investigative dhe si dot merret, sepse ndodhin skandale të tëra vetëm brenda ditës. Por meqë bota i ka kaluar këto faza të zhvillimit, madje ka hartuar edhe udhëzues për gazetari investigative, “Aim high, dig deep”, na ndihmon jo vetëm të kuptojmë se pse duhet të synojmë më lartë por edhe pse nuk gërmohet më thellë për Donika Prelën kur është në po në të njëjtën Dosje me Gjushin.

Pra, gazetaria investigative bëri që një Presidenti amerikan të largohet  nga detyra.

Richard Nixon dha dorëheqje më 1974 pas aferës së përgjimit të kundërshtarëve politik ku ishin të implikuar edhe bashkëpunëtorët e tij të ngushtë. Rasti ishte inicuar nga një ekip investigativ i të përditshmes amerikane “Washington Post“,  ndërsa u bashkuan edhe mediat tjera që zbuluan skandalin dhe përpjekjet e pushtetit për të mbuluar skandalin.

Për faktin se “rrëzoi” presidentin, kjo aferë e njohur me emrin “Watergate” mbahet mend si suksesi më i madh i gazetarisë investigative. Jo që gazetaria moderne investigative filloi me aferën “Watergate“, por rasti krijoi legjendën e gazetarisë investigative si heroin amerikan, dhe shumë redaksi pas këtij rasti ngritën ekipe të tëra investigative.  

Pas Watergate, gazetaria invetsigative u bë më e egër, gjithçka u vu në shënjestër dhe secili mund të sulmohej. Madje mbizotronte mendimi se kronika investigative që nuk shkakton dorëheqejn e dikujt nuk është e mirë.

“Nëse nuk arrini ta fusni dikë në burg, harrojeni kronikën,” e përshkruante kështu gazetari investigativ, Leslie L. Zaitz,  i gazetës “The Oregonian” nga Portlandi.

Kjo është ajo që kishte kaluar gazetaria investigative në Amerikë pavarësisht se përkon me atë që po ndodhë sot në Shqipëri. Për fat të mirë, neve nuk na duhet të shpikim asgjë por vetëm të shfrytëzojmë përvojat e të tjerëve!

“Një kronikë investigative duhet të përmbaj një punë origjinale të gazetarit, dhe jo vetëm transmetim të zbulimeve të tjetrit,” thekson Lucinda Fleeson në “Aim high, dig deep” që i jep të drejtën gazetarëve të marrin Dosje nga më të ndryshmet që u serviren nga policë, prokurorë dhe grupe të ndryshme të interesit, por jo tu shërbejnë atyre, ose edhe më saktë, vetëm atyre, nëse nuk zë vend interesi publik.

Nëse bie shi, duhet të hapim çadrën dhe jo të lexojmë parashikimin e motit! Nëse PD i bënë thirrje KPK-së që të vërtetoj nëse “Donika Prela është pjesë e Dosjes 339, e kapur në përgjim me bandën e Avdylajve duke biseduar me kreun e bandës Astrit Avdylaj,” dhe prokurorët e çështjes nxitojnë të sulmojnë Partinë Demokratike duke kundërshtuar praninë e shefes së tyre në këtë Dosje, çdo gazetari ose medie, qoftë kjo edhe Zëri i Amerikës, që ka në dorë përgjimet e kësaj Dosje, fillimisht u intereson nëse kreu i krimeve të rënda është në këtë Dosje siç thotë opozita, pa i neglizhuar faktet tjera.

Kur në kulmin e përplasjes PD- Prokurori e Krimeve të Rënda  rreth Dosjes 339, për prezencën ose jo të Kryeprokurores së Krimeve të Rënda, del një medie, qoftë kjo edhe Zëri i Amerikës, dhe thotë se Gjushi është në përgjime dhe zgjedhjet janë shitur, këtu jo që mbanë erë por kutërbon!    

“Gazetaria investigative nuk është asgjë më shumë se sa zbulimi i asaj që disa persona, kompani  ose organizata joqeveritare nuk dëshirojnë që ti din publiku. Gazetaria investigative mundëson korigjimin e padrejtësisë. Ajo bazohet në besimin se redaktorët, reporterët dhe fotoreporterët që mund të përmirësojnë të drejtat e njeriut dhe të korigjojnë paligjshmërinë,” thotë David Everett nga Detroit Free Press, dhe kjo vlenë edhe për rastin në fjalë.

Dhe në fund, ti kthehemi për pak çaste një viti pas Watergate, më 1975 kur një grup gazetarësh themeluan organizatën Gazetarët dhe Redaktorët Investigativ (Investigative Reporters and Editors Inc. / IRE), e cila ekziston edhe sot. Aksioni i parë që e bëri të famshëm IRE ndodhi më 1976 kur u vra Don Bolles, reporter i gazetës “Arizona Republic” dhe njëri ndër themeluesit e IRE-s. Bolles u ekzekutua deri sa po investigonte korrupsionin politik dhe krimin e organizuar  në Arizonë, që rezultoi me angazhimin e një ekipi të gazetarëve vullnetarë të IRE. Reporterë nga 27 redaksi të gazetave, radiove dhe TV-ve vazhduan në gjithë Arizonën investigimin të cilin e kishte filluar Bolles. Rezultati ishte: 23 kronika investigative mbi korrupsionin dhe krimin. Me këtë rast për herë të parë është përdorë thënia: ”Mund ta vrisni gazetarin por jo ngjarjen”. Duke perifrazuar këtë thënie, me shpresën se një ditë do të ndryshoi realiteti shqiptar, Sigurimi i Shtetit duhet ta kuptoj se sot Gjushi arriti ta mbuloj Donika Prelën, por nuk e mbulon dot faktin se Donika Prela është pjesë e dosjes 339. Aq më shumë, nëse rezulton ashtu siç thekson PD, e kapur në përgjim duke biseduar me kreun e bandës, Astrit Avdylaj!