#Generation99: Mes të kaluarës rrënqethëse dhe shpresave për të ardhmen

Projekti i DW #Generation99 ka mbledhur në vitin 2019 për herë të parë studentë nga Kosova dhe Serbia. Takimi i parë u mbajt në Kumanovë, në qershor, ndërsa tani studentët serbë vizituan Kosovën.

“M’u desh shumë kurajë që të bëhesha pjesë e projektit #Generation99, jo se nuk kisha takuar serbë më parë, por sepse paraardhësit e tyre ishin arsyeja pse unë nuk e njoha gjyshin tim asnjëherë. Megjithatë nuk u rrita me ndjenjën e urrejtjes, ndoshta sepse nëna ime nuk më tregoi se gjyshi im ishte vrarë gjatë Luftës. Ajo nuk fliste asnjëherë për vuajtjet dhe dhimbjet e saj. Për gjyshin mësova nga të afërmit e mi në vitin 2005, vit kur u gjendën eshtrat e tij në Beograd”. 

Rrëfimin e saj të sinqertë 20-vjeçarja nga Peja, Ëndronida Shala, studente e Gazetarisë në Prishtinë, e ndan me kolegë nga Universitetet e Prishtinës, Beogradit dhe Novi Sadit. Ajo ka lindur në Kosovë në vitin 1999. Në të njëjtin vit kanë lindur edhe të rinjtë e tjerë nga Kosova dhe Serbia, që janë pjesë e projektit të Deutsche Welle-s, “Generation ‘99”, ose “Brezi ’99”. Udhëtimi dy-ditor në Prishtinë dhe Mitrovicën e Veriut dhe të Jugut ishte i rëndësishëm dhe shkërmoqi shumë mure për secilin prej tyre.

“Ideja fillestare ka qenë që të rinjtë shqiptarë dhe serbët, të lindur në kohën e luftës së Kosovës, të përballen mes vete. Të shohin vet, se cila është e vërteta për atë që kanë dëgjuar nga prindërit apo mediat për popullin tjetër”, thotë redaktori Bahri Cani, i cili së bashku me Adelheid Feilcke dhe Ivan Gjerkoviq nga redaksia serbe kanë konceptuar dhe realizuar këtë projekt.

“Në takimin e parë në Kumanovë dhe në veçanti tani në Kosovë, u pa qartë se brezat e rinj janë të gatshëm të përballen me stereotipet dhe paragjykimet nga e kaluara. Por ata janë të gatshëm që shumë shpejt të krijojnë edhe mendimet dhe bindjet e veta. Shumë shpejtë ata filluan të komunikojnë mes tyre, për temat e rënda politike, por në radhë të parë për problemet e sotme dhe të ardhmen e tyre”.

“Mitrovica e ndarë bashkoi studentët kosovarë dhe serbë”

Ura mbi lumin Ibër, e cila ndan Mitrovicën e Veriut me atë të Jugut, ishte terreni ku gazetarët e ardhshëm kishin më së shumti interes. Deri më sot, ata kishin dëgjuar për të vetëm nga media, ku kryesisht përcillen vetëm zhvillime problematike me karakter etnik. Duke qenë të pranishëm aty për herë të parë, ata intervistuan njerëz në të dy anët e saj, biseduan me nënkryetarin e Bashkisë së Mitrovicës së Jugut, me aktivistë, drejtues policorë e gazetarë vendas.

Për Gresa Nitaj, studente e Gazetarisë në Prishtinë, realiteti rezultoi krejtësisht ndryshe nga ajo që ka menduar më parë. “Nuk kisha qenë kurrë më parë në Veri, dhe ne media kisha parë gjithmonë raportime për një situatë të tensionuar, për mungesë bashkëpunimi mes qytetarëve. Por ajo që pashë këtu është tërësisht ndryshe nga lajmet. Njerëzit kalojnë lirisht në të dy anët e urës dhe situata është normale”.

“Gjithçka pashë këtu ishte e re për mua, pasi lajmet që dëgjoj në Beograd janë luftënxitëse dhe nuk kanë aspak lidhje me realitetin e këtushëm”, tregon studentja e Gazetarisë nga Beogradi, Jelena Radosavljeviq.

“Ishte hera e parë për mua në Mitrovicë dhe nga ajo që pashë ishte krejt ndryshe nga ajo që kisha përfytyruar. Shoh një ambient të qëndrueshëm, të sigurtë, njerëzit flasin me njëri-tjetrin… E kam pritur një ambient shumë konservator, por ajo çka po shoh është se njerëzit këtu po bëjnë një jetë shumë normale”, thotë Liza Sadiku, gazetare e ardhshme nga Kosova.

E kaluara dhe e ardhmja

Vizita në Prishtinë, hapat e hedhur në urën mbi Ibër që e kishin parë vetëm nga ekrani dhe takimet me njerëzit e zakonshëm duket se u zbehën atyre paragjykime, përfytyrime, pasiguri dhe frikëra të ndryshme.

“Që në momentin e parë që pata kontaktin e parë me kolegët nga Beogradi dhe Novi Sad kuptova që ata nuk kanë një mentalitet si ai që transmetohet në media. Pashë një afërsi më të madhe dhe mësova gjëra të reja. Mësova që ka hapësirë për bashkëpunim, mirëpo në të njëjtën kohë ka dhe vend për përmirësime të tjera”, thekson Greta Nitaj.

“Mendoj se Prishtina është një qytet europian, pak a shumë si Beogradi. Njerëzit këtu mendojnë krejtësisht ndryshe, çka është normale, por përshtypja ime është që u befasova pozitivisht dhe u kënaqa shumë në Kosovë”, thotë Aleksandar Bugarin.

“Para se të takohesha me kolegët e “Gjeneratës ‘99” nga Beogradi dhe Novi Sad, gjatë gjithë rrugës i përsërisja vetes: Ata personalisht nuk janë fajtorët për luftën në Kosovë. Kur i takova, të gjithë patën sjellje miqësore dhe e kuptova që edhe ata si ne ishin të lodhur nga situata e krijuar. Qëllimi i projektit ishte paqësor prandaj pa e harruar asnjëherë të kaluarën të gjithë ishim të gatshëm të punonim për të ardhmen. Nga ky projekt e kuptova që me pak punë e vullnet  nga  të rinjtë mund të arrihet një e ardhme paqësore për shtetin e Kosovës dhe të Serbisë”,  thotë Ëndronida Shala. 

“Studentët nga Beogradi dhe Prishtina kanë qenë ndoshta paska të shqetësuar dhe frikësuar në prag të takimit të parë, që është tërësisht normale, sepse ata kurrë më parë nuk kanë takuar ndonjë serb apo shqiptar. E kaluara e hidhur me siguri që nuk mund të harrohet shpejtë, por shihet shumë qartë se të rinjtë janë të gatshëm të ecin përpara. E Deutsche Welle me siguri që do t’i ndihmojë ata edhe në të ardhmen në vendosjen e kontakteve, që janë tepër të rëndësishme për profesionin e tyre të ardhshëm si gazetarë. Mirupafshim në takimin e radhës në Beograd”, thotë Bahri Cani./DW/