Genta! Nise nga Gramozi!

nga Nebil Çika*

Parlamenti i Shqipërisë, përmes një Projekt-rezolute të posaçme, i kërkon Autoritetit për Informimin e Dosjeve të Ish-Sigurimit të Shtetit, që drejtohet nga Gentiana Sula, që gjatë këtij vitit të zbulojë vendvarrimet e peronave të zhdukur nga regjimi komunist gjatë periudhës së diktaturës.

Sipas dokumentit nga 11 detyra që Parlamenti i ka lënë Autoritetit të Dosjeve për vitin 2020, dy detyra kanë të bëjnë me gjetjen e varreve të zhdukurve si dhe me zbulimin historisë së tyre, që është edhe problemi më i madh i yni si Ish-Të Përndjekurve Politikë Antikomunistë.

Me këtë rezolutë të firmosur nga Kryetari i Parlamentit, Gramoz Ruçi, Ish-Ministri i Brendshëm i fundit i diktaturës komuniste, AIDDSH tani ka mundësinë reale të hetojë ata që më parë e kishte të pamundur, autorët e krimeve të komunizmit që fshihen pas imunitetit zyrtar, njëri prej të cilëve është vetë kreu i Parlamentit. Mendoj se është gjëja më normale që Znj.Genta Sula të nis zbatimin e kompetencave të reja duke filluar së pari nga vet Gramoz Ruçi.

Së pari duhet ti kërkoni atij të tregojë ku i ka varrosur apo fshehur eshtrat e varreve dhe të zhdukurve gjatë periudhës kur ishte ministër i Brendshëm i komunizmit si dhe gjatë periudhës kur ishte Sekretar i parë i PPSH në Tepelenë. Ju e dini që asnjë arrestim apo ekzekutim politik nuk bëhej pa firmën e Sekretarit të parë të PPSH të rrethit?!

Së dyti duhet të hapni dhe të bëni publikë dosjen e tij të Sigurimit të Shtetit. Publiku ka të drejtën të dijë zyrtarisht që Ruçi, numri 2 i shtetit shqiptar është autor i krimeve të komunizmit, krimeve kundër njerëzimit dhe gjenocid, jo vetëm si ministër e drejtues i lartë komunist por edhe si bashkëpunëtor i Sigurimit të Shtetit, dosje që nga informacionet e mia ju e keni në dispozicion.

Pas kësaj Projekt-rezolute të firmosur prej tij, ju keni të drejtën të anashkaloni pengesat ligjore që nuk u lejojnë ta bëni publik dosjen dhe faktin që ai e ka nisur karrierën e tij kriminale si spiun i Sigurimit. Zbardhja publike e dosjes së Ruçit është me rëndësi të veçantë jo vetëm për të Përndjekurit Politikë Antikomunistë por për gjithë opinionin publik.

Nëse nuk e nisni me Ruçin, e gjithë kjo do të jetë e do të ngelet propagandë e demagogji si të gjitha ligjet e aktet që ka nxjerrë ky Parlament për krimet e komunizmit dhe dënimin e ndëshkimin e autoreve të tyre.
Znj. Sula!

Nga bisedat që kemi bërë bashkë, me të drejtë ju keni shtruar problemin më të madh që ka ligji mbi të cilin funksionon institucioni juaj: Ndalimin me ligj të hapjes së dosjeve për të gjithë politikanët e zyrtarët e shtetit që kanë marrë vërtetim të pastërtisë së figurës nga Komisionet “Mezini” e “Bezhani”.

Ne të dy e dimë mirë që shumë prej këtyre vërtetimeve janë dhënë, në shkelje të ligjit pasi në dosjet e Sigurimit ata figurojnë punëtorë apo bashkëpunëtorë të Sigurimit siç janë p.sh. rasti i Ruccit, Brahos e të tjerë anëtarë të parlamentit, qeverisë, drejtësisë dhe institucioneve të tjera .

Nga kjo Projekt-rezolutë ju keni fituar të drejtën ligjore, kërkoni ndryshime në kuadrin ligjor:

“Pika 10-Të propozojë ndryshimet e nevojshme të kuadrit ligjor të cilat ndikojnë në përmbushjen me sukses të misionit të AIDSSH-së dhe krijojnë mundësinë për një produkt sa më cilësor në veprimtarinë e përditshme të institucionit.”

Që do të thotë se keni marrë dritën jeshile ta rrëzoni këtë barrierë ligjore dhe të tjera që ju pengojnë në zbatim të ligjit për hetimin dhe publikimin e krimeve të Sigurimit të Shtetit dhe autorëve të tyre.

Shpresoj shumë që kjo Rezolutë do të mund të ndihmojë për të zhbllokuar e përshpejtuar punën tuaj me rëndësi specifike për ne.

Detyrat e Parlamentit për Autoritetin e Dosjeve sipas Projekt-rezolutës

1. Të japë kontribut konkret dhe të bashkëpunojë me të gjithë aktorët dhe faktorët e shoqërisë shqiptare në mënyrë që mbështetur në dëshmi dhe dokumente arkivore mbi krimet e komunizmit, të zbulohen histori të të zhdukurve dhe hidhet dritë mbi figura dhe personalitete frymëzuese, të panjohur më parë për shoqërinë shqiptare si dhe të ndërmarrë nisma konkrete për nderimin e Viktimave të Regjimit Totalitar dhe organizimin e aktiviteteve të ndryshme në përkujtim të tyre.

2. Të mos mjaftohet vetëm me dërgimin e kërkesës bashkive përkatëse por të ndjekë në mënyrë të vazhdueshme ecurinë e procesit dhe zbatimin nga ana e bashkive të ndryshme shënjimin e vendvarrimeve të mundshme të të pagjeturve në territorin e saj administrativ dhe njëherazi, të vendosë në mbrojtje (mbikëqyrje të posaçme) vendet e internimit, kampet e punës dhe burgjet e rrëgjimit komunist konform edhe Rezolutës përkatëse të Kombeve të Bashkuara dhe të bëjë propozime konkrete për përmirësime ligjore për të koordinuar më mirë punën mbi të zhdukurit, mes institucioneve, qeverisjes vendore, prokurorisë dhe familjeve.

3. Duke qenë se krijimi i një Arkivi të vetëm të gjithë dokumenteve të Ish-Sigurimit  Shtetit, është i një rëndësie të veçantë për trashëgiminë historike kombëtare, dhe vijon të mbetet një ndër sfidat e rëndësishme të Autoritetit, pasi procesi i marrjes në dorëzim të dokumenteve të Ish-Sigurimit të Shtetit nga ASMB (Arkiva e Sistemit të Ministrisë së Brendshme) është pothuajse e bllokuar që nga muaji maj 2019, ndërkohë që edhe veprimtaria e AIDSSH varet dhe bazohet në dokumentet arkivore, AIDSSH të marrë masa që për zgjidhjen e kësaj situate, krahas vijimit të komunikimit me Ministrinë e Brendshme të shfrytëzojë “Platformën Ndërinstitucionale Online” të ngritur nga Parlamenti i Shqipërisë e cila është në dispozicion të institucioneve të pavarura si një mjet i ri i cili synon rritjen e autoritetit të Institucioneve të Pavarura si dhe përfshirjen e Parlamentit të Shqipërisë si katalizator ndërmjet institucioneve të pavarura dhe atyre qeveritare.

4. T’i kushtojë një rëndësi të veçantë digjitalizimit të dokumenteve arkivore duke mbajtur në vëmendje që formatet përkatëse të jenë të përshtatshëm (compatibel) për ngritjen e një Data Baze të kompjuterizuar nëpërmjet së cilës, përdoruesit do të kenë mundësi kërkimi dhe shfrytëzimi të dokumenteve arkivore të krijuara nga strukturat e Ish-Sigurimit të Shtetit, në të njejtën kohë digjitalizimi i dokumenteve arkivore ndikon drejtpërdrejtë në ruajtjen dhe në sigurinë e dokumenteve origjinale dhe ruajtjen e tyre nga dëmtimi.

5. Të intensifikojë bashkëpunimin në forma të ndryshme me shoqatat e ish të përndjekurve politike, në mënyrë të veçantë me të mbijetuar (Ish të Përndjekurve) të regjimit komunist të cilët janë dëshmitarë të gjallë të krimeve të kryera gjatë periudhës së errët komuniste me qëllim ndërgjegjësimin dhe informimin qytetar për kujtesën e viktimave të regjimeve totalitare dhe autoritare, përkujtimin dhe vlerësimin e të zhdukurve, nderimin e të mbijetuarve si dhe marrjes së dëshmive dhe fakteve lidhur me vendvarrimeve të mundshme të të pagjeturve.

6. Të bëjë propozime dhe ndryshime të nevojshme në mënyrë që vendimet e marra të jenë sa më të drejta dhe ku të jenë të përfshira në mënyrë sa më të saktë të gjitha të dhënat mbi subjektet përkatës.

7. Inkurajon AIDSSH që krahas vijimit të aktiviteteve e botimeve të gjejë mundësi dhe rrugë të reja bashkëpunimi me qëllim rritjen e ndjeshmërisë publike ndaj krimeve të komunizmit në ndihmë të shoqërisë e brezave të rinj, si dhe rritjen e transparencës dhe sqarimit të opinionit publik lidhur me këto krime.

8. Të organizojë më mirë punën për realizimin në kohë të procedurave të prokurimit në mënyrë që fondet e akorduara nga buxheti i shtetit për investime të shfrytëzohen plotësisht, dhe në të njëjtën kohë inkurajon AIDSSH që të vijojë përpjekjet për gjetjen e donatorëve të ndryshëm që janë të gatshëm të financojnë projekte në këtë fushë.

9. Pas miratimit dhe vënies në dispozicion, në tetor 2019, të një shtese prej 10 punonjësish të rinj AIDSSH të vijojë pa humbur kohë procedurat e rekrutimit për plotësimin e të gjithë vendeve vakante në strukturë gjë e cila do ketë një ndikim të drejtpërdrejtë në përmirësimin e cilësisë së shërbimeve, uljen e kohës së pritjes dhe radhëve të gjata me të cilat Autoriteti është përballur për shkak të funksionimit me staf të paplotësuar.

10. Të propozojë ndryshimet e nevojshme të kuadrit ligjor të cilat ndikojnë në përmbushjen me sukses të misionit të AIDSSH-së dhe krijojnë mundësinë për një produkt sa më cilësor në veprimtarinë e përditshme të institucionit.

11. Të punojë për organizimin e veprimtarive të rëndësishme, sipas kalendarit të kujtesës, të mbështetura nga bashkëpunëtorë dhe institucione të memories, duke i propozuar Qeverisë Shqiptare vendimet përkatëse për projektin dyvjeçar Demokraci 30.

*Kryetar i Shoqatës Antikomuniste e të Përndjekurve Politike të Shqipërisë