Bashkimi Evropian është i ndarë lidhur me atë nëse do të lejojë bisedimet e anëtarësimit me Shqipërinë dhe Maqedoninë, por NATO është gati të mirëpresë Shkupin në aleancën ushtarake perëndimore.
Me mbështetjen e gjerë për bisedimet e anëtarësimit nga qeveritë e tjera të BE dhe Komisionit Europian, Shqipëria dhe Maqedonia shpresojnë që ministrat e Evropës do të bien dakord përpara në një takim të martën në Luksemburg, i cili do t’i hapë rrugën për aprovim nga krerët e qeverive të BE në një samit të enjten.
Megjithatë, Franca dhe Holanda, me mbështetjen e Danimarkës, po rezistojnë dhe mund të kërkojnë kushte të mëtejshme, të tilla si më shumë reforma për të luftuar korrupsionin dhe krimin e organizuar në Shqipëri dhe Maqedoni, thanë zyrtarët e BE.
Pasi Maqedonia dhe Greqia zgjidhën një mosmarrëveshje të vjetër rreth emrit, që kishte bllokuar procesin e anëtarësimit në BE, hapja e bisedimeve do të shënonte hapin më të qartë në përpjekjet e bllokut për të rinovuar zgjerimin e saj drejt gjashtë vendeve të Ballkanit Perëndimor.
Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s Jens Stoltenberg tha se aleanca e udhëhequr nga Shtetet e Bashkuara ka gjasa të miratojë bisedimet e anëtarësimit me Maqedoninë në një samit në korrik.
“Unë pres dhe shpresoj që krerët e shteteve dhe qeverive të mund të bien dakord për të filluar bisedimet e pranimit”, tha Stoltenberg ndërsa arriti për një takim të përbashkët të BE-së dhe të ministrave të jashtëm në Luksemburg.
Ai tha se marrëveshja me Greqinë për të ndryshuar emrin nga ish Republika Jugosllave e Maqedonisë në Republikën e Maqedonisë Veriore ishte “një marrëveshje historike që ofron një mundësi historike” për Shkupin për t’u bashkuar me NATO.
Presidenti francez Emmanuel Macron i tha Parlamentit Evropian në prill se ai nuk mundej të mbështeste zgjerimin e BE pa realizimin e reformave të brendshme të bllokut dhe diplomatët thonë se pozita franceze nuk ka ndryshuar.
Diplomatë të tjerë thonë se shqetësimet e migrimit janë në thelb.
“Reformat priten përpara se të hapim negociatat sepse kemi një nivel të lartë të kërkesave”, tha një burim diplomatik francez.
Franca dhe Holanda dërguan një letër në muajin maj duke thënë se mungesa e reformave gjyqësore, korrupsioni endemik dhe krimi i organizuar ishin arsye pse Shqipëria dhe Maqedonia nuk ishin gati për bisedimet e anëtarësimit në BE, sipas diplomatëve.
“Mendimi i tyre është se kushtet për hapjen e negociatave nuk janë plotësuar”, tha një diplomat i BE.
Dy diplomatë të tjerë të BE dhe dy zyrtarë të BE thanë se shqetësimi më i thellë i Macron ishte se hapja e bisedimeve të anëtarësimit me Shqipërinë dhe Maqedoninë do të përdorej nga politikanë të ekstremit të djathtë, të cilët po marrin mbështetje me premtimet populiste për të ndaluar migracionin – duke përfshirë edhe vendet relativisht të dobëta të Europës Lindore.
Shefi ekzekutiv i BE, Jean-Claude Juncker, i cili vizitoi Shqipërinë, Bosnjën, Kosovën, Maqedoninë, Malin e Zi dhe Serbinë në mars, ka paralajmëruar se Ballkani mund të përballet me një kthim në luftë, nëse nuk ka shpresë për t’u bashkuar me bllokun.
Largimi i menjëhershëm i Britanisë nga BE dhe përpjekja e anëtarësimit të Turqisë për anëtarësimin e shtyu Komisionin të propozojë një intensifikim të bisedimeve të pranimit me Ballkanin Perëndimor, edhe nëse kandidatët më të avancuar, Serbi dhe Mal të Zi, nuk kanë gjasa të bashkohen më herët se 2025.
Ndërkohë që Gjermania ndan shqetësimet franceze në lidhje me fillimin e bisedimeve me Shqipërinë dhe Maqedoninë, kancelarja Angela Merkel ka vendosur të mbështesë zgjerimin për arsye gjeopolitike dhe për të kundërshtuar rritjen e ndikimit rus dhe kinez në rajon.
“Franca duhet të shohë dimensionin strategjik të afrimit të Ballkanit Perëndimor me BE,” tha një burim i qeverisë gjermane për Reuters.
“Ne argumentojmë se bisedimet e hapjes nuk janë mbyllja e negociatave të pranimit”.