Horoskopi i lidhjeve të autokratëve ballkanas me Perendimin!

nga Prof.Dr.Enver Bytyçi

Para dy javësh u mbajt në Washington samiti i liderëve të vendeve të NATO-s. I pranishëm ishte gjithashtu kryeministri i Shqipërisë, autokrati Edi Rama. Duke bërë një lloj bilanci të veprimtarisë politike dhe diplomatike të zotit Rama në atë samit, rezulton se ai ishte pjesë e të gjitha veprimtarive protokollare, deri te fotoja e përbashkët e pjesmarrësve. Por nuk pati bisedime me liderë të Aleancës Atlantike. U takua me presidenten e Kosovës, Vjosa Osmani dhe bisedoi pak minuta me kryeministrin e Maqedonisë së Veriut, Mickovski. Fotografi ai kishte jo pak. Edhe me presidentin francez, Macron. Por vetëm fotografi. Nuk mundi ta takojë e të bisedojë as me sekretarin e Shtetit Amerikan, Antony Blinken, me të cilin Vjosa Osmani pati një bisedë interesante.

Kthimi në Shqipëri me një bilanc të dështuar nga Washingtoni u bë shkak që zoti Rama të ndryshojë taktikë gjatë pjesmarrjes së tij në Samitit të Londrës, ku gjithashtu ishin pjesmarrës liderë të shumtë të vendeve anëtare dhe kandidate për në BE. Edhe këtu ishte presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, e cila kësaj radhe nuk e takoi kryeministrin Rama. Në këtë samit ishte i pranishëm edhe presidenti i Serbisë, Aleksandër Vuçiç. Ky i fundit publikoi një fotografi me kryeministrin humgarez dhe presidentin bullgar me një shënim, ku thuhej se na u bashkëngjit edhe Edi. Fotografia na thoshte se këta të katër ose së paku Rama e kishte inskenuar këtë qasje për t’u filmuar nga kamerat dhe për të dëshmuar se ishte pjesë e takimeve “të rëndësishme”!

Gjatë dy ditëve të këtij samiti Rama pati takime e biseda në këmbë me shumë liderë europianë. Dhe siç u mor vesh më vonë, në këto takime e biseda 2-3 minutëshe paska lobuar me secilin që samiti i ardhshëm të bëhet në Tiranë. Siç ka njoftuar ai, homologët e tij në atë samit paskan premtuar për mbajtjen e këtij samiti në Tiranë. Do zoti dhe nuk aktivizohet atë ditë, nëse do të ndodh ky samit, ndonjë aventurier si ai që goditi kreun e opozitës në vjeshtën e vitit 2022, për të kryer të njëjtin akt dhune. Por duhet shpresuar se në korrikun e vitit 2025 Edi Rama do të duhet të jetë duke sistemuar dosjen për t’ia dorëzuar pasardhësit të tij.

Pra as në Londër Rama nuk pati takime dhe biseda substanciale. Në fakt as ai nuk i ka dashur ndonjëherë bisedimet me shefat e shteteve të fuqishme për interesa jetike të vendit të tij. I ka dashur dhe do t’i donte për të kuruar thjesht imazhin e tij. Por në Uashington dhe në Londër askush nuk ia dha këtë shans. Foto bëhen edhe në një aktivitet 30 minutash. Sidomos për tipa si Rama, foto të tilla nuk janë ndonjë problem i madh për t’u realizuar. Në Londër nuk pati vëmendje as për autokratin tjetër të Ballkanit Perendimor, Aleksandër Vuçiç. Mund të thuhet se takimet dhe bisedat zyrtare të Vjosa Osmanit në Londër ishin tri here më të shumta dhe më produktive se ato të Aleksandër Vuçiç dhe të Edi Ramës së bashku.

Por ka edhe më. Kancelari Olaf Scholz ishte të enjten e të premten e kaluar për vizitë në Beograd. Përveç nënshkrimit të marrëveshjes për litiumin, gjatë kësaj vizite Scholz nuk pranoi t’i japë asnjë avantazh në publik presidentit të Serbisë. Madje në aeroport e sfidoi dhe e bezdisi, kur e la të priste disa minuta duke ndenjur në makinën e tij të zezë, pa zbritur për t’i dhënë dorën Vuçiç. Ishte një sinjal politik dhe diplomatik ky për autokratin e Beogradit, se marrëveshja për litiumin nuk e ndryshon sjelljen europiane ndaj presidentit të Serbisë. Gjithkush priste që me rastin e nënshkrimit të kësaj marrëveshjeje të BE-së me Serbinë, kësaj të fundit t’i premtoheshin avantazhe politike të paimagjinueshme. Por jo.

Qëndrimi gjerman u shpreh qartë dhe i pandryshueshëm edhe sa i përket raporteve të Serbisë me Kosovën. Madje midis rrjeshtave të deklarimeve të Scholz mund të dallohet mesazhi se „pavaërisht kësaj marrëveshjeje, zbatimi i marrëveshjes me Kosovën është kushti themelor i avancimit të integrimit të Serbisë në BE“!

Pavarësisht rrethanave gjeopolitike, rezultatet e votimit për Parlamentin Europian i dhanë verdiktin qeverive europiane që edhe në të ardhmen të bazohen te kriteret demokratike, të garancisë për paqe e bashkëjetesë, si kusht të integrimeve europiane. Në këto kushte autokratët si Rama dhe Vuçiç duket se jetojnë ditë të vështira! Varet se si opozitat e këtyre dy vendeve do ta shfrytëzojnë këtë avantazh!