Hyn në fuqi tarifat, Trump: Sot rilind industria amerikane! Von der Leyen: Ka një rrugë alternative!

Duke filluar nga mesnata ka hyrë në fuqi tarifa bazë e Presidentit të Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, prej 10 për qind për importet ndaj të gjitha vendeve të botës, përfshirë Kosovën dhe Shqipërinë, si dhe tarifat më të larta për dhjetëra vende që kanë suficit tregtar me SHBA-në, vendim i cili për Presidenten e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen u prit me një reagim shumë më të beftë se sa u proklamua ditë më parë nga BE, dhe sot ajo thjeshtë i bëri thirrje presidentit amerikan që t’i adresojë shqetësimet e tij përmes dialogut.

Kush do ta pësoj nga kjo valë e re e tarifave, askush nuk mund të thotë me siguri, por, është e sigurt se do të vazhdohet të flitet për një formë të re të globalizimit, për ndryshimet në ekonominë amerikane dhe për përmbysjet gjeopolitike.

“Sot është dita e lirisë”

“Kemi një lajm shumë, shumë të mirë sot”, tha fillimisht ai. “Shumë gjëra të mira po ndodhin për vendin tonë. Sot është dita e lirisë. 2 Prill 2025 do të mbahet mend përgjithmonë në histori si dita kur industria amerikane u rilind, dita kur u vendos fati i Amerikës, dhe dita që filluam të bënim përsëri Amerikën të Madhe,” tha Donald Trump mbrëmë në Shtëpinë së Bardhë ndërsa publikoi tarifat duke shtuar se tatimpaguesit tanë janë mashtruar për më shumë se 50 vjet, por kjo nuk do të ndodhë më në SHBA.

Presidenti amerikan akuzoi drejtpërdrejt shtetet e tjera për një sërë praktikash, duke përfshirë vjedhjen e pronës intelektuale amerikane dhe miratimin e rregullave të padrejta të tregtisë.

“Mbi 80% e makinave të prodhuara në Korenë e Jugut shiten brenda vendit, ndërsa në Japoni shifra përkatëse kalon 90%. Në të njëjtën kohë, makinat e prodhuara në Amerikë përfaqësojnë vetëm një përqindje të vogël të tregjeve në këto vende. Ford shet shumë pak jashtë vendit,” tha ai, duke vënë në dukje se ky çekuilibër ka çuar në shkatërrimin e industrisë amerikane.

“Kjo është arsyeja pse sonte, në mesnatë, do të vendosim një tarifë prej 25% për të gjitha makinat e prodhuara jashtë vendit,” tha Donald Trump duke folur dhe për mbrojtjen e fermerëve dhe blegtorëve.

“SHBA po mbron fermerët, të cilët janë trajtuar brutalisht nga kombet në mbarë botën,” tha Trump duke thesuar dhe faktin se SHBA subvencionon shumë vende” ku përmendi Canadanë dhe Mexicon si shembuj.

“Në një moment duhet të thuash: është koha të punosh pak për veten!”

Në shtetet e rajonit prej sot është vendosur tarifë prej 10 për qind ndaj mallrave të importuara nga Shqipëria dhe Kosova, 10 për qind edhe nga Mali i Zi, 37 për qind për mallërat nga Serbia, 35 për qind nga Bosnie Hercegovina dhe 33 nga Maqedonia e Veriut.

Ndryshe për vendet tjera janë vendosura këto tarifa: BE 20 për qind, Kina 34 për qind, Vietnami 46 për qind, Taiwani 32 për qind, Japonia 24 për qind, India 26 për qind, Korea e Jugut 25 për qind, Tailanda 36 për qind, Zvicra 31 për qind, Mbretëria e Bashkuar 10 për qind, Afrika e Jugut 30 për qind, Malajzia 24 për qind… 

“Ka një rrugë alternative”

Pasi Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, shpalli mbrëmë emergjencë ekonomike kombëtare dhe vendosi tarifa që sipas tijë pritet të prodhojnë qindra miliarda dollarë të ardhura vjetore ndërsa vendet e punës në fabrika do të kthehen në SHBA si rrjedhojë e këtyre tarifave, sot kur filloi zbatimi, 3 Prilli 2025, ndryshe nga retorikat që u dë u gjuan më parë, të goditurit nga kjo tarifë kanë reagime më të moderuara deri në zgjidhjen me dialog sipas Presidentes së Komisionit Evropian Ursula vod der Leyen.

“Më vjen keq për këtë zgjedhje. Duket se nuk ka asnjë rregull në këtë kaos. Asnjë rrugë e qartë përmes kompleksitetit dhe kaosit që po krijohet, teksa të gjithë partnerët tregtarë të SHBA-së po goditen.

Ne tani po përgatitemi për kundërmasa të mëtejme për të mbrojtur interesat tona dhe bizneset tona nëse negociatat dështojnë,” tha Von der Leyen pasi BE u godit me 20 për qind tarifa nga SHBA pasi Presidenti Trump kishte vendosur tarifa edhe ndaj importeve të çelikut dhe aluminit, automjeteve dhe pjesëve për automjete të Bashkimit Evropian në vlerën 25 për qind.

Megjithatë, BE ka kërkuar që të zgjidhë shqetësimet tregtare të Trumpit përmes dialogut dhe Von der Leyen sot e la të hapur derën e dialogut.

“Ka një rrugë alternative. Nuk është vonë për të adresuar këto shqetësime përmes negociatave,” tha Presidentja e KE duke e pranuar se tarifat e reja do të prekin konsumatorët në mbarë botën.

“Do të ndihet menjëherë. Miliona qytetarë do të përballen me çmime më të larta të produkteve ushqimore. Ilaçet do të kushtojnë më shumë, sikurse edhe transporti. Inflacioni do të rritet,” paralajmëroi Ursula von der Leyen.

Pas këtij vendimi të Presidentit Trumpi, Presidenti i Francës, Emmanuel Macron, pritet të takohet sot me përfaqësuesit e sektorëve francezë të prekur nga tarifat amerikane, bëri të ditur Pallati Élysée.

Për tarifat e vendosura ndaj Mbretërisë së Bashkuar, Londra shpreson se do të arrihet një marrëveshje tregtare me Washingtonin ndërsa Sekretari për biznes, Jonathan Reynolds, paralajmëroi se ka një sërë mjetesh në dispozicion dhe ne nuk do të hezitojmë të veprojnë.

Shoqata gjermane e Industrisë së Automobilave kritikoi tarifat duke thënë se do të krijojnë vetëm humbje, ndërsa Industria gjermane e kimikateve, që ka SHBA-në tregun më të madh të eksporteve, kërkoi qetësi, duke theksuar se një përshkallëzim vetëm se do të përkeqësonte dëmin.

Ndërsa Italia ndryshe nga miket tjera amerikane ishte më ashpër, dhe i kërkoi BE-së të arrijë një marrëveshje pasi një luftë tregtare do ta dobësonte Perëndimin.

“Vendosja e tarifave nga SHBA-ja ndaj BE-së është një masë që unë e vlerësoj të gabuar dhe nuk është në interesin e asnjërës palë,” tha Kryeministrja e Italisë, Giorgia Meloni.

Kina u zotua për kundërshtim të fuqishëm të tarifave amerikane ndaj eksporteve të saj dhe tha se do të ndërmarrë kundërmasa për të ruajtur të drejtat dhe interesat tona. “Tarifat e reja amerikane nuk janë në përputhje me rregullat ndërkombëtare të tregtisë dhe seriozisht dëmtojnë të drejtat legjitime dhe interesat e palëve të rëndësishme,” tha Ministria kineze e Tregtisë duke u shtuar se vendimin për tarifat vë në rrezik zhvillimin ekonomik global dhe dëmtojnë interesat amerikane dhe zinxhirët ndërkombëtar të furnizimeve.

Japonia, ndërkaq, tha se tarifat e reja mund të zhbëjnë marrëveshjen tregtare që kanë dy shtetet. Kompanitë japoneze janë investitorët më të mëdhenj në SHBA, por Tokio ka dështuar që të përjashtohet nga vendimi i Trumpit për tarifa, teksa Japonia u godit me 24 për qind.

“E kam përcjell mesazhin se tarifat e vendosura nga SHBA-ja janë për keqardhje, dhe sërish i bëj thirrje Washingtonit që të mos i aplikojë këto masa ndaj Japonisë,” tha ministri për Tregti dhe Industri i Japonisë, Yoji Muto, duke bërë të ditur se kishte folur me Sekretarin amerikan të Tregtisë, Howard Lutnick, para vendosjes së tarifave ku i kishte shpjeguar Lutnickut se si këto tarifa do të ndikojnë në ekonominë e SHBA-së duke minuar kapacitetin e kompanive japoneze për të investuar.

Ndërsa Taiwani i ka cilësuar si të paarsyeshme tarifat e SHBA-së, duke thënë se Qeveria në Taipei synon që të zhvillojë negociata me Washingtonin ndonëse dihet që në vitin 2024 ky ishte vendi i shtatë me suficitin më të lartë tregtar me vlerë prej 73.9 miliardë dollarësh.

Ndryshe, Shtetet e Bashkuara nuk i kanë rritur tarifat në mënyrë drastike në shkallë globale që nga vitet 1930, kur lëvizje të tilla përkeqësuan më tej Depresionin e Madh.

Për dekada të tëra, tregtia ishte një temë e mërzitshme, pa shumë polemika, politikisht jo interesante dhe e parashikueshme ekonomikisht. Bota po shkonte drejt një tregtie gjithnjë e më të lirë, tarifat po binin dhe globalizimi po bëhej më i thellë dhe më i përhapur.

Por, në hijen e atij procesi po grumbulloheshin pasoja të rënda, vlerëson analisti ekonomik i Sky News, Ed Conway.

Vendet me ekonomi të zhvilluara si SHBA dhe Britania e Madhe mbështeteshin gjithnjë e më shumë në importet e lira, veçanërisht nga Kina, ndërsa sektorët e tyre industrialë u shuan ngadalë. Në SHBA, zona të gjera “rust belta” – zemra industriale e Amerikës – janë boshatisur dhe të lënë pas dore. Një histori e ngjashme ndodhi në Anglinë qendrore dhe veriore dhe në pjesë të Evropës.

Pikërisht nga këto plagë të globalizimit nisi historia e “Ditës së Çlirimit” të presidentit aktual amerikan Donald Trump. Mesazhi i tij është i qartë: tregtia e lirë ka anën e saj të errët dhe zgjidhja janë tarifat.