Importet e zarzavateve rritje me 12%, eksportet vetëm 3%

Dy vitet e fundit importet në sasi të prodhimeve bujqësore, kryesisht zarzavateve janë rritur me ritme dyshifrore në një kohë që eksportet e këtyre produkteve kanë ulur ndjeshëm ritmet e rritjes.

Të dhënat e INSTAT mbi tregtinë e jashtme  tregojnë se gjatë vitit 2023 u importuan 47 mijë tonë zarzavate nga vendet e huaja për tregun tonë me një rritje 12 % në raport me vitin 2022.

Në krahun tjetër eksportet e zarzavateve drejt vendeve të tjera shënuan 148,7 mijë tonë me 2023 me një rritje vetëm 3 %. Para pandemisë Covid-19, sidomos gjatë dekadës 2010-2020 eksportet e prodhimeve shqiptare të fushës janë rritur me ritme dyshifrore.

Gjatë viteve të fundit mbjelljet për eksport janë rritur nga investimet në sera dhe shtimi i kapaciteteve të grumbullimit, magazinimit dhe eksportit.

Në vend që Shqipëria të zgjerojë më tej volumet e eksporteve bujqësore për shkak të konkurueshmërisë së kushteve klimatike, po vërehet se motori eksporteve po xhiron në minimum. Në njërën anë kapacitetet prodhimit po mbeten në vendnumëro nga braktisja e fshatit, kryesisht të rinjtë  dhe nga ana tjetër dobësimi i euros ka demotivuar eksportuesit për të gjetur tregje të reja.

Teksa një mori faktorësh kanë ndikuar në dobësimin e ritmeve të rritjes se eksporteve bujqësore, faktorë të tjerë ndikuan në rritjen e importeve. Në vitin 2023 vendi u përball me një kërkesë jo të zakonte për turizëm. Mbi 10 milionë të huaj vizituan vendin duke mbajtur në ekuilibër konsumin për ushqime që jashtë sezonit turistik është në vështirësi nga pakësimin e popullsisë rezidente.

Importet po favorizohen edhe nga ndryshimet e strukturës së bujqësisë. Fermat e vogla për vete-konsum po mbyllen masivisht nga emigracioni i të rinjve dhe plakja e popullsisë në fshat. Tani shumë fermerë që prodhonin për vetën janë kthyer në konsumatorë të tregut duke rritur nevojën për import, pasi kërkesa nuk plotësohet nga prodhimi vendas.

Vitin e kaluar prodhimi vendas ishte i pakët, teksa kërkesa ishte më e lartë.. Çmimet e zarzavateve kryesisht qepët dhe patatet u rritën më shumë se 25 për qind vitin e kaluar dhe aktualisht një pjesë e nevojave në tregun vendas po mbulohen me import.

Eksportuesit e prodhimeve bujqësore nuk janë optimistë për rritjen eksporteve  edhe këtë vit, teksa çmimet kanë qenë të qëndrueshme dhe në trend rritës, tha, Laurat Mulliqi, Kryetarë Shoqatës së Eksportuesve të Perimeve.

Sektori i eksporteve po përballet në përgjithësi me sfidat që po ndeshen edhe bizneset e tjera. Në veçanti, ky sektor haset me sfida shtesë që lidhen kryesisht me cilësinë e produkteve të prodhuara nga fermerët shqiptarë, madhësinë e fermës që nuk krijon kushtet për siguri dhe cilësi të produkteve, por edhe me rritjen e kostove në të gjithë zinxhirin e furnizimit deri në mbërritjen e produkteve në tregjet e huaja./Monitor/