Itali/ Masakra e Argelatos, ja si partizanët komunistë shuan 2 familje

By Pa frike Last updated Maj 17, 2019 277

Masakra ka ndodhur në një kohë kur lufta kishte mbaruar dhe u krye nga partizanët e brigadës Garibaldi* ndërsa u parapri nga tortura të ushtruara fillimisht ndaj 12 personash në 8 maj 1945 e më pas ndaj 17 civilëve të tjerë ndër të cilët edhe 7 vëllezërit Govoni në 11 maj 1945.

Komiteti i Çlirimit Kombëtar

Masakra e Parë

Në 8 maj 1945 partizanët Garibaldinë të brigadës Paolo Dino Cipollani dhe Guido Belletti morën forcërisht nga shtëpia e saj profesoreshëm Laura Emiliani dhe e çuan zyrat e CNL* ku u morr në dorëzim nga policia partizane e komanduar nga Luigi Borghi. Një ditë më pas Vittorio Caffeo që ishte komisari politik i brigadës partizane sekuestroi kryetarin e vjetër të bashkisë të San Pietro Casale, Sisto Costa bashkë me gruan e tij Adelaide dhe të birin Vinceno. Këtyre ju bashkuan edhe 9 banorë të pieve di cento. Enrico Cavallini, Giusepe Alborghetti, Dinno Bonazzi, Guido Tartati, Ferdinando Melloni, Ottello Moroni, Vanes Maçaferri, Augusto Zoçarrato dhe Alfonso Cevolani.

I vëllai i një prej të sekuestruarve duke kuptuar situatën i ndoqi partizant duke zbuluar edhe vendin ku mbaheshin të sekuestruarit dhe pas një bisede dramatike arrin të lirojë vëllanë e tij. Cevolani gjatë tentativave për lirimin e të vëllait arriti të shohë një nga të burgosurit me fytyrë krejtësisht të mbuluar nga gjaku. Më 9 maj 1945 të sekuestruarit ju nënshtruan një procesi fares nga një gjykatë e improvizuar partizane dhe u dënuan me vdekje. Partizanët pasi u morën atyre të gjitha sendet personale i ndanë mes tyre dhe i ekzekutuan të gjithë duke i mbytur. Guido Cevolani më pas u bë vendimtar në identifikimin e autorëve të masakrës dhe vendosjes përpara ligjit.

Masakra e dytë

Mes viktimave të masakrës së dytë ishin edhe shtatë vëllezërit Govoni, Dino, Eno, Augusto, Ida, Marino, Giuseppe dhe Primo. Menjëherë pas 25 prillit 1945, çlirimi i Italisë dy vëllezërit Marino dhe Dino u thirrën nga CNL, por duke qënë e pamundur të akuzoheshin qoftë edhe për vogëlsira u lanë menjëherë të lirë.

Më 11 maj 1945 partizanët Garibaldinë të brigadës Paolo u fanepsën përpara shtëpsië së babait plak të vëllezërve Govoni ku gjetën vetëm Marion që përdhunshëm e morën me vete dhe po atë mëngjes u vërsulën edhe në shtëpinë e Ida Govonit që banonte me burrin e saj. Megjithëse e gjetën duke i dhënë gji së bijës sërish e morën edhe atë dhunshëm. Burri i Idës që nuk deshin të braktisë gruan e tij, hipi edhe ai në kamion por partizanët me dhunë e detyruan të zbresë.

Kamioni mori rrugën për në Pieve Di Cento drejt shtëpisë kolonike* të Emilio Grazia ku pesë vëllezërit e tjerë që nuk kishin idenë për çfarë po ndodhte, gjendeshin aty për të kërcyer në një festë.

Ata u sekuestruan pasi partizanët i gënjyen duke u thënë se bëhej fjalë vetëm për një sqarim.

E vetmja që shpëtoi nga vllazëria Govoni ishte motra tjetër Maria që pas martesës ishte transferuar në Argelato e nuk mundën ta gjenin.
Pasi morën peng 7 vëllezërit partizanët shkuan në san Giorgio Di Piano për të marrë dhe 10 persona të tjerë tre nga të cilët pjesëtarë të një familje, gjyshin Alberto babain Cesarino dhe djalin e tij 19 vjeçar Ugo Bonora.

Gjithashtu ata morën edhe Guiddo Pancaldi, Ugo Bonora Alberto Bonvioni. Midis të sekuestruarve figuronte edhe Giacomo Malaguti 22 vjeç nëntoger i altilerisë së ushtrisë italiane të jugurt me të cilën kishte luftuar kundër gjermanëve në betejën e Montecassino, ku mbeti i plagosur. Ai gjithashtu kishte marë pjesë në fushatën e luftimeve në radhët e një formacioni Italian që luftonte përkrah anglo-amerikanëve.

Nëntoger Malaguti gjendej me leje pranë familjes së tij në San Giorgio Di Piano. Ky kishte shfaqur haptas kundërshtitë e tij ndaj komunistëve për shkak të akteve të tyre të dhunës së vazhdueshme. Një herë ai u kishte thënë partizanëve: ‘ju do të komandoni edhe një javë pastaj do tju rregullojnë të gjithëve”, duke nënkuptuar që anglo amerikanët nuk do të toleronin dhunën. Për këto fjalë ai ishte arrestuar nga partizanët që më pas e kishin liruar.

Në fillim në grupe të vogla e më pas gjithmonë e më shumë komunistë të tjerë erdhën në shtëpinë e Emilio Grazia për orë të tëra në sallën e madhe ku mbanin të burgosurit ju nënshtruan një linçimi kafshëror me grushta shkelma dhe hunj. U torturuan dhe ata që nuk vdiqën nga torturat i mbytën me duar. Asnjë nga viktimat nuk ndiq me armë zjarri.

Sendet personale të viktimave, siç rezultoi më vonë nga hetimi, u ndanë mes partizanëve. Trupat u groposën pak më tej në një kanal anti tank. Ligji i hekurt i heshtjes së partizanëve komunistë bëri të pamundur identifikimin e dhjetra personave që morën pjesë në masakrë. Shumë vite pas masakrës kur u zbuluan trupat u pa qartë që gati të gjitha kockat e viktimave ishin të thyera.

Hetimet

Vite më pa spartizani Filippo Lanzoni i tha me tallje nënës së 7 vëllezërve të vrarë, e cila akoma kërkonte varrin e fëmijëve: “kërkoni me qen gjahu”. Këto fjalë provokuan reagimin e dëshmitarit të fakteve Cevolani, që vendosi ti tregonte emrat që dinte marshallit të karabinirëve të qytezës së Pieve.

Marrshalli Vincenzo Masala mblodhi të gjitha provat si dhe dëshmi të tjera dhe kështu në fund të vitit 1949 denoncoi në prokurori partizanët Garibaldinë të brigadës Paolo.

Shumë shpejt ata gjetën varrin e përbashkët ku ishin groposur trupat e të sekuestruarve së bashku me vëllain e dëshmitarit Cevolani.
Hetimet vazhduan duke u përqëndruar edhe mbi masakrën e dytë, masakër ku ishin vrarë vëllezërit Govoni.

Kërkimet bënë të mundur që në 24 shkurt 1951 të gjenden dy varre të përbashkëta. E para me 25 trupa të paidentifikuar dhe tjetra me 17 skelete që u identifikuan si viktimat e masakrës së dytë mes të cilëve u gjetën dhe eshtrat e vëllezërve Govoni. Më 29 shkurt 1951 u bë dhe varrimi i eshtrave.

Procesi gjyqsor që u zhvillua në Bolonja i përmblodhi të dyja masakrat në një meqënëse të akuzuarit ishin të njëjtët persona. Procesi u mbyll në vitin 1953 dhe shpalli të akuzuarit fajtorë për vrasje të shumëfishta.

Komisari politik i brigadës Vittorio Caffeo zëvendës komandanti Vitalino Bertuzzi, pjesëtari i gjykatës së improvizuar Adelmo Benni që kishte dhënë dënimet me vdekje dhe Luigi Borghi që kreu sekuestrimet u dënuan me burgim të përjetshëm. Komandanti i brigadës marcello Zanetti nuk u procesua pasi kishte vdekur në vitin 1946.

Dënimet me burgim të përjetshëm u dhanë vetëm për vrasjen e nëtoger Malaguti. Drejtësia nuk mundi të vazhdonte më tej pasi vrarësist u ndihmuan të arratiseshin në Çekosllovaki dhe kështu humbi çdo gjurmë e tyre. Më vonë krimet e tyre u mbuluan nga amnistia e Palmiro Togliatti.

Në një libër të shkruar nga Willson Pignagnoli mbështetet ideja se bashkëshortët Cevolani u sekuestruan të dy. Gruaja u vra ndërsa i shoqi mbijetoi pavarësisht se u plagos.

Njohja

Shteti Italian vendosi tu lidhë Cesare dhe Caterina Govoni një pension prej 7 mijë lireta në muaj, nga një mijë lireta përçdoofëmijë të vrarë. Shumë vite më pas Sekretari i “Rithemelimi Komunist” Fausto Bertinoti i thirrur për të hequr një paralele mes 7 vëllezërve Cervi dhe 7 Govoni njohu pafajësinë: “Si viktima 7 të rinjtë cervi dhe 7 të rinjtë Govoni për mua janë njëlloj. Si Viktima! Ndryshimi qëndron në faktin se të parët kanë ndërtuar republikën italiane dhe prandaj nuk nderohen sit ë vdekur, por si aktorë të atij ndryshimi. Të dytët nuk kanë bërë asgjë, janë viktima por jo si aktorë të historisë”.

*Partizanët e Brigadës Garibaldi- grupim i armatosur komunist
Pergatiti Gjergji Hani

itali Masakra e Argelatos