Këshilli i Evropës: Koha po skadon, Ballkani po kërcënohet nga luftëra të reja!
Dështimi i i vendeve të Ish-Jugosllavisë që të merren me të kaluarën e tyre të dhunshme kishte pasoja shkatërrimtare për të drejtat e njeriut dhe në fund mund të risjell edhe konfliktet në rajon, thuhet në Raportin e fundit të Këshillit të Evropës, i cili u prezantua sot nga Komisionerja për të drejtat e njeriut, Dunja Mijatoviç.
Në Raport theksohet se rajoni në disa vitet e fundit po shkon prapa në kërkim të drejtësisë dhe përgjegjësisë për luftërat brutale të viteve ’90 në Kroaci, Bosnje Hercegovinë dhe Kosovë, ku janë vra më shumë se 130.000 njerëz, shkruan The Guardian.
Pasojat e përparimit të drejtësisë si dhe procedurave pas këtyre luftërave, siç është krijimi i gjykatës për krime lufte në Hagë, si dhe arrestimi dhe gjykimi i liderëve politik e ushtarak, përgjegjës për vrasjet masive, filluan të zbehen dhe mosndëshkimi të kthehet, theksohet në Raport.
“Koha po skadon, e viktimat po presom shumë gjatë”
Kishte shpresa që gjykatat vendore të vazhdojnë ndjekjen e mijëra kriminelëve të tjerë të luftës, por puna e tyre u ngadalësua në mënyrë drastike. Etnonacionalistët dominuan politikisht në gjithë rajonin, duke promovuar gjuhën e urrejtjes dhe mohimin e gjeoncidit si dhe krimeve tjera kundër njerëzimit.
“Pas gjykimit në Hagë, shumica e njerëzve që vuajtën dënimin dhe të cilët u përkufizuan si kriminelë të luftës u kthyen në vendet e tyre si heronjë, gjë që e konsideroj si dështim,” tha Mijatoviç.
Raporti i saj i emërtuar “Përballja me të kaluarën për të ardhmen më të mirë”, përfundon:
“Koha po skadon, e viktimat po presin shumë gjatë. Që është edhe më keq, rrëfimet që shkaktojnë ndarje dhe urrejtje që kanë shkaktuar luftërat e viteve ’90 janë kthyer dhe po forcohen sërish.
Kjo kërcënon jo vetëm pajtimin, por edhe paqen. Dështimi në përballjen e plotë me të kaluarën e dhunshme në rajon ka pasoja shkatërrimtare për respektimin e të drejtave të njeriut dhe sundimin e ligjit,” shkruan Mijatoviç duke shtuar se rajonet me shumicë serbe në veri të Kosovës, para pak kohësh u dëshmuan si vatra të reja.
Më 24 shtator erdhi te shkëmbimi i zjarrit në afërsi të manastirit ortodoks në fshatin Banjskë në mes të një grupi të armatosur paramilitar serb dhe Policisë së Kosovës. Tre sulmues serbë dhe një polic nga radhët e shumicës shqiptare janë vrarë në përplasjen për të cilën qeveria në Prishtinë e akuzoi udhëheqjen serbe në Beograd.
Alarmi i Zelenskyyt
Në Bosnje Hercegovinë, gjysmën e vendit që e drejtojnë serbët, Republikën Srpska, e cila kryesisht është krijua me spastrim etnik në luftën nga viti 1992 deri në vitin 1995, e drejton militanti separatist, Milorad Dodik, i cili gjenocidin në Srebrenicë të vitit 1995 e përshkruan si “mit i shpikur”.
Si Dodik ashtu dhe presidenti serb Aleksandar Vuçiç kanë lidhje të ngushta me Moskën. Në Raportin e saj, Mijatoviç e cila pritet ta lë këtë post në muajin mars 2024, shkruan:
“Mbështetja ruse për aktivistët e djathtë serb dhe organizatat është e shumëfishtë dhe përfshinë mbështetjen online deri në aftësimin ushtarak.”
Ndryshe, javën e kaluar presidenti ukrainas, Volodimir Zelenskyy ka tërhequr vërejtjen se Vladimir Putin po planifikon të nxis një konflikt në ish Jugosllavi.
“Kujdes me Ballkanin. Më besoni, kemi informacione. Rusia ka një plan gjithëpërfshirës: Lindja e Mesme, e shpërqëndimi tjetër do jetë Ballkani. Nëse vendet e botës nuk bëjnë asgjë tani, përsëri do vijë deri te shpërthimi,” tha Zelenskyy.
