nga Ismet Toto
Festat dhe kremtimet e ndritshëm q’u zhvilluan në këto ditë e fundit në tërë Shqipërinë dhe sidomos në kryeqytet, do të mbahen mënt për një kohë të gjatë prej popullit përgjithësisht dhe prej djelmënis s’onë veçanërisht.
Me të vërtet, ato festa dhe kremtime kanë qënë mjaft të nevojshmë për me i dhënë një rast popullit t’onë që të nxjerrë përjashta çfaqjen e thesarit të fshehur të gjallnisë së tij të paprovuar gjer sot.
Dhe populli i ynë e çfaqi flakën e nxehtë dhe pjellore për vepra të mëdha në një seri demonstratash, të cilat disa kohë më parë, nuk ja merrte mëndja njeriut se munt të realizoheshin aq shpejt.
Kështu u provua edhe një herë se dëshira dhe vullneti i fortë i bëjnë të mundëshme gjithë ato që duken si të pamundëshme, veçanërisht kur na mungojnë udhëheqësit dhe stërvitësit në rrugën e realizimit.
★ ★ ★
Por kur mbarojën festat fillon koha e punimit.
Demonstratat, çfaqjet dhe ekspozitat e këtyre ditëve të fundit na dhanë të kuptojmë se populli i ynë ka një zotësi të madhe dhe të pazbuluar për me kryem punime të rëndësishëm.
Tash, pra, vjen puna që t’a vëmë në punë atë zotësi, që t’a shfrytëzojmë në plotësin e saj për të shëruar plagët e kombit dhe për t’i dhënë popullit atë lulëzim dhe lumturinë që meriton simbas masës së zotësis së tij.
Të gjithë e dinë, por janë fare të pakët ata q’e ndjejnë me të vërtet, varfërinë dhe fatkeqësinë përmes së cilës po kalon vëndi i ynë, veçanërisht sivjet, kur edhe vetë natyra u tregua një njerkë mizore në vënd të nënës së kujdesueme, tue i mohue edhe prodhimet e punës së tij të dërsishme.
Sot vjen puna që të heqim dorë nga kënaqësitë e jetës dhe t’i përvishemi zgjidhjes së problemeve jetike.
Për fat zgjidhjen e problemeve nuk e ka aq në dorë populli sa q’e ka qeveria dhe autoritetet, dhe prandaj këto fjalë dhe këto sygjerime u drejtohen qeveritarëve të vëndit t’onë.
Është edhe një rast i posaçëm sot që të fliten këto fjalë, se në gojën e popullit po flitet me insistencë që ndodhemi përpara një ndrimi të Kabinetit.
N’është, pra, se do të kemi një ndrim të tillë, është kohë që në formimin e Kabinetit të ri të merret parasysh, qoftë edhe për të parën herë, zotësia e posaçme që duhet të ketë çdo pjesëtar i tij për më përballue burrnisht dhe efektivisht problemet e veçantë të dikasterit të tij sa edhe çështëjet urgjente që presin zgjidhje nga tërësia e Kabinetit.
★ ★ ★
Se nuk është e mundëshme më që të fshehim gjendjen e keqe dhe fort të vështirë si të popullit t’onë përgjithësisht ashtu edhe t’Arkës së Shtetit.
Në fakt, të gjithë e kanë kuptuar për njëmënd se Financat e Shtetit janë në hallin më të madh dhe kishte me qenë një shmangie ndaj detyrës publike sikur të fshehim faktin që po grumbullohet një deficit i frikshëm në buxhetin shtetnor.
Nga shkaku i varfërisë së përgjithëshme, sa edhe nga pamëndësia me të cilën është hartuar buxheti, populli nuk ka se si i paguan taksat dhe, vjen prej vetiu q’edhe Arka e Shtetit nuk ka se si i bën pagesat e detyrueshme.
Veçanërisht po i afrohemi edhe kohës që buxheti i Shtetit do rëndohet edhe me pagesat e mëdha t’autorizimit të huas së 50.000.000 franga.
★ ★ ★
Financat janë shpirti, janë zemra, janë nervat e Shtetit dhe është punë boshi që të çirremi vetëm për independencën t’onë kur gjëndja jonë financjare nuk i përshtatet ruajtjes së parimit t’independencës.
Para se të hapim gojë e të flasim fjalë të mëdha për independencë, duhet t’i japim kuptimin më të plotë dogmës së kohëve moderne që “Shteti i sotmë është më tepër një ent ekonomik se sa një krijesë politike”. Në fakt, independenca ruhet vetvetiu kur është xhepi ose arka plot.
Për këto arësye, populli Shqiptar pret n’agoni si nga qeveritarët e tij ashtu edhe përfaqsonjësit e tij të mbledhur në Parlament që t’u japin rëndësin e parë dhe kryesore problemeve urgjente të jetës së tij.
Po për ato arësye, populli Shqiptar dëshiron, në rast ndrimi të Qeveris, që të shohë në Kabinetin e ri njerëz që të kenë jo një aftësi mesatare, por një zotësi të dorës së parë për me i dal zot përgjegjësis së madhe të shpëtimit financjar dhe ekonomik të vëndit. /“Ora”, 11 tetor 1930/