Marrëveshja e Washingtonit, Hoti: Fitore e popullit të Kosovës; Kritikat e opozitës…

Dy javë pasi ka nënshkruar marrëveshje për normalizim ekonomik me Serbinë në Washington, kryeministri i Kosovës, Avdullah Hoti, raportoi para Parlamentit ku dhe e vlerësoi lartë duke e cilësuar si fitore të popullit të Kosovës dhe hapë i madh drejtë normalizimit të plotë të marrëdhënieve me Serbinë.

Dialogu në Bruksel nuk është teknik, por politikë që ka qëllim njohjen reciproke, tha Hoti, ndërsa u zotua se në vazhdimësinë e dialogut me Serbinë integriteti territorial i Kosovës do të jetë i panegociueshëm, rendi kushtetues, e po ashtu edhe sistemi unitar i vendit. Ndërkohë shtoi se Asociacioni i Komunave Serbe nuk do të hapet në dialogun e Brukselit. Për këtë temë kryeministri tha se ka qenë i hapur dhe transparent, e për këtë kërkoi konsensus politikë nga gjitha grupet parlamentare.

“Integriteti territorial i Kosovës është i panegociushëm, e dyta organizimi kushtetues i Kosovës është i panegociushëm dhe sistemi unitar i Kosovës nuk mund të preket dhe diskutohet. Garantohet me Kushtetutë dhe e treta që marrëveshja do të jetë plotësisht në përputhje me Kushtetutën e Kosovës. Mbi këto parime ne jemi duke zhvilluar procesin e dialogut dhe besojmë dhe është provuar në këto tre muaj se respektimi i këtyre parimeve në udhëheq drejtë në objektiva të qarta. Marrëveshja e paqes mes Kosovës dhe Serbisë duhet të përfundojë me njohje reciproke, nuk ka me pas zgjidhje kreative për njohje reciproke, e dyta marrëveshja duhet të përmbajë detyrimin e BE-së për të përmbyllur njohjen e Kosovës nga 5 vendet që nuk e kanë njohur. E treta marrëveshja gjithashtu duhet të përmbajë dispozita që e shfuqizojnë rezolutën 1244 dhe anëtarësimin e Kosovës në OKB. E katërta hapet rruga për anëtarësim në organizata ndërkombëtare dhe hapja e perspektivës evropiane për Kosovën si çdo vend që aspiron integrimet euro-atlantike. Edhe e katërta, por jo nga rëndësia adresimi i të gjitha çështjeve të hapura të vendet pasi asnjë normalizim nuk mund të ndodh pa u vendosur drejtësia edhe për këto çështje të hapura do të përdoren konventat ndërkombëtare,” tha Hoti duke shtuar se janë krijuar rrethanat e reja për njohjen reciproke.

“Tash jemi në rrethana të reja, vlerësoj se tash jemi protagonistë që për herë të parë të arrijmë njohjen reciproke. Andaj mi bazën e parimeve dhe objektive pas gati 2 vitesh qeveria ka rifilluar dialogun me Serbinë. Por më lejoni të them shumë qartë se ky nuk është dialog teknik, por dialog për marrëveshje finale me njohje reciproke mes dy vendeve.”

Derisa iu sqaroi deputetëve edhe marrëveshjen e Washingtonit ai tha se është gabim të thuhet se kjo marrëveshje është e rrezikshme.

“Ky është një momentum i ri ndërkombëtar i marrëdhënieve ShBA-BE sa i përket procesit të dialogut mes Kosovës dhe Serbisë që ka për qëllim të përmbyllet një herë e përgjithmonë kjo çështje. Por më lejoni të them se ky momentum nuk do të kishte prodhuar këtë marrëveshje të qeverisë së Kosovës pa treguar seriozitet dhe pragmatizëm mbi parime të qarta dhe kjo mbështetje e partnerëve për Kosovën nuk ka qenë e lehtë të arrihet pas lëndimeve të raporteve që kanë ndodhur vitet e fundit… kjo marrëveshje është fitore e madhe e popullit të Kosovës. Kjo marrëveshje është hap i madh drejtë normalizimit të plotë të marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë. Investimet e mëdha dhe sjellja e gazit në Kosovë do të jenë një infuzion për zhvillimin e ekonomisë të vendit tonë në vitet që vijnë…tash unë e kam parasysh se kjo marrëveshje nuk është perfektë por nuk është e dëmshme dhe rrezikshme për Kosovën. Përkundrazi e ka fuqizuar subjektivitetin shtetëror të Kosovës dhe e kthen Kosovën.”

Me këtë rast Hoti foli edhe për Asociacionin e komunave serbe, ku theksoi se kjo temë nuk do të hapet në Bruksel.

“Lidhur me temën e asociacionit, qëndrimi jonë është se kjo temë nuk hapet në dialog. Kjo temë nuk hapet pasi ka një marrëveshje të arritur në vitin 2013 që është ratifikuar në Kuvendin e Kosovës. Përtej kësaj ekziston marrëveshja e parimeve për asociacionit dhe aktgjykimin e gjykatës Kushtetuese lidhur me këtë çështje. Për të gjitha temat në Bruksel vlen parimi se asgjë nuk dakordohemi nëse nuk dakordohemi për marrëveshjen finale përfundimtare.”

Selimi: Kosova nuk fitoi asgjë në Washington

Kryetari i Grupit Parlamentar të Lëvizjes Vetëvendosje, Rexhep Selimi, tah se Marrëveshja e Washington nuk i sjell asnjë të mirë Kosovës, askush nuk e di çka u nënshkrua në Shtëpinë e Bardhë, madje sipas tij, as vetë Hoti.

Selimi tha se Hoti nuk i solli Kosovës asnjë të mirë nga Shtëpia e Bardhë madje tha se nuk e quan marrëveshje atë që u nënshkrua më 4 shtator në Washington.

“Kjo çfarë bëri z.Hoti më së paku ose fare nuk është raportim. Me fjalë krejt boshe u mbështoll një hipokrizi apo demagogji. Çfarë marrëveshje u nënshkrua? Për çfarë marrëveshje po flisni? Unë s’mund ta quaj marrëveshje. Ajo çfarë pritëm, edhe e thatë, asgjë. Përveç njëfarë retorike që tenton të mbush hapësirën e zbrazët që po linin ë Kuvend.

Ju thatë se është fitore e madhe e Kosovës, do të shohim çka fitoi Kosova. Nëse nuk keni sjellë asgjë nga Shtëpia e Bardhë, çka do të sillni nga Brukseli?”

Kosova, tha Selimi, ka pasur raporte të mira me Izraelin, prandaj njohja nga ky shtet duhet të konsiderohet si njohje nga një vend mik.

“Pse e fusni Serbinë në mesin e vendeve që na kanë njohur dhe kemi marrëdhënie të mira, Serbia s’na ka njohur e as nuk e ka ndërmend të na njohë. Kurrkush s’ka folur keq për njohjen nga Izraeli, por s’e kemi raportin si me Izraelin si me Serbinë,” tha Selimi ndërsa akuzoi Hotin se ka nënshkruar në Washington pa u konsultuar me Kuvendin e Kosovës.

“Edhe pse kishit premtuar se nuk do të nënshkruani asgjë pa njoftuar Kuvendin, keni nënshkruar pa e njoftuar Kuvendin.  Askush nuk e di çka keni nënshkruar, as ju vetë.  Nëse paska fituar Kosova, çka fiton Kosova me Minishengenin, thuajeni këtu. A nuk jeni ju që e keni quajtur si një Jugosllavi e re bashkë me kryetarin tuaj? Nuk keni të drejtë ta quani Minishengen, sepse kjo marrëveshje nuk lindi në qytetin Shengen por në Novi Sad, quajeni Mini-Novi Sad,” tha Kryetari i Grupit Parlamentar të Lëvizjes Vetëvendosje, Rexhep Selimi, dhe i pashmangshëm ishte Liqeni i Ujmanit.

“Çka fiton Kosova nëse Serbia bëhet hisetar në Ujmanin e Kosovës, po ua them edhe një herë, është vetëm i Kosovës dhe nuk guxon të ndahet. Nëse paska fituar Kosova nga kjo marrëveshje, çka është ai vendi ku kërkohen dokumentet që kërkohen dokumentet në Merdarë, për juve a është vendkalim i përbashkët, apo pikë kufitar? Sepse ju e quani vendkalim i përbashkët. Kryeministri i vendit nuk i njeh kufijtë e vendit të cilin e udhëheq.”

Hoxhaj: Hoti nuk ka negociuar me Serbinë në Washington

Enver Hoxhaj në emër të Grupit të Parlamentar të PDK-së tha se rikthimi i fuqishëm i SHBA-së në përmbylljen e dialogut Kosovë Serbi është zhvillim pozitiv. Me marrëveshjen në Washington, SHBA dëshmoi vullnetin karshi Kosovës, tha Hoxhaj ndërsa konstatoi se Hoti nuk ka negociuar me Serbinë në Washington.

“Nëse ju mendoni që Hoti ka negociuar diçka në Washingon, është gabim. Unë e kisha pyetur se cilët janë draftet e marrëveshjes që janë negociu. Hoti përfaqëson vendin, por ai në fjalën e tij përshkruante situata që nuk kanë ndodhur, nuk ekzistojnë,” tha Hoxhaj duke shtuar se sikur kryeministri do ta kishte lexuar Kushtetutën, ai nuk do ta vendoste në paragraf pasuritë e Kosovës.

“Paragrafi i marrëveshjes së Washington kur fol për kishat është hapje e kësaj pakoje, sot kur po flitet për aranzhimet e komunitetit joshumicë janë hapje e kësaj pakoje, poashtu edhe hapja e diskutimit për prona është hapje e pakos së Ahtisarit.”

Gashi: Marrëveshja e Washingtonit moment historik 

Kryetari i Grupit Parlamentar të LDK-së, Arben Gashi e ka quajtur moment historik Marrëveshjen e Washingtonit me Serbinë, dhe sipas tij, kjo ka qartësuar se nuk ka ndarje të Kosovës. Në seancën e sotme plenare, Gashi kërkoi të shfrytëzohet kjo për arritjen e marrëveshjes finale me shtetin fqinj.

“Kosova hynë në raport me ndërkombëtaret si palë e barabartë është e sigurt dhe vërtet se rreziku i ashtuquajtur thika mbi harta nuk ka ekzistuar asnjëherë. Nëse ka ekzistuar atëherë është avantazh i zotërit Hoti që e ka eliminuar. Jemi në një momentum historik për vendin dhe këtë duhet të përdorim dhe menaxhojmë për interes të vendit. Për të menaxhuar momentumin historik të vendit ne duhet të jemi të bashkëpunues dhe koordinuar edhe me opozitën,” tha Gashi duke vlerësuar se kjo marrëveshje ka kthyer pozicionin e Kosovës në arenën ndërkombëtare.

“Marrëveshja e Uashingtoni e ka kthyer pozicionin e Kosovës si një palë vlerësuar dhe argumentin e saj si argument kryesor. Njohja nga Izraeli është shembull se Kosova ka pozicionim të fortë ndërkombëtar…Ujmani është pasuri e Kosovës, përdorimi i përbashkët nuk nënkupton pronësi të përbashkët. Sa i përket mini-shengenin që gjithë spektri politikë e ka kundërshtuar paraqet pikën më kritike të koncensioneve të bëra. Ne do të insistojmë se kjo marrëveshje e tregtisë së lirë të jetë mes shteteve. Kosova të hyjë në këtë zonë si shtet dhe palë e barabartë.”

Kadrijaj: Pa SHBA s’ka garanci për Marrëveshja

Deputetja nga radhët e AAK-së, Time Kadrijaj, tha se me nënshkrimin e Marrëveshjes ekonomike SHBA ka dëshmuar edhe një herë lidershipin botërorë.

“Është bërë një dekadë pothuajse kur Kosova ka filluar bisedimet me Serbinë është quajtur si dialog teknik dhe më pas si dialog politik, apo dialog për normalizimin e marrëdhënieve. Aq keq u bë puna në këtë dialog sa Kosova përfundoi në një proces jo transparent ku diskutoheshin territoret e saj ku cenohej çdo sukses i arritur deri para aso kohe,” tha Kadrijaj duke shtuar se i gjithë ky proces i udhëhequr nga Bashkimi Evropian degradoi në atë pikë sa Kosova mbeste vetëm spektatore në tavolinën ku diskutohej.

“Kosova hodhi një hap përpara me Marrëveshjen e Washingtonit me njohjen nga Izraeli, Shtetet e Bashkuara e dëshmuan edhe një herë lidershipin botëror e konfirmuan interesim strategjik për paqe dhe për stabilitet ekonomik në Kosovë dhe në rajon.

Tani pritjet tona janë që edhe BE-ja të tregoi seriozitet dhe përkushtim që Kosovës t’i mundësojë njohjen nga shtetet e saj që se kanë njohur. Po ashtu edhe të mundësojnë liberalizimin e vizave për qytetarët e saj. Nëse dëshirojnë që ne ti marrim seriozisht angazhimet e tyre”.

Kadrijaj tha se pikat e dialogut që i ka paraqitur Hoti, AAK i ka mbështetur dhe do t’i mbështes.

“Parimi numër 1. lidhet me hapësirën territoriale të Kosovës dhe mos diskutimi i asnjë teme që ndërlidhet me kufirin, e përcaktuar me Kushtetutë të Kosovës ashtu siç është paraparë në pika kufitare. Ne qëndrojmë të pa luhatshëm në këtë temë.

“Parimi numër 2. ndërlidhet me rendin dhe sistemin unitar dhe kushtetues të Kosovës, kjo do të thotë se gjithëçka që e prek sistemin kushtetues të Kosovës nuk do të diskutohet, nuk do të diskutohet në asnjë vend pos në Kuvendin dhe në Qeverinë e Kosovës. Më thënë më saktë asociacioni është temë e mbyllur me Gjykatën Kushtetueses dhe si e tillë është temë që nuk mund të diskutohet askund tjetër”.

“Parimi numër 3. ndërlidhet me njohjen reciproke që në esencë do të thotë marrëveshja të sigurojë njohjen reciproke në mes vendeve,” tha deputetja nga radhët e AAK-së, Time Kadrijaj, duke përfunduar:

“Pa rolin prijës të Amerikës një marrëveshje mes Kosovës dhe Serbisë nuk është e garantuar. Pa SHBA-në nuk asnjë garanci që një marrëveshje finale do të arrihet, pa SHBA-në nuk ka garanci që marrëveshja do të implementohet sukseshëm.”

Kusari-Lila: Mëkat kush përfaqëson dhe mbron asetet e shtetit

Liqeni i Ujmanit është bërë shkak i përplasjes ndërmjet kryeministrit, Avdullah Hoti dhe deputetes së Lëvizjes Vetëvendosje, Mimoza Kusari-Lila, e cila madhe e konsideron mëkat për vendin kush e përfaqëson dhe mbron asetet e vendit. Ndërkaq, kreu i qeverisë i kërkoi asaj të gjejë kauza tjera politike, pasi ajo për Ujmanin nuk qëndron.

“Sa më shumë që po diskutoni zotëri Hoti aq më shumë frikë e pasiguri po ndillni te secili prej nesh dhe tek secili që po e përcjell këtë debat jashtë sallës së Kuvendit. Me dalë në foltore kryeministri i vendit dhe me deklarua se liqeni i Ohrit, Shkodrës dhe liqeni i Ujmanit e kanë statusin e njëjtë është më shumë se turp. Është mëkat për vendin dhe kush përfaqëson dhe mbron asetet e shtetit. Ato janë liqeni natyrore dhe përcaktohen me konventa ndërkombëtare siç e ceket vijat e ndarjes të këtyre pasurive natyrore në kufi. Kosova në Ujman nuk ka kufi me Serbinë sepse është objekt i ndërtuar. Hidrocentrali i Ujmanit është në Kosovë dhe për informatën e juaj pasi po shihet ose po injoroni ose po dëshironi me shitë diçka tepër lirë para opinionin. Në vitin 2013 në Bruksel përfaqësuesi i Serbisë ka përmendur njëjtë Ujmanin. Aso kohe negociatorja, Edita Tahiri e ka lëshuar takimin,” tha Kusari-Lila dhe Hoti iu kundërpërgjigj menjëherë duke i thënë se kauza e liqenit të Ujmanit nuk i çon askund, pasi sipas tij do të jetë vetëm një studim i fizibilitetit nga Departamenti Amerikan për Energji.

“Nëse don Mimozë këtë me bo kauzë politike nuk të qon kërkun. Nuk të qon askund hiç, gjeje një kauzë tjetër!”