Negociatat, Franca e Holanda me një qëndrim/ Vendimi për Shqipërinë e Maqedoninë të merret…

Marrëveshja e Kryeministrit maqedonas Zoran Zaev me homologun e tij grek, Alexis Tsipras, për t’i dhënë fund një mosmarrëveshjeje të vjetër mbi emrin e vendit ballkanik, është vlerësuar gjerësisht në Bruksel, Uashington dhe në kryeqytetet e BE.

Por shumë pengesa mbeten për t’u kapërcyer përpara se rruga të jetë e qartë për Maqedoninë – ose Maqedoninë e Veriut, siç do të njihej nga marrëveshja – për t’u bërë anëtare e BE.

Midis këtyre pengesave është opozita e ashpër në Maqedoni dhe Greqi. Presidenti maqedonas Gjorge Ivanov deklaroi të mërkurën se nuk do të nënshkruante marrëveshjen. Partnerët e koalicionit të Tsipras dhe partia kryesore e opozitës gjithashtu e kanë kritikuar planin.

Po aq e rëndësishme, liderët e BE-së janë të ndarë për të dhënë dritën jeshile për bisedimet e anëtarësimit me Maqedoninë dhe Shqipërinë në një samit në fund të këtij muaji.

Në përgjithësi, ka dy kampe në debatin e BE. Një, i udhëhequr nga Franca dhe Hollanda, që argumenton se blloku duhet të përqendrohet në reformimin e vet pas Brexit përpara se të shqyrtojë anëtarët e rinj. Këto vende gjithashtu shqetësohen se ftesa në vendet nga Ballkani, me trashëgiminë e saj të luftës dhe problemet e krimit të organizuar dhe korrupsionit, do të ishte një dhuratë për kundërshtarët populistë të BE në zgjedhjet e vitit të ardhshëm të Parlamentit Europian.

Franca dhe Holanda kanë hartuar konkluzione për takimin e Këshillit Evropian të 28-29 qershorit që do të shtynte një vendim për bisedimet në gjysmën e dytë të vitit të ardhshëm, sipas një teksti të marrë nga POLITICO.

Kampi pro-zgjerues përfshin zyrtarë të lartë të Komisionit Evropian, politikanë të lartë gjermanë dhe qeveri nga Evropa Qendrore dhe Lindore. Ata argumentojnë se BE duhet t’i mbajë vendet e Ballkanit në orbitën e saj për të kundërshtuar rritjen e ndikimit nga fuqitë rivale.

“Nëse BE nuk arrin të bëjë përparim në procesin e pranimit me këto vende, do të ketë pasoja fatale,” tha ministri i Jashtëm gjerman Heiko Maas në një fjalim në Berlin të mërkurën.

Zyrtarët e Pro-zgjerimit gjithashtu pohojnë se hapja e bisedimeve të anëtarësimit i jep BE-së një levë më të madhe për të nxitur më shumë demokraci dhe sundim të ligjit në vendet kandidate dhe për të forcuar udhëheqësit pro-BE atje.

Për momentin, duket sikur Maqedonia dhe Shqipëria mund të shpresojë që nga samiti të marrin një marrëveshje për të filluar përgatitjet për bisedimet e anëtarësimit. Por ata do të duhet të ndërmarrin më shumë reforma para se të mund të ulen në tryezën e negociatave.

“Unë shprehimisht mbështes hapjen e kushtëzuar të negociatave të pranimit me këto dy vende,” deklaroi Maas, një prej politikanëve të BE që ndihmuan për të ndërmjetësuar marrëveshjen midis qeverive maqedonase dhe greke.

Marrëveshja ka për qëllim që më në fund të zgjidhet një mosmarrëveshje 27 vjeçare, e cila filloi kur Maqedonia u nda nga Jugosllavia komuniste që po shpërbëhej.

Sipas kushteve të marrëveshjes, vendi do të quhej Maqedonia e Veriut dhe ky emër do të përdoret si brenda ashtu edhe jashtë. Por si Shkupi dhe Athina nuk do ta gjejnë të lehtë zbatimin e saj.

Presidenti maqedonas Ivanov mund ta bllokojë marrëveshjen. Megjithëse në teori do të detyrohej ta miratojë atë, nëse ligjvënësit e mbështetën atë për herë të dytë, ai megjithatë mund të refuzojë nënshkrimin e tij.

Qeveria maqedonase gjithashtu do të vendosë marrëveshjen në një referendum dhe ka nevojë për një shumicë prej dy të tretash në parlament për të kaluar ndryshimet e nevojshme kushtetuese.

Në Greqi, partnerët e koalicionit të Tsipras kanë kundërshtuar marrëveshjen dhe opozita kryesore Demokracia e Re gjithashtu ka qenë kritike. Kjo do të thotë se ai do të duhet të përfshijë një aleancë ad-hoc nëse do ta marrë atë nëpër parlament.

Gjithashtu i përfshirë në bisedimet në Maqedoni ishte Komisioneri i Zgjerimit Johannes Hahn, i cili – së bashku me shefin e politikës së jashtme të BE Federica Mogherini .

“Ne tani presim që Këshilli të miratojë rekomandimin tonë të 17 prillit për të hapur negociatat e pranimit me ish Republikën Jugosllave të Maqedonisë në qershor,” thanë ata në një deklaratë të përbashkët.

Por konkluzionet e samitit të hartuara nga Franca dhe Hollanda nuk do t’u japin dy vendeve një dritë jeshile të kushtëzuar për t’u bashkuar me Serbinë dhe Malin e Zi në bisedimet e anëtarësimit në BE.

Si Shqipëria ashtu edhe Maqedonia do të kërkohej të ndërmarrin më shumë masa për të reformuar gjyqësorin e vet, për të përmirësuar administratën publike dhe për të luftuar krimin dhe korrupsionin.

Këshilli Europian do të shqyrtojë përparimin në një raport të përpiluar nga Komisioni Europian “gjatë gjysmës së dytë të vitit 2019”, sipas projekt-tekstit. Në mënyrë domethënëse, ky rishikim do të vijë pas zgjedhjeve të Parlamentit Europian.

Diplomatët thanë se Greqia gjithashtu dëshiron që Maqedonia të zbatojë marrëveshjen përpara se të japë dritën jeshile për fillimin e bisedimeve të anëtarësimit.

Një diplomat i  BE tha se pothuajse gjithçka  do të varet nga një takim midis Kancelares gjermane Angela Merkel dhe presidentit francez Emmanuel Macron të martën, në të cilin ata synojnë të arrijnë një qëndrim të përbashkët mbi një sërë çështjesh të BE përpara samitit.