Nuk i vendosi sanksione Rusisë, Financial Times: Serbia ka eksportuar 800 mln € armë në Ukrainë

Serbia ëshë njera nga dy vendet evropiane që nuk i është bashkuar sanksioneve perëndimore që iu vendosën Rusisë, thekson Financial Times, por përmes shteteve tjera perëndimore e ka forcuar mbrojtjen e Ukrainës duke shitur armatim në vlerë 800 milionë euro.

Kjo vlerë e publikuar nga e përditshmja amerikane për municionin serb të eksportuar që nga fillimi i pushtimit të Rusisë në Ukrainë, për Presidentin e Serbisë, Aleksandar Vuçiç, kryesisht është e saktë, por ai e konsideron si çështje biznesi dhe këmbëngulë se nuk do ti mbajë anën asnjërës palë.

“Kjo është pjesë e ringjalljes tonë ekonomike dhe është shumë e rëndësishme për ne. Që ne të eksportojmë armatim. Nuk mund të eksportojmë në Ukrainë ose Rusi, por kishim shumë kontrata me Amerikanë, Spanjollë, Çekë etj. Se çfarë bëjnë ata me atë armatim, kjo është puna e tyre,” tha Vuçiç për Financial Times duke shtuar:

“Sikur edhe ta di se ku përfundon ky armatim, kjo nuk është puna ime. Puna ime është që të siguroj shitjen legale të municionit tonë, ta shesim. Duhet të kujdesem për njerëzit e mi, kjo është e gjitha. Kjo është ajo që mund të them. Kam miqë në Kiev dhe Moskë. Ata janë vëllezërit tanë sllavë,” tha Presidenti i Serbisë ndërsa i pyetur nëse shifra prej 800 milionë euro është reale, tha se jo brenda një viti por “ndoshta për 2-3 vite, ashtu diçka”.

Serbia nuk është anëtare e NATO-s dhe as e BE-së, rikujton e përditshmja amerikane, dhe qytetarët e saj që një kohë gjatë kanë një lidhje sentimentale me Rusinë derisa e kanë inat Perëndimin për bombardimin e vitit 1999.

Beogradi gjithashtu llogaritë se Moska do ta bllokojë njohjen e Kosovës, shkruan Financial Times.

Vuçiç i rezistoi presionit të Perëndimit për vendosjen e sanksioneve Rusisë dhe lejoi vazhdimin e fluturimeve drejt Rusisë edhe pse thotë se është i angazhuar që vendi i tij të bëhet anëtar i BE. Gjithashtu ka vazhduar ta paraqet një ekuilibër në mes të dy palëve dhe sikur ka distancë në mes të atij dhe presidentit të Rusisë, Vladimir Putin.

„Evropa dhe SHBA me vite të tëra punon në largimin e Vuçiçit nga Putini,“ tha një diplomat perëndimor për Financial Times, duke shtuar se lojtari kyç është ambasadori amerikan Christopher Hill, i cili në Beograd arriti vetëm një muaj pas pushtimit në dimension të plotë.

“Të gjithë kanë pritur se Hill do të luftoj me Vuçiçin, por qëllimi i tij i vetëm ishte largimi i Beogradit nga Moska. Ia arriti. Vuçiç me vite të tëra nuk u takua madje as nuk e thirri Putinin. Natyrisht, këtu është dhe çështja e dërgimit të armatimit që përfundon në Ukrainë,” tha diplomati që preferoi të mbetet anonim.

Për Perëndimin, kërkesa për mbështetje Ukrainës u bë më e rëndësishme se sa avancimi i një lideri nacionalist serb drejt reformave demokratike, vlerësojnë analistët.

“Vuçiç po fut nën tapet mbështetjen që ekziston – por jo direkte – për Ukrainën,” tha bashkëpunëtori i Institutit për Shkenca Humane në Vjenë, Ivan Vejvoda, duke shtuar:

“Ai nuk fletë qartë. Tani është e qartë se ai nuk dëshiron ta pranon, dëshiron ta bëjë të lumtur të djathtën ekstreme, derisa Serbia i ka dhënë një ndihmë shumë të madhe Ukrainës kundër Rusisë.”

Serbia kishte një industri armatimi shumë të suksesshme gjatë luftës së ftohtë kur ishte pjesë e Jugosllavisë dhe prodhues i municionit me kalibër të standarteve sovjetike që aktualisht përdoren në Forcat e Armatosura të Ukrainës.

Gjithashtu i bashkohet trendit global në përpjekje për të rritur shitjen e armatimit në kohën kur Rusia ka nisur rritjen e prodhimit të armatimit më shumë se sa aleatët perëndimor të Ukrainës.

Vuçiç tha se Serbia ka rastin e artë sepse armatimi i saj është më i lirë se sa në Perëndim, dhe, vlera e eksportit të armatimit serb, sipas tij, mund të rritet.

“Rusët kanë bërë një punë të madhe në ringjalljen e prodhimit të armatimit. Ata këtë e bëjnë shpejtë, por kur duhet të fitoni, atëherë nuk është e lehtë. Në Shtetet e Bashkuara dhe Gjermani sot nuk mund të thuani se do ta prodhoni një tank pa fituar asgjë. Dhe, ne jemi të mirë sepse njerëzit e kanë kuptuar se jemi më të lirët,” tha ai për të përditshmen amerikane.

Pjesëmarrja e Serbisë në qarkullimin e municionit drejt Ukrainës është e fshehtë sa të dhënat zyrtare nuk e pasqyrojnë, konsiderojnë diplomatët dhe analistët. Instituti për ekonomi botërore në Kili, që vëzhgon mbështetjen e Ukrainës, nuk i ka përcjell direkt aktivitetet serbe dhe nuk ka gjetur dëshmi sistematike për kontributin e Serbisë, tha Kristof Trebesh, që drejton ekipin e këtyre angazhimeve.

Ministri serb i financave, Sinisha Mali, tha se industria e mbrojtjes, e cila punëson 20 mijë njerëz në vendin me shtatë milionë banorë, mund të zgjerohet shumë shpejtë.

“Unë këtë e shoh si organizatë biznesi. Mendoj se ende jemi shumë larg kapaciteteve të vendeve të zhvilluara, por tani është koha,” tha ai për Financial Times.