Putini bën thirrje për një armëpushim treditor me Ukrainën

Presidenti rus, Vladimir Putin, njoftoi për një armëpushim treditor në luftën e Ukrainës që përkon me festimet vjetore që shënojnë mposhtjen e Gjermanisë naziste gjatë Luftës së Dytë Botërore.

Zyrtarët ukrainas nuk janë deklaruar ende lidhur me këtë propozim që u shpall sot nga Kremlini.

Është hera e dytë këtë muaj që Kremlini bën thirrje për armëpushim; armëpushimi i propozuar gjatë festës së Pashkëve kryesisht u injorua, pasi Rusia dhe Ukraina vazhduan të godasin njëra-tjetrën.

Armëpushimi i propozuar tani do të përkonte me Ditën e Fitores, një nga festat më të rëndësishme në Rusi dhe Ukrainë. Më 9 maj shënohet 80-vjetori i mposhtjes së Gjermanisë Naziste.

Ashtu si çdo vit që ka shërbyer si president i Rusisë, Putini do të kryesojë paradën ushtarake në Sheshin e Kuq që feston rolin sovjetik në mposhtjen e Gjermanisë. Në vitet e fundit, Putini e ka përdorur këtë rast për të lavdëruar historinë sovjetike dhe ruse, si dhe për të sulmuar Perëndimin.

Festimi ndodh ndërkohë që pushtimi rus i Ukrainës – që tashmë është bërë lufta më e madhe tokësore në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore – po vazhdon pa ndërprerje në vitin e tij të katërt. Dëmet e pësuara nga Rusia, në të vrarë dhe të plagosur, tashmë janë më të mëdha se të gjitha humbjet që ka pësuar në të gjitha konfliktet që ka luftuar që nga viti 1945.

Përpjekjet për të arritur një armëpushim bilateral, ose edhe një marrëveshje më të gjerë paqeje, u përshpejtuan kur presidenti amerikan, Donald Trump, mori detyrën në janar, duke premtuar se do të përfundonte luftimet brenda 24 orëve.

Pararendësi i tij, Joe Biden, refuzoi të angazhohej në bisedime thelbësore me Moskën për sa kohë që pushtimi vazhdonte.

Edhe pse Trump ka hapur bisedime të drejtpërdrejta me Moskën, zyrtarët rusë kanë kërkuar të zgjerojnë negociatat për të përfshirë jo vetëm konfliktin në Ukrainë, por edhe marrëdhëniet më të gjera dypalëshe midis Uashingtonit dhe Moskës.

Rusia dhe Ukraina ranë dakord për një armëpushim të kufizuar në mars, por të dyja palët kanë vazhduar ta sulmojnë njëra-tjetrën. Në fushëbetejë, forcat ruse kanë shfrytëzuar avantazhin e tyre për të lodhur trupat ukrainase.

Gjatë fundjavës, në margjinat e funeralit të Papa Françeskut në Vatikan, Trump pati takimin e tij ballë për ballë me Volodymyr Zelenskyn e Ukrainës që nga shkurti, kur bisedimet në Zyrën Ovale u ndërprenë me mosmarrëveshje.

Trump tha se takimi i tij me Zelenskyn kishte shkuar mirë, por shtoi se mendonte se Zelensky ishte i gatshëm të dorëzonte Gadishullin e Krimesë ndaj Rusisë si një koncesion – diçka që lideri ukrainas ka deklaruar prej kohësh se nuk do ta bënte kurrë.

Më pas Trump i bëri thirrje Putinit që të “ndalojë të shtënat” dhe të pranojë një marrëveshje paqeje.

Zelensky tha se biseda e tij me Trumpin përfaqësonte një “takim shumë simbolik që ka potencial të bëhet historik, nëse arrijmë rezultate të përbashkëta”.

Ekspertët thonë se Putini ka zvarritur bisedimet sepse forcat e tij kanë momentumin në fushëbetejë dhe një armëpushim në vijën aktuale të kontaktit do ta linte Rusinë pa arritur një nga qëllimet e tij kryesore: kapjen e plotë të katër rajoneve ukrainase që Moska pretendon se i ka aneksuar: Donjeckun, Luhanskun, Zaporizhjan dhe Hersonin.

Ata shtojnë se dorëzimi i territorit ndaj Rusisë do të ishte politikisht dhe kushtetutshmërisht i pamundur për Zelenskyn. Qytetarët dhe ligjvënësit ukrainas duket se janë fuqishëm kundër idesë.

Sekretari amerikan i Shtetit, Marco Rubio, tha se një marrëveshje për t’i dhënë fund pushtimit rus ishte “më afër” arritjes.

Rusia dhe Ukraina “janë në përgjithësi më afër se sa kanë qenë ndonjëherë gjatë tre viteve të fundit”, tha Rubio në një intervistë për NBC News të transmetuar më 27 prill.

Por, kritika e Trump-it ndaj Putinit erdhi gjithashtu pak pasi ai bëri deklaratën e tij më përfundimtare deri tani për nevojën që Ukraina të dorëzojë territor.

Ai tha në një intervistë për revistën Time, të publikuar më 25 prill, se “Krimea do të mbetet me Rusinë.”

Rusia dëshiron që çdo marrëveshje paqeje të njohë kontrollin e saj mbi pothuajse 20 për qind të Ukrainës, duke përfshirë Krimenë. Ajo gjithashtu kërkon që Ukraina të çmilitarizohet dhe të mbahet jashtë NATO-s. Moska ka refuzuar gjithashtu kërkesën e Kievit për një forcë paqeruajtëse perëndimore që do të monitoronte çdo marrëveshje armëpushimi.

Zyrtarë evropianë dhe demokratët amerikanë kanë kundërshtuar disa nga propozimet amerikane.

Ministri gjerman i Mbrojtjes, Boris Pistorius, më 27 prill tha se Kievi nuk duhet të pajtohet me propozimet amerikane që do të përfshinin dorëzimin e tokës ndaj Rusisë.

Kaja Kallas, përfaqësuesja e lartë e BE-së për punët e jashtme dhe politikën e sigurisë, tha se do të ishte një gabim që Shtetet e Bashkuara të konsideronin mundësinë e njohjes së Krimesë së pushtuar si territor rus si pjesë e një marrëveshjeje paqeje.

“Krimea është Ukrainë”, theksoi Kallas, duke shtuar se BE-ja nuk do ta njohë kurrë gadishullin si pjesë të Rusisë./RFE/