Ish-anëtarja e delegacionit të Kosovës në Konferencën e Rambujesë, Edita Tahiri ka zbuluar për herë të parë fakte të reja rreth zhvillimeve që çuan në marrëveshjen e refuzuar nga Serbia dhe të pranuar nga pala kosovare që solli edhe bombardimet e NATO-s.
“Në momentin kur erdhi sekretarja amerikane e shtetit Medlin Ollobrajt, na ofroi marrëveshjen edhe një garanci nga SHBA se do të pranonte referendumin e mëvonshëm për statusin e Kosovës,”tha Edi Tahiri në një intervistë për televizionin publik të Kosovës, RTK, duke shtuar
“Pasi Ollbrajti u largua, nisën reagimet e anëtarëve dhe kryetari I LBD-së, Rexhep Qosja u ngrit në këmbë e na tha: Ju jeni të gjithë tradhtarë që e pranoni këtë marrëveshje.”
Më pas, rrëfen ajo, u takua me ambasadorin Kristofer Hill të cili ia bëri tri propozime për ta zbutur Qosjen.
“ I thashë që është mirë me thirrë Fatos Nanon se Qosja e ka për zemër dhe përmes tij me lobu që të bindet. E dyta, i thashë Hillit, është mirë me thirrë Ismajl Kadarenë sepse edhe atë e ka për zemër dhe e treta, me ia ofru një çmim profesor emeritus në SHBA, sepse duhet me diçka me joshë.”
Ambasadori Hill me idetë e dhëna shkoi në Paris, ndërsa konferenca vazhdonte në Rambuje:
“Hill foli me ambasadoren Ollbrajt që kishte thënë se Fatos Nano pasi kishte dhënë dorëheqje nuk kishte më ndikim, ndërsa kryeministri një atë kohë Pandeli Majko nuk mund të kryente punë. Por, Ollbrajtit I kishte pëlqyer ideja e përfshirjes së Kadaresë.”
Ideja ishte, rrëfen Tahiri, pas ndërhyrjes amerikane te Franca, shkrimtari i shquar Ismajl Kadare të shtronte një darkë, ku do t’ia mbushte mendjen Rexhep Qosjes të mbështeste marrëveshjen.
“Unë hartova një letër më pas që Kadareja do ia jepte Qosjes. Edhe Hilli e shikoi letrën dhe u koordinuam”.
Darka ishte suksesshme dhe letrën e përgatitur nga Tahiri me Hillin, Kadareja ia dha akademikut kosovar, që u pajtua të mbështesë marrëveshjen. Të nesërmen në mëngjes Qosja e mori fjalën.
“Ai u ngrit dhe na tregoi që kishte marrë një letër nga Kadareja që e kishte bindur për marrëveshjen. Këtë letër e lexoi para anëtarëve të tjerë”, rrëfen Tahiri. Por episodi më interesant nuk ishte ky. Pasi Edita Tahiri lexon librin e Kadaresë “Ra ky mort e u pamë”, konstaton diçka zhgënjyese për historinë e darkës dhe të letrës.
“E pashë kapitullin për Rambujenë ku Kadareja nuk e kishte përmendur fare atë që kishte ndodhur për arsyet e darkës. Bile, ai kishte shkruar se si I kishte dalë gjumi në mes të natës dhe kishte shkruar një letër për Qosjen dhe pastaj e kishte organizuar darkën”, ka thënë Tahiri.
Ajo është duke shkruar disa kujtime, ku tha se do të publikojë edhe fakte të panjohura deri më tash për publikun.