Rimëkëmbje nga COVID-19, një marrëveshje e madhe fiskale

Udhëheqësit e BE-së kanë rënë dakord për një paketë rimëkëmbjeje nga COVID-19 prej 700 mld $ . Bashkimi Europian, BE, do të marrë për herë të parë hua shuma të mëdha kolektive

Si pothuajse çdo gjë tjetër në Këshillin Europian, i cili përfundoi në 5:30 të mëngjesit më 21 korrik, pas pesë ditësh diskutimesh, u debatua shumë çështja nëse ky ishte samiti më i gjatë në historinë e BE-së. Disa thanë se mundi rekordin e mbajtur nga një diskutim i madh në Nisë në vitin 2000.

Të tjerë menduan se ishte 25 minuta më i shkurtër, shkruan The Economist. Sido që të jetë, ishte një ngjarje historike. Shumica e 27 udhëheqësve kombëtarë të BE-së dolën në agim në qytetin e Brukselit, me idenë se kishin rënë dakord për diçka historike. Duke gjykuar nga rritja e euros dhe ulja e përhapjeve të virusit, investitorët ranë dakord.

Marrëveshja ka dy elemente: buxhetin e rregullt të BE-së, ose kornizën financiare shumëvjeçare (MFF), me vlerë afro 1.1 trn € (1.3 trn $) për shtatë vjet; dhe një fond unik “Gjenerata e ardhshme BE” (NGEU) prej 750 mld € për të ndihmuar vendet të rimëkëmben nga recesioni i Covid-19 (të dyja shifrat në çmimet e 2018). Rreshtat që shpjegojnë këto marrëveshje tregojnë edhe pse samiti ishte aq i gjatë: udhëheqësit shpenzuan mbi një orë duke diskutuar nëse duhej të zëvendësonin fjalën “me vendosmëri” me “në mënyrë tërësore” në komunikatë. Por në fund të gjithë u kthyen në shtëpi të kënaqur.

Marrëveshja theu dy tabu historike, thotë Silvia Merler, kreu i kërkimit në Forumin e Politikave Algebris, dega këshilluese e një firme për administrimin e pasurive. Së pari, liderët e Europës ranë dakord që Komisioni Europian, duke vepruar në emër të vendeve anëtare, mund të kontraktojë borxhe në një shkallë të paparë. NGEU do të financohet duke marrë hua për gjashtë vjet, me bono të emetuara në maturime që zgjasin deri në 2058.

Së dyti, 390 mld € nga 750 mld € do të shpërndahen si grante, dhe kështu nuk do të shtojnë ngarkesat e borxheve të qeverive – duke shkelur atë që kishte qenë një vijë e kuqe mbi transferimet e konsiderueshme fiskale brenda BE-së. Të dyja zhvillimet do të ishin të paimagjinueshme vetëm gjashtë muaj më parë.

Europa ka ndërmarrë një përgjigje fiskale ndaj krizës së Covid-19, të barabartë ose më të mirë se ajo e Amerikës. NGEU vlen rreth 4.7% të PBB-së vjetore të BE-së, megjithëse do të shtrihet në disa vite, dhe vlen si shtesë e përpjekjeve stimuluese të qeverive kombëtare. BE-ja e ka mbushur vrimën buxhetore që la largimi i Britanisë.

Ajo i është përgjigjur dëshirave të Bankës Qendrore Europiane për të balancuar aktivizmin e saj monetar me një përpjekje fiskale të ngjashme dhe do t’u sigurojë investitorëve një rrjedhë të qëndrueshme asetesh të sigurta. Mund të ketë vendosur një precedent që krizat e ardhshme të zgjidhen nëpërmjet borxhit kolektiv, edhe pse kjo do të përballet me rezistencë të egër, sidomos nga e ashtuquajtura “katërshja dorëkursyer” — Austria, Danimarka, Holanda dhe Suedia — të cilat ishin pengesa më e madhe në arritjen e marrëveshjes./Monitor/