Secili me sa mundet për Shqipni

nga Ismet Toto

Me intensionin ma të bukur dhe të kthjelltë në jetë kërkoj të mproj një thezë që siç duket, ka Shqiptarë që nuk e ndiejnë. Ka Shqiptarë nëpunës, oficerë, tregtarë e privatë që kur vjen rasti t’apin një ndihmë të çdo natyrë ose të bëjnë një punë për të mirën e përgjithëshme tundin kryet me një apathi sikur duan të thonë që s’enteresohen as pakë ose që “ç’i bën Shtetit një shërbim i em kaq i vogël?”. Kemi nga ata që nuk japin as shërbimin siç duhet për sa i paguan Shteti.

Është një theori që thotë se n’atë çast që sigurohen enteresat e përgjithëshme, fillojnë enteresat personale. Edhe ne kemi Shqiptarë që përpara 1913 sakrifikonin çdo gjë për këtë Shqipni “Ideale” dhe sot s’enteresohen as pakë se ç’bëhet. Nuk përfytyrojnë as pak detyrat e një atdhetari, kur se ato s’kan mbarim dhe plotësim. Harrojnë mbase q’është detyra e tyne të mbajnë ato ndjenja të zjarrta që kishin dhe t’ja mbjellin dhe djalëris së re, e se dhe sot e gjithnjë duhet të sakrifikojnë çdo gjë përpara idealit Kombëtar.

★ ★ ★

Një Englez ku do q’është e me çdo punë para çdo gjëje është Englez. Nuk le as atë më të voglin rast q’i vjen dore pa bërë një shërbim, ndonse “mikroskopik”, në të mirë t’atdheut të tij. Këtë e bën çdo Englez dhe kështu çuditemi kur shofim madhnin e lumturin e atij Kombi gjigant.

Shqipëria u bë Komb më vehte se rronin Shqiptarë të vërtetë dhe e vlenin. Por duhet bashkëpunim dhe bashkëmentim për hir të mëmëdheut. Duhet të shikojmë shokun me atë sy në është Shqiptar më parë se çdo gjë, dhe t’a duam e t’a shoqërojmë kur është i tillë.

★ ★ ★

Gjithkush ka dëgjuar ankimet mbi një krizë ekonomike nacionale. Afro të gjithë kemi kënduar këshillat e bukura theorike mbi zhvillimin e Bujqësisë si i vetmi shërim. Të gjitha ato kanë mbetur në kartë. Kush mund të më tregojë ndonjë frut të tyne? Pse vallë? Çdo me thënë kjo ftohtësi? Ku janë inisiatorët energjik? A s’ka bashkëpunim?

Po, me të vërtet s’ka bashkëpunim. Duhet të tronditet vetëdija e çdo atdhetari kur të dëgjojë frazën “s’ka bashkëpunim”, se rezultatet e saj janë katastrofale. A s’kini dëgjuarë nëpunës që thonë “merr rrogën dhe bëj qejf e ç’të duhet më tutje”? A s’kini dëgjuarë tregtar a privat që thotë “s’enteresohem për punë Shteti se s’jam nëpunës i Qeveris”? Në qoftë se përgjithësohet ky lloj mendimi, atëhere është lëkundur themelia e Kombit dhe në qëndroftë edhe më këmbë kjo ndërtesë Kombëtare do qëndrojë nga një fuqi Divine.

Të hypnotizohet Shqiptari nga enteresa private dhe të harrojë enteresin e Atdheut! Është një krim. A mos nuk dimë të çmojmë vleftën e eksistencës s’onë Kombëtare, vleftën e LIRIËS, t’asaj lirie që për t’a fituarë janë djegur kaq shpirtra?

★ ★ ★

Le të hedhim një sy mbi Maqedhonasit, të cilët bëjnë gjith ato therori për të fituar lirin e tyne dhe s’munden. Duhet të na hyjë frika se jemi të vogjël dhe duhet të bashkohemi në veprim e mendim në çdo minutë dhe ku do që të jemi e më çdo cilësi. Duhet të çporrëm indiferencën e keqe dhe të mos lëmë as më të voglin rast pa i shërbyer atdheut.

Shërbimi ma i vogël q’i sjell se cili partikularisht mëmëdheut e bën Shqipërin të fortë dhe të shëndoshë. Ay shërbim mikroskopik q’i bën nëpunësi, tregtari ose privati n’atë minutën që s’ka dhe dëshmues të shofën, ay shërbim i zgjat jetën Kombit. Duhet t’a bëjmë atë shërbimin e vogël në çdo rast vetëm për të kënaqur vetëdijen më tepër dhe të mos jetë nevojë t’a dinë të tjerët.

Pastaj, për hir t’enteresave Kombëtare duhet dhe të shoqërohemi në mendim dhe me ato që jemi ngatruar për ndonjë çështëje private dhe t’u ndihmojmë pa marrë parasysh gjë. Të jemi idealistë Shqiptarë në çdo rast dhe të mos lëmë më nj’anë detyrat t’ona, se një ditë veç që jeta jonë munt të kthehet në një skëterrë, por do të kemi dhe mallkimet e brezit t’arthmë.

Të mos na shkojë dita pra, pa bërë dishka në të mirë t’atdheut e sigurisht do të jemi bijt e një Kombi, ndonëse i vogël sot, por i fortë dhe i pa mundur në shumë pikëpamje./Ora, 19 gusht 1929/