SHPSF-të nisin betejën ligjore në Gjykatë: “Illyrian Guard” po prish konkurrencën

By Pa frike Last updated Kor 9, 2019 847

Kryeministri Edi Rama në muajin prill teksa prezantoi edhe vendimin për krijimin e kompanisë tregtare me kapital tërësisht shtetëror tha se do të sillte konkurrencën në treg, por mesa duket efektet e “Illyria Guard”, e cila tashmë ka nisur nga puna nuk janë ato që priste shefi i qeverisë.

Në atë kohë, Rama tha se sot policitë private janë turp dhe se futja në këtë treg e një kompanie shtetërore të policisë, një kompani e Ministrisë së Brendshme do të bëjë që tregu të bëhet konkurrues dhe kush nuk është i denjë për këtë treg të dali nga tregu.

Që nga zbatimi i këtij vendimi kjo kompani ka marrë në ruajtje deri tani 20 objekte të Autoriteteve Publike, objekte këto që deri tani kanë qenë të ruajtura nga shoqëritë private që operojnë në treg.

E duke folur për konkurrencën, qeveria nuk ka folur për transparencën e marrjes në ruajtje të këtyre objekteve. Kompanitë e Shërbimit të Sigurisë Fizike të cilët kanë nisur dhe betejën ligjore në gjykatë lidhur me këtë vendimin dhe krijimin e kësaj kompanie, kanë nxjerrë në pah pesë difektet e këtij ligji.

Sipas tyre, ky subjekt tregtar me kapital shtetëror ka arritur të marrë kontratat pa një konkurrencë midis operatoreve të tjere dhe me një çmim rreth 25.000 leke të reja për një punonjës më shume se sa merrte një punonjës i shërbimit privat të sigurise fizike.

Duket se ngërçi është pikërisht tek pika 10 e vendimit, i cili favorizon ne menyre arbitrare subjektin “Illyrian Guard” sh.a”. Kjo pikë i detyron instuticionet publike qe te lidhin kontrate me kete subjekt pa asnje konkurrence duke perjashtuar praktikisht nga tregu te gjitha subjektet e tjera te cilat veprojne ne kete fushe.

Veç mungesës së transparencës së fitimit të këtyre tenderave, VKM është në kundërshtim dhe me ligjin për prokurimet publike, pasi perjashton nga procedura e prokurimit publik me konkurrence te gjithe operatoret ekonomike per ruajtjen dhe sigurine fizike te subjekteve publike.

Kujtojme ketu se perdorimi i fondeve shteterore nga Autoriteti Kontraktor publik duhet te behet ne baze te rregullave te prokurorimit publik (neni 12 LPP). Pra detyrimi per zbatimin e rregullave te prokurimit publik eshte nje detyrim i gjithe instuticioneve shteterore dhe kete detyrim nuk mundet ta cenoje ne menyre te njeanshme dhe arbitarare nje akt nenligjor i cili paracakton kontraktorin me te cilin keto instuticione duhet te nenshkruajne nje kontrate.
Ligji i prokurorimeve percakton qarte se shpallja nje operatori ekonomik fitues qe do te nenshkruaje kontraten behet vetem ne baze te perfundimit te nje procedure konkurruese nepermjet te ciles percaktohet oferta ekonomikisht me e favorshme ose oferta me cmimin me te ulet ne varesi te kriterit te perzgjedhur nga autoriteti kontraktor (neni 55 LPP).

Ky parashikim deformon dhe shkaterron teresisht konkurrencen e lire nepermjet eliminimit te procedurave te prokurimit publik. Theksojme se nje nga qellimet kryesore te zbatimit te rregullave te procedurave te prokurimit publik eshte nxitja e konkurrences ndermjet operatoreve ekonomike dhe sigurimi i nje trajtimi te barabarte dhe jo diskriminues per te gjithe operatoret ekonomike pjesemarres ne procedurat e prokurimit publik (neni 1 LPP).

Një tjetër ngërç i krijuar që vihet re nga SHPSF është kufizimi i lirisë ekonomike të subjekteve të tjera tregtare që veprojnë në këtë fushë për rreth 25 vite. Vendimi kufizon veprimtarine ekonomike edhe te subjekteve te vendosura ne Bashkimin Evropian per te ushtruar veprimtarine ne fushen e ruajtjes dhe sigurise fizike e cila eshte garantuar nga Marrveshja Stabilizim Asocimit me Bashkimin Evropian. Kjo marreveshje eshte ratifikuar nga Kuvendi Shqiptar me ligjin nr.9590 date 27.07.2006.
Pra, zbatimi i procedurave te prokurorimeve publike per lidhjen e nje kontrate sherbimi eshte nje mjet qe garanton jo vetem te drejten e shoqerive shqiptare por dhe te drejten e shoqerive te vendosura ne BE qe te operojne ne tregun shqiptar ne kushte te barabarta me shoqerite e vendosura ne Shqiperi. Vendimi i Keshillit te Ministrave nr.177 me date 14.04.2019, ka shmangur procedurat e prokurimit publik per kontraten me instuticionet shteterore dhe ka vendosur kufizime edhe per shoqerite private te rregjistruara ne Shqiperi por dhe per ato te vendosura ne BE mbi te drejten e fitimit te Kontrates ne Shqiperi.

5 pikat e kundërshtimit të SHPSF-ve

Rezulton se efektet e Vendimit te Keshillit te Ministrave nr.177, date 14.04.2019 “Per krijimin e shoqerise “Illyrian Guard” sh.a” e cila ka filluar funksionimin e saj dhe ka marre nen ruatje deri me tani 20 objekte nga Autoritetet Publike, objekte keto te ruajtura deri me tani nga shoqeri private te sigurise fizike qe operojne ne kete treg.

Cudia me e madhe, jane faktet se:

Ky subjekt tregtar me kapital shteteror 100% ka arritur ti marre keto kontrata pa nje konkurrence midis operatoreve te tjere dhe me nje cmim rreth 25.000 leke te reja per nje punonjes me shume se sa merrte nje punonjes i sherbimit privat te sigurise fizike. E gjitha kjo eshte ne baze te pikes 10 te vendimit te referuar me siper, i cili favorizon ne menyre arbitrare subjektin “Illyrian Guard” sh.a”.

Kjo pike e VKM-se i detyron instuticionet publike qe te lidhin kontrate me kete subjekt pa asnje konkurrence duke perjashtuar praktikisht nga tregu te gjitha subjektet e tjera te cilat veprojne ne kete fushe.

Favorizimi i nje subjekti te caktuar me detyrimin nga ana e shtetit per autoritetet publike ne menyre qe keto te fundit te lidhin kontrata me kete subjekt perben ndihme shteterore ne baze te paragrafit 1 te nenit 4 te ligjit nr.9374 me date 21.04.2005 (per ndihmen shteterore). Paragrafi 1 i ketij neni parashikon se “Pervec rastit te parashikuar ndryshe ne kete ligj, ndalohet cdo ndihme e dhene nga burime shteterore, ne cfaredo lloj forme, e cila ne menyre te drejtperdrejte ose ne kete forme , shtremberon ose kercenon te shtemberoje konkurrencen, duke i dhene perparesi nje ose disa ndermarrjeve te caktuara ose prodhimin e produkteve te caktuara”.

Vendimi i Keshillit te Ministrave nr.177, date 14.04.2019, eshte ne kundershtim me ligjin per prokurimet publike pasi perjashton nga procedura e prokurimit publik me konkurrence te gjithe operatoret ekonomike per ruajtjen dhe sigurine fizike te subjekteve publike. Ne piken 10 dhe 11 te vendimit te referuar me siper parashikohet se:

“Te gjitha instuticionet dhe subjektet publike te cilat kane ne administrim subjektet shteterore, ruatjen dhe sigurimin e te cilave duhet te realizohet nga sherbime te specializuara per kete qellim, i drejtohen me kerkese te kesaj shoqerie (Illyrian Guard sh.a) per te perfituar sherbimet e ruatjes dhe sigurise fizike, nese kjo shoqeri merr vendim per pamundesine e ofrimit te sherbimit te kerkuar, instuticionet dhe sherbimet publike mund ta sigurojne kete sherbim ne perputhje me legjislacionin perkates”.

Ligji i prokurorimeve percakton qarte se shpallja nje operatori ekonomik fitues qe do te nenshkruaje kontraten behet vetem ne baze te perfundimit te nje procedure konkurruese nepermjet te ciles percaktohet oferta ekonomikisht me e favorshme ose oferta me cmimin me te ulet ne varesi te kriterit te perzgjedhur nga autoriteti kontraktor (neni 55 LPP).

Perjashtimi nga zbatimi i rregullave te zbatimit te procedurave te prokurimit publik mund te behet vetem me ligj. Bazuar ne nenin 4 te Ligjit nr. 9643 date. 20.11.2006 “Per prokurimet publike” theksohet se ky ligj zbatohet per gjithe procedurat e prokurimit publik, me perjashtim te rasteve te parashikuara ne nenet 5,6,7,8 dhe 9, te cilat jane raste te lidhura me prokurimin per mbrojten kombetare, ne raste kur rrezikohet botimi i te dhenave qe cenojne interesin kombetar, blerjen e armeve dhe municioneve luftarake, ne rastin e fatkeqesive natyrore, konflikte te armatosura, operacione luftarake, stervitjet dhe pjesemarrja ne misione ushtarake jashte shtetit, kontratat qe kerkojne masa te vacanta sigurie dhe kontrata qe diktohen nga interesa thelbesore te shtetit per sherbime financiare, arbitrazhe, blerje ose me qera, me mjete financiare te pasurise se paluajtshme etj, ne rastin e zbatimit te detyrimeve kombetare si dhe kontratat e sherbimit te shpallura fituese ne baze te se drejtes ekskluzive.

Pra, ligji per prokurorimin publik ka parashikuar ne menyre shteruese raste kur nuk zbatohet procedura e prokurimit. Pervec rasteve te permendura, cdo institucion publik ose person juridik kur shteti ka nje pjesemarrje influencuese eshte i detyruar te prokuroje mallra, sherbime ose pune ne baze te rregullave te parashikuara ne kete ligj,.

Perjashtimi nga procedurat e prokurimit publik me akt nenligjor (VKM nr. 177 date 14.04.2019) per nje kategori te caktuar sherbimi sic eshte sherbimi i ruajtjes dhe i sigurise fizike te objekteve shteterore eshte ne kundershtim me ligjin e prokurorimit publik te referuar me siper.

Vendimi i Keshillit te Ministrave Nr.177 date 14.04.2019, kufizon lirine ekonomike te subjekteve tregtare private qe veprojne ne fushen e ruajtjes dhe sigurise fizike rreth 25 vjet, liria e te cilave eshte nje e drejte kushtetuese e garantuar ne nenin 12 fraksion 2 te Kushtetutes se Republikes se Shqiperise. Kufizimet e vendosura per shoqerite private te ruajtjes dhe sigurise fizike prekin drejtperdrejt veprimtarine ekonomike te tyre, kjo ne kuptimin e nenit te 12 te Kushtetutes. VKM e lartpermendur detyron instuticionet publike qe fillimisht te propozojne lidhjen e kontrates me shoqerine “Illyrian Guard” sh.a, duke kufizuar njekohesisht te drejten e subjekteve te tjera qe operojne ne tregun e ruatjes dhe sigurise fizike per lidhjen e kontrates me instuticionet publike, pasi kjo e drejte tashme sipas VKM-se varet nga e drejta e refuzimit paraprak te shoqerise “Illyrian Guard” sh.a dhe jo me nga mundesia per te konkurruar ekonomiksht mes operatoreve te tregut.

Lirite dhe te drejtat e njeriut nuk jane absolute dhe si te tilla ato mund te jene objekt i kufizimeve por qe ky kufizim te jete i ligjshem duhet te plotesoje disa kushte te parashikuara ne nenin 17 dhe nenin 11, fraksion 2 te Kushtetutes se Republikes se Shqiperise referuar jurispundences se konsoliduar te Gjykates Kushtetuese, mund te vendoset vetem me ligj per mbrojtjen e interesit publik.

Kufizimi duhet te jete ne perpjesetim me gjendjen qe e ka diktuar ate. Nevoja e bashkejeteses sociale dhe per mbrojtjen e interesit te pergjithshem mund te coje ne nevojen per vendosjen e disa kufizimeve nen ushtrimin e te drejtave individuale nga disa subjekte. Por kufizimi i ketyre te drejtave, se pari duhet te diktohet nga nje arsye e rendesishme publike ne menyre qe te perligjet vendosja e ketyre kufizimeve dhe duhet te permbushi kriterin e proporcionalitetit te nderhyrjes ne keto te drejta. Ne menyre qe nderhyrja te konsiderohet proporcionale duhet qe te jete ne perpjesetim me qellimin qe kerkohet te arrihet. Ne menyre qe te plotesohet kushti i perpjestueshmerise duhet qe mjetet e zgjedhura te jene efektive, domethene ti sherbejne qellimit per te cilen po perdoren dhe te jene te domosdoshme, ne menyre te tille qe ai qellim nuk mund te arrihet me mjete te tjera.

Vendimi kufizon veprimtarine ekonomike edhe te subjekteve te vendosura ne Bashkimin Evropian per te ushtruar veprimtarine ne fushen e ruajtjes dhe sigurise fizike e cila eshte garantuar nga Marrveshja Stabilizim Asocimit me Bashkimin Evropian. Kjo marreveshje eshte ratifikuar nga Kuvendi Shqiptar me ligjin nr.9590 date 27.07.2006.

Ne baze te nenit 122 te Kushtetutes se Republikes se Shqiperise, marreveshjet nderkombetare te ratifikuara me ligj dhe te botuara ne Fletoren Zyrtare jane pjese e sistemit te brendshem juridik ne Shqiperi. Ligjet dhe nenaktet ligjore qe miratohen pas hyrjes ne fuqi te kesaj aktmarreveshje duhet te jene ne perputhje me te.

Marreveshja nderkombetare e ratifikuar ka epersi edhe ndaj ligjeve te vendit qe nuk pajtohen me te. Neni 74 i Marreveshjes se Stabilizim Asocimit sanksionohet specifikisht e drejta e shoqerive te BE-se per te fituar lidhjet e kontratave publike ne baze te ligjit shqiptar. Konkretisht paragrafi 3 parashikon:

“Kompanite komunitare qe nuk jane te vendosura ne Shqiperi gezojne te drejten e fitimit te Kontrates ne Shqiperi ne baze te ligjit shqiptar per prokurorimin publik, duke mos marre nje trajtim me pak te favorshme se ai i dhene shoqerive shqipatre, jo me vone se kater vjet nga hyrja ne fuqi e kesaj marreveshjeje”.

Pra zbatimi i procedurave te prokurorimeve publike per lidhjen e nje kontrate sherbimi eshte nje mjet qe garanton jo vetem te drejten e shoqerive shqiptare por dhe te drejten e shoqerive te vendosura ne BE qe te operojne ne tregun shqiptar ne kushte te barabarta me shoqerite e vendosura ne Shqiperi. Vendimi i Keshillit te Ministrave nr.177 me date 14.04.2019, ka shmangur procedurat e prokurimit publik per kontraten me instuticionet shteterore dhe ka vendosur kufizime edhe per shoqerite private te rregjistruara ne Shqiperi por dhe per ato te vendosura ne BE mbi te drejten e fitimit te Kontrates ne Shqiperi.

Cudia me e madhe, jane faktet se:

Ky subjekt tregtar me kapital shteteror 100% ka arritur ti marre keto kontrata pa nje konkurrence midis operatoreve te tjere dhe me nje cmim rreth 25.000 leke te reja per nje punonjes me shume se sa merrte nje punonjes i sherbimit privat te sigurise fizike. E gjitha kjo eshte ne baze te pikes 10 te vendimit te referuar me siper, i cili favorizon ne menyre arbitrare subjektin “Illyrian Guard” sh.a”.

Vendimi i Keshillit te Ministrave nr.177, date 14.04.2019, eshte ne kundershtim me ligjin per prokurimet publike pasi perjashton nga procedura e prokurimit publik me konkurrence te gjithe operatoret ekonomike per ruajtjen dhe sigurine fizike te subjekteve publike. Ne piken 10 dhe 11 te vendimit te referuar me siper parashikohet se:

Perjashtimi nga zbatimi i rregullave te zbatimit te procedurave te prokurimit publik mund te behet vetem me ligj. Bazuar ne nenin 4 te Ligjit nr. 9643 date. 20.11.2006 “Per prokurimet publike” theksohet se ky ligj zbatohet per gjithe procedurat e prokurimit publik, me perjashtim te rasteve te parashikuara ne nenet 5,6,7,8 dhe 9, te cilat jane raste te lidhura me prokurimin per mbrojten kombetare, ne raste kur rrezikohet botimi i te dhenave qe cenojne interesin kombetar, blerjen e armeve dhe municioneve luftarake, ne rastin e fatkeqesive natyrore, konflikte te armatosura, operacione luftarake, stervitjet dhe pjesemarrja ne misione ushtarake jashte shtetit, kontratat qe kerkojne masa te vacanta sigurie dhe kontrata qe diktohen nga interesa thelbesore te shtetit per sherbime financiare, arbitrazhe, blerje ose me qera, me mjete financiare te pasurise se paluajtshme etj, ne rastin e zbatimit te detyrimeve kombetare si dhe kontratat e sherbimit te shpallura fituese ne baze te se drejtes ekskluzive.

Vendimi i Keshillit te Ministrave Nr.177 date 14.04.2019, kufizon lirine ekonomike te subjekteve tregtare private qe veprojne ne fushen e ruajtjes dhe sigurise fizike rreth 25 vjet, liria e te cilave eshte nje e drejte kushtetuese e garantuar ne nenin 12 fraksion 2 te Kushtetutes se Republikes se Shqiperise. Kufizimet e vendosura per shoqerite private te ruajtjes dhe sigurise fizike prekin drejtperdrejt veprimtarine ekonomike te tyre, kjo ne kuptimin e nenit te 12 te Kushtetutes. VKM e lartpermendur detyron instuticionet publike qe fillimisht te propozojne lidhjen e kontrates me shoqerine “Illyrian Guard” sh.a, duke kufizuar njekohesisht te drejten e subjekteve te tjera qe operojne ne tregun e ruatjes dhe sigurise fizike per lidhjen e kontrates me instuticionet publike, pasi kjo e drejte tashme sipas VKM-se varet nga e drejta e refuzimit paraprak te shoqerise “Illyrian Guard” sh.a dhe jo me nga mundesia per te konkurruar ekonomiksht mes operatoreve te tregut.

Vendimi kufizon veprimtarine ekonomike edhe te subjekteve te vendosura ne Bashkimin Evropian per te ushtruar veprimtarine ne fushen e ruajtjes dhe sigurise fizike e cila eshte garantuar nga Marrveshja Stabilizim Asocimit me Bashkimin Evropian. Kjo marreveshje eshte ratifikuar nga Kuvendi Shqiptar me ligjin nr.9590 date 27.07.2006.

Pra zbatimi i procedurave të prokurorimeve publike për lidhjen e një kontrate shërbimi është një mjet që garanton jo vetëm të drejtën e shoqërive shqiptare por dhe të drejtën e shoqërive të vendosura në BE që të operojnë në tregun shqiptar në kushte të barabarta me shoqëritë e vendosura në Shqipëri. Vendimi i Këshillit të Ministrave nr.177 me datë 14.04.2019, ka shmangur procedurat e prokurimit publik për kontratën me instuticionet shtetërore dhe ka vendosur kufizime edhe për shoqëritë private të regjistruara në Shqipëri por dhe për ato të vendosura në BE mbi të drejtën e fitimit të Kontratës në Shqipëri./TiranaNews/

“Illyria Guard”beteja ligjore SHPSF