Ekspertë dhe studiuesë të arkivave të vendeve shqipfolëse dhe të arkivave të rajonit, u bënë bashk këtë vit në Tuz në Konferencën e V Mbarëkombëtare të Arkivistikës, ku u diskutuan problematikat, metodologjia e studimit, digjitalizimi dhe përmirësimi i infrastrukturës së përmbajtjes, inovacionit, si dhe vizioni i punës së arkivave në realitetet e sotme.
Në hapje të Konferencës, Drejtori i Drejtorisë së Përgjithshme të Arkivave, DPA, Prof.Ass.Dr.Ardit Bido, tha se Arkivat e kombit tonë janë një, mund të jenë të ndara në shtete të ndryshme por historia jonë është kombëtare.
“Është kënaqësi e vaçantë për mua që së fundmi, Konferenca Mbarëkombëtare e Arkivistikës po zhvillohet në Tuz, po zhvillohet në Malësi sepse që kur e kemi nisur këtë konferencë të përbashkët mbarëkombëtare të arkivistikës në fakt ne kemi vendosur që kjo do të jetë konferencë e shqiptarëve ngado. Jo si pikëpamje nacionaliste po si një pikëpamje thellësisht patriotike dhe profesionale. Arkivat e kombit tonë janë një,” tha Bido duke përfunduar:
“Mund të jenë të ndara ne institucione të ndryshme, mund të jenë të ndara në shtete të ndryshme po kur vjen fjala për historinë tonë ajo histori është kombëtare.”
Ndërsa Kryeshefi i Agjencisë së Arkivave të Kosovës, Mr.Sc.Bedri Zyberaj dhe zyrtari i Komunës së Tuzit, Mark Lucgjonaj folën për dimensionin që i dha zhvillimi i kësaj Konference në Tuz.
“Falenderoj shumë në emër të dy arkivave që organizojnë këtë konferencë dhe në emrin e të gjithë pjesëmarrësve këtu, komunën e Tuzit, që me përkrahjen e me mbështetjen që iu dha dy institucioneve tona për ta mbajt Konferencën e V në Tuz, pra i dha një dimension tjetër, e zgjeroi, pikërisht ashtu siç ka qenë e ideuar në krye të herës,” u shpreh Zyberaj ndërsa Lucgjonaj shtoi:
“Është një kënaqesi e veçantë për komunën e Tuzit që së bashku me dy institucione kaq të rëndësishme siç janë arkivi i Kosovës dhe i Shqipërisë të organizojmë së bashku Konferencën e V Mbarëkombëtare këtu në Malësinë tonë. Ndihem i lumtur që kjo sallë sot mirëpret kaq shumë njerëz të letrave, të studimeve, të atyre që çdo ditë të jetës së vet ia kushtojnë kulturës, historisë, kombit, gjuhës, kujtesës, pra atdheut.”
Në Konferencë u diskutuan temat që kishin të bënin specifikisht me arkivistikën, të drejtat e njeriut dhe me historinë e arkivave apo institucioneve arkivore në zonat shqipfolëse. Në fokus ishin çështjet që kanë të bëjnë me arkivat, përgjegjësinë, aksesin në të dhënat dhe mbrojtja e të dhënave personale, bashkëpunimi rajonal në fushën e arkivave dhe trashëgimisë kulturore arkivore, trafiku ilegal i trashëgimisë dokumentare, etika dhe arkivat, mdryshimet klimaterike dhe arkivat, trajnimi arkivor dhe përmirësimi profesional si dhe turizmi dhe promovimi i arkivave.
Veç arkivistëve të rrjeteve arkivore kombëtare të pranishëm me kumtesa ishin dhe profilet e tjera të arkivistëve, institucioneve që ruajnë apo atyre që ndërveprojnë me ruajtjen e kujtesës kolektive.
Konferencën e V Mbarëkombëtare e Arkivistikës u organizua nga Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave dhe Agjencia Shtetërore e Arkivave të Kosovës, ASHAK, në bashkëpunim me Komunën e Tuzit në Mal të Zi.
Ndryshe, Konferenca e V Mbarëkombëtare është traditë që vazhdon mbas katër të parave të mbajtura në Tiranë, Prishtinë, Shkup dhe Sarandë.