Zgjedhjet e 9 Shkurtit, BE: Duhet të respektohet vullneti i popullit

Analistët politikë thonë se rezultati i zgjedhjeve në Kosovë i komplikon gjërat se kush mund ta bëjë qeverinë. Mundësitë mbeten të hapura për LVV por edhe për partitë opozitare.

Shefja e diplomacisë evropiane Kaja Kallas dhe Komisionerja për Zgjerimin, Marta Kos, thanë se BE pret që pas zgjedhjeve në Kosovë të formohen Parlamenti dhe Qeveria e re. Ato siguruan mbështetjen e Kosovës në rrugën e saj për integrimin evropian. Sipas Kaja Kallas dhe Marta Kos, zgjedhjet në Kosovë “ishin të qeta dhe konkurruese, me pjesëmarrjen e të gjitha grupeve dhe aplikimin e një ligji të ri zgjedhor”.

“Bashkimi Evropianpret që Kuvendi dhe Qeveria e re të formohen në përputhje me vullnetin e popullit. Ai do të vazhdojë të mbështes Kosovën në rrugën e saj për të arritur integrimin evropian, përfshirë zbatimin e angazhimeve të saj, sidomos në lidhje me marrëdhëniet me Serbinë dhe forcimin e sundimit të ligjit”, thuhet në deklaratën e përbashkët të BE-së.

Apel për bashkëpunim

“I bëjmë thirrje autoriteteve në Kosovë që të angazhohen në bashkëpunim rajonal të përgjegjshëm dhe të intensifikojnë përpjekjet për të forcuar sundimin e ligjit dhe administratën publike, si dhe për të mbrojtur lirinë e shprehjes. Progresi në normalizimin e marrëdhënieve me Serbinë është mënyra e vetme që Kosova të arrijë progres në rrugën e saj evropiane. Kosova pritet të implementojë angazhimet e saj që rrjedhin nga Marrëveshja për Rrugën e Normalizimit, si dhe të gjitha marrëveshjet e kaluara të dialogut pa vonesa apo kushte të tjera”, thuhet më tej në deklaratë.

Në Kosovë pas zgjedhjeve të 9 Shkurtit, tashmë janë numëruar mbi 99 për qind e votave. Lëvizja Vetëvendosje doli partia e parë me rreth 40.80 për qind e pasuar nga Partia Demokratike me 22.16 për qind, Lidhja Demokratike e Kosovës me 17.59 për qind dhe AAK/Nisma me 7.46 për qind. Kryeministri Albin Kurti shpalli fitoren me fjalët se “ne jemi fituesit që do të formojmë kabinetin e ardhshëm”. Por nuk dha hollësi se me kë mund të provojë ta bëjë këtë, për faktin që rezultati i deritanishëm nuk ia mundëson ta formojë i vetëm qeverinë, pa ndonjë koalicion të mundshëm. Por kanë mbetur edhe votat e mërgatës dhe ato me kusht që të numërohen. Në një tubim festimi të fitores pas zgjedhjeve, Kurti përjashtoi mundësinë që ta formojë qeverinë me partitë opozitare, ndaj të cilave përdori një fjalor të ashpër dhe shprehje ofenduese.

Reklamë

Çfarë mendojnë partitë opozitare?

Nga ana tjetër, dy parti opozitare, Partia Demokratike e Kosovës, PDK, dhe Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës, AAK, përjashtuan mundësinë në mënyrë kategorike që të hyjnë në koalicion me Kurtin. Kandidati i PDK-së për postin e kryeministrit Bedri Hamza, tha se partia e tij do të respektojë vullnetin e shumicës shqiptare.

“Ne nuk do të përfshihemi në asnjë koalicion me lëvizjen Vetëvendosje. Kemi dallime të mëdha, ata duan pushtet absolut, nuk kanë as program, e gjatë fushatës ikën nga ballafaqimi edhe në studiot televizive për debate. Ata i ofenduan kundërshtarët politikë e përmes kësaj edhe qytetarët e Kosovës, ata nxitën urrejtje kurse ne bashkim dhe bashkëpunim”, tha Hamza. Sipas tij, qytetarët kanë votuar më shumë për partitë opozitare dhe ata duan që opozita të udhëheqë me vendin.

Udhëheqësi i Lidhjes Demokratike të Kosovës, Lumir Abdixhiku, që doli partia e tretë në zgjedhje mori përgjegjësinë për rezultatin jo që e priste në zgjedhje. Ai tha se qëndrimin politik do ta japin pas çertifikimit të rezultateve, duke mos u deklaruar nëse do të mund të hyjë në një koalicion me LVV. Para zgjedhjeve Abdixhiku e ka hedhur poshtë në mënyrë kategorike koalicionin me LVV. Edhe kryetari i AAK-së, Ramush Haradinaj, tha se do të bashkëpunonte pa kushte “me subjektet politike opozitare shqiptare për të krijuar shumicën”.

“Pra nuk është vetëm se çfarë bën Aleanca por çfarë bën Kosova. Unë mendoj se është në nderin tim të ndihmoj një qeveri të opozitës, assesi me Vetëvendosjen pra me zotin Kurti”, tha Haradinaj.

Çfarë mendojnë analistët?

Si e shohin këtë situatë analistët politikë ku lëvizja Vetëvendosje e Kurtit nuk e mori shumicën absolute që ta formojë e vetme qeverinë? Sipas tyre, rezultati i komplikon gjërat dhe realisht të dy palët mund të formojnë Qeverinë. Vetëvendosje me pakicat por edhe partitë opozitare me pakicat. Ehat Miftaraj, analist politik i tha DW-së, se “përkundër faktit se LVV nuk moti votat e mjaftueshme për të formuar qeverinë, duke marrë për bazë specifikat që ka sistemi kushtetues në Kosovë, mbesin disa skenarë, që ndikohen si nga faktorë të brendshëm ashtu edhe të jashtëm”.

“Skenari i parë është një Koalicion mes LVV, partive të komunitetit jo shumicë, përjashto Listën Serbe si dhe një partie politike shqiptare. Që ky skenar të realizohet në praktikë, do kërkonte qasje afruese nga LVV dhe një gjuhë të moderuar për të lënë hapësirë për bashkëpunim, e cila nuk ka ndodhur deri më tani. Përkundrazi, lideri i LVV i quajti liderët opozitare më gjuhë të urrejtjes dhe gjuhë ofenduese si ‘hajvanë’ që në gjuhën shqipe është sinonim i fjalës kafshë. Në këtë drejtim, është një përshtypje se LVV së paku në publik e veprime po abstenon nga e drejta e saj për të formuar qeverinë e ardhshme, duke krijuar atmosferë dhe klimë përçarëse dhe polarizuese kundër të gjithëve”, thotë Miftaraj. Sipas tij, një skenar tjetër është formimi i qeverisë nga ana e partive politike opozitare bashkë me komunitetet jo shumicë.

“Ky skenar mund të realizohet në praktikë nëse ka vullnet politik mes tre partive politike opozitare, nëse gjejnë gjuhën e përbashkët dhe së paku dy parti opozitare pajtohen që pozita e kryeministrit t’i takoj njërës parti, të harmonizojnë programin qeveritar dhe të pajtohen me qëndrimet lidhur me dialogun Kosovë-Serbi dhe çështje tjera me rëndësi si raportet me BE-në, masat ndëshkuese, etj”.

Ehat Miftaraj nuk përjashton edhe faktorët e jashtëm, qëndrimet e BE-së dhe SHBA-së lidhur me formimin e qeverisë së Kosovës dhe pritjet e tyre nga qeveria e ardhshme.

Çfarë parashikon Kushtetuta?

Ndërsa analisti Blerim Burjani thotë për DW se kushtetuta e ia jep të drejtën partisë fituese të tentojë ta bëjë qeverinë. “Vetëvendosje nëse brenda periudhës së caktuar, pra dy herë nuk arrin marrëveshje me ndonjë parti opozitare, atëherë presidentja duhet të zhvillojë procedura tjera  duke i dhënë mundësinë partisë së dytë që mund t’i bëjë numrat për ta bërë qeverinë. Kushtetuta u jep mundësi të gjitha partitive që i kanë numrat për të themeluar institucionet, pra për zgjedhjen e kryetarit dhe nënkryetarëve të Kuvendit si dhe kryeministrit”, tha Burjani. Por, sipas tij, opozita tashmë ka bërë deklarim të qartë politik, ose Vetëvendosje e formon qeverinë pa opozitën ose opozita pa partinë që doli e para në zgjedhje.

“Po u bë qeveria e opozitës, nuk do të jetë qeveri stabile dhe e qëndrueshme më shumë se një vit, pasi që pas një viti duhet të zgjidhet presidenti i ri. Vetëvendosja mund të bllokojë këtë proces me forma të ndryshme, spese për zgjedhjen e presidentit kërkohet shumica prej 2/3 e deputetëve. Kjo i bie që nëse presidenti i ri nuk zgjidhet brenda 45 ditëve, vendi shkon në zgjedhje të jashtëzakonshme”, thotë Burjani.

Sipas tij, Kosova duket se po hyn në ujera të turbullta politike, në paqartësi, në një demokraci jo konsensuale. Analisti Blerim Burjani, tërheq vërejtjen se vonesa e themelimit të institucioneve dhe ngërçi politik artificial i qëllimshëm është jo demokratik, e kjo situatë nuk do të prodhojë nota pozitive për Kosovën nga BE dhe SHBA./DW/