Samiti BE-Ballkani Perëndimor, Deklarata e përbashkët

Ndonëse Pafrikë.al e ka publikuar ditë më parë Draftin e dakordësuar të Deklaratës, në fund të Samitit BE-Ballkani Perëndimor konfirmoi edhe formalisht Deklaratën e Samitit e cila tashmë është zyrtare, dhe po e publikojmë variantin e lëshuar nga Qeveriai e Shqipërisë, Deklaratë e cila dhe u firmos nga liderët e Bashkimit Europian.

Samiti BE-Ballkani Perëndimor 

Deklarata e Tiranës, 6 dhjetor 2022

Ne, udhëheqësit e Bashkimit Evropian (BE) dhe të Shteteve të tij Anëtare, në konsultim me  udhëheqësit e Ballkanit Perëndimor dhe në prani të palëve të interesuara rajonale dhe  ndërkombëtare, sot mbajtëm këtë Samit për herë të parë në rajonin e Ballkanit Perëndimor dhe  dolëm në përfundimet e mëposhtme: 

1. Përshkallëzimi i luftës së agresionit të Rusisë kundër Ukrainës po vë në rrezik paqen dhe  sigurinë evropiane dhe globale dhe nënvizon rëndësinë e partneritetit strategjik midis BE-së  dhe rajonit të Ballkanit Perëndimor. 
2. BE-ja ripohon angazhimin e saj të plotë dhe të qartë ndaj perspektivës së anëtarësimit të  Ballkanit Perëndimor në Bashkimin Evropian dhe bën thirrje për përshpejtimin e  procesit të anëtarësimit, duke u bazuar te reformat e besueshme të Partnerëve, te  kushtëzimet e drejta dhe të rrepta dhe te parimi i meritës së secilit, gjë që është në interesin  tonë të përbashkët. BE-ja përshëndet progresin e bërë nga partnerët e Ballkanit Perëndimor në  rrugëtimin përkatës drejt BE-së që nga Samiti BE-Ballkani Perëndimor në Brdo, në tetor  2021. Në veçanti, BE-ja përshëndet mbajtjen e Konferencave të para Ndërqeveritare me  Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut.
3. BE-ja përshëndet vendosmërinë e partnerëve të Ballkanit Perëndimor për të mbështetur  vlerat dhe parimet thelbësore evropiane, në pajtim me të drejtën ndërkombëtare. BE-ja  përshëndet gjithashtu angazhimin e përsëritur të partnerëve të Ballkanit Perëndimor për t’u  dhënë përparësi demokracisë, të drejtave dhe vlerave themelore dhe sundimit të ligjit, duke  përfshirë ndarjen e pushteteve. Bashkimi Evropian nënvizon nevojën për përpjekje të  qëndrueshme në luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar, për rritjen e mbështetjes  për qeverisjen e mirë, për të drejtat e njeriut, barazinë gjinore dhe për të drejtat e personave që  u përkasin pakicave. Besueshmëria e këtyre angazhimeve varet nga zbatimi kuptimplotë i  reformave të nevojshme dhe nga ndërtimi i një historiku të qëndrueshëm i mbështetur në  komunikimin publik të qartë dhe konsekuent në interes të popullit të tyre. Një shoqëri civile e  fuqizuar dhe mediet e pavarura dhe pluraliste, në respekt të plotë të lirisë së shprehjes, janë  përbërësit vendimtarë të çdo sistemi demokratik dhe ne përshëndetim dhe mbështetim rolin që  ato luajnë në Ballkanin Perëndimor. 
4. Qëndrimi së bashku me BE-në është një shenjë e qartë e orientimit strategjik të partnerëve,  tani më shumë se kurrë, teksa Rusia përshkallëzon luftën e saj të agresionit kundër  Ukrainës. Një vizion i përbashkët për të ardhmen përfshin përgjegjësi reciproke dhe vlera të përbashkëta. Ndërsa thellojmë bashkëpunimin tonë me Partnerët, ne i nxitim ata të bëjnë  progres të shpejtë dhe të qëndrueshëm drejt përafrimit të plotë me Politikën e Përbashkët të  Jashtme dhe të Sigurisë të BE-së (PPJS) dhe të veprojnë në përputhje me të, duke  përfshirë edhe me masat kufizuese të BE-së. Ne përgëzojmë ata Partnerë të Ballkanit  Perëndimor që po e tregojnë tashmë angazhimin e tyre strategjik në këtë aspekt duke u  përafruar plotësisht me PPJS-në e BE-së dhe inkurajojmë ata që nuk e kanë bërë ende të  ndjekin shembullin e tyre. 
5. BE-ja mbetet partneri më i afërt, investitori kryesor si dhe partneri tregtar dhe donatori  parësor i rajonit. Shkalla dhe diapazoni i jashtëzakonshëm i kësaj mbështetjeje duhet të  bëhen më të dukshme dhe të pasqyrohen në mënyrë dinamike nga Partnerët në debatin dhe  komunikimin e tyre publik, në mënyrë që qytetarët të munden të vlerësojnë përfitimet  konkrete të partneritetit me BE-në.
6. Duke u mbështetur në metodologjinë e rishikuar, Këshilli Evropian ka ftuar Komisionin,  Përfaqësuesin e Lartë dhe Këshillin të çojnë përpara integrimin gradual të rajonit tashmë  gjatë vetë procesit të zgjerimit në një mënyrë të kthyeshme dhe të bazuar te meritat. 
7. BE-ja rikujton rëndësinë e vazhdimit të reformave, si për të mirën e qytetarëve ashtu edhe  si bazë për mbështetjen e vazhdueshme të BE-së, veçanërisht në fushën e sundimit të ligjit,  dhe në veçanti të atyre reformave që lidhen me pavarësinë dhe funksionimin e gjyqësorit dhe  luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar. 
8. BE-ja vazhdon të mbështetë plotësisht angazhimin e partnerëve të Ballkanit Perëndimor për  bashkëpunimin rajonal përfshirës dhe forcimin e marrëdhënieve të fqinjësisë së mirë edhe me Shtetet Anëtare të BE-së. Vazhdon të jetë i rëndësishëm zbatimi në mirëbesim dhe  me rezultate të prekshme i marrëveshjeve dypalëshe, ku përfshihen Marrëveshja e Prespës me  Greqinë dhe Traktati për Marrëdhëniet e Fqinjësisë së Mirë me Bullgarinë. Kërkohen ende  përpjekje të mëtejshme vendimtare për të nxitur pajtimin dhe stabilitetin rajonal si dhe për të  gjetur dhe zbatuar zgjidhje përfundimtare, përfshirëse dhe detyruese për mosmarrëveshjet  dypalëshe dhe rajonale midis partnerëve dhe për çështjet që i kanë rrënjët në trashëgiminë e  së shkuarës, në përputhje me të drejtën ndërkombëtare dhe parimet e vendosura, përfshirë  këtu edhe Marrëveshjen për Çështjet e Trashëgimisë dhe rastet e mbetura të personave të  zhdukur dhe çështjet e krimeve të luftës. BE-ja u bën gjithashtu thirrje partnerëve të  garantojnë të drejtat dhe trajtimin e barabartë të personave që u përkasin pakicave.
9. Ne vazhdojmë të mbështetim plotësisht përpjekjet e Përfaqësuesit të Lartë të BE-së dhe të  Përfaqësuesit Special të BE-së për Dialogun ndërmjet Prishtinës dhe Beogradit dhe për  çështjet e tjera rajonale të Ballkanit Perëndimor dhe presim progres konkret nga të dy Palët  drejt një marrëveshjeje të plotë dhe ligjërisht detyruese për normalizimin e marrëdhënieve  ndërmjet tyre. Kjo është kritike për stabilitetin dhe zhvillimin e të gjithë rajonit dhe për të  siguruar se Palët munden të vazhdojnë rrugëtimet evropiane përkatëse. Ne përsëritim  pritmërinë tonë të fortë që të gjitha marrëveshjet e mëparshme të respektohen plotësisht dhe të  zbatohen pa vonesë. Ne i nxitim të dy Palët të angazhohen në mënyrë konstruktive për të  zgjidhur të gjitha mosmarrëveshjet dypalëshe dhe mos marrin veprime të njëanshme dhe/ose  provokuese që mund të shkaktojnë tensione dhe dhunë dhe retorikë që nuk shpie drejt  Dialogut. Ne u kujtojmë të dy Palëve përgjegjësinë e tyre të përbashkët për të siguruar paqen  dhe stabilitetin. 
10. Ne përshëndetim takimin e parë të suksesshëm të Komunitetit Politik Evropian, i cili u  mbajt më 6 tetor 2022 në Pragë. Takimi ofroi një platformë për koordinim politik dhe një  mundësi për shkëmbime të thelluara për çështje urgjente që kanë të bëjnë me të gjithë  kontinentin. Presim me padurim takimin tjetër që do të mbahet në Republikën e Moldavisë në  gjysmën e parë të vitit 2023.

Trajtimi i përbashkët i ndikimit negativ të luftës së agresionit të Rusisë kundër Ukrainës dhe  ndërtimi i një themeli të fortë ekonomik për të ardhmen 

11. Rusia është përgjegjësja e vetme për krizën aktuale energjetike dhe ekonomike. BE-ja do  të vazhdojë mbështetjen e saj për partnerët e Ballkanit Perëndimor në trajtimin e pasojave  negative në ekonomitë dhe shoqëritë e tyre. 
12. Paketa e re e BE-së e Mbështetjes për Energjinë, me një vlerë prej 1 miliardë euro në  grante të cilat mund të sjellin 2,5 miliardë euro në investime, do të ndihmojë Ballkanin  Perëndimor të zbutë ndikimin e krizës energjetike dhe të përshpejtojë tranzicionin energjetik  në rajon. Paketa financohet nëpërmjet Instrumentit të Asistencës së Para-Anëtarësimit (IPA)  dhe përmban masa të menjëhershme, afatshkurtra dhe afatmesme për t’u dhënë ndihmë  qytetarëve dhe bizneseve në Ballkanin Perëndimor. 500 milionë euro në formë grantesh do të  shkojnë për mbështetjen e menjëhershme të familjeve të cenueshme dhe ndërmarrjeve të  mesme dhe të vogla (SME). 500 milionë euro të tjera në grante do t’i kushtohen investimeve  në mbështetje të tranzicionit energjetik dhe pavarësisë energjetike, për të financuar  përmirësimet në infrastrukturën e gazit dhe elektricitetit dhe në interkonektorët ku përfshihet  GNL-ja, si dhe projektet e reja për energjinë e përtëritshme, masat për eficiencën energjetike,  përmirësimet në sistemet e transmetimit të energjisë, ngrohjen qendrore urbane dhe skemat  për të përmirësuar eficiencën energjetike të apartamenteve në ndërtesat e vjetra. 
13. Ne kujtojmë vendimin tonë për të hapur blerjet e përbashkëta të gazit, GNL-së dhe  hidrogjenit për Ballkanin Perëndimor, bëjmë thirrje për vënien e shpejtë në funksion të kësaj  platforme dhe inkurajojmë partnerët që ta përdorin këtë mundësi. Plani REPower i BE-së do  të ndihmojë për të ulur varësinë e BE-së dhe Ballkanit Perëndimor nga gazi rus. Nëpërmjet  Komunitetit të Energjisë, BE-ja po hap tregun e saj të energjisë elektrike për Ballkanin  Perëndimor, edhe në sektorin e energjive së rinovueshme, duke iu nënshtruar reformave  rregullatore.
14. Zbatimi i vazhdueshëm i Planit Ekonomik dhe të Investimit (PEI) dhe i Agjendave të  Gjelbra dhe Digjitale për Ballkanin Perëndimor do të ndihmojë në forcimin e ekonomisë  dhe qëndrueshmërisë së rajonit, duke përfshirë edhe mbështetjen e mëtejshme për  lidhshmërinë, tranzicionin e energjisë dhe diversifikimin e furnizimeve me energji. PEI-ja  parashikon një paketë ambicioze investimi, duke mobilizuar afërsisht 30 miliardë euro për  rajonin, të përbëra nga 9 miliardë euro financim me grante nga IPA III dhe deri në 20 miliardë  euro në investime, të mobilizuara nga Instrumenti i ri i Garancisë së Ballkanit Perëndimor. Në  kuadrin e Planit, në gjysmën e parë të vitit 2022 u miratua zbatimi i një totali prej 1,4 miliardë  euro në grante investimi nën Kuadrin e Investimeve të Ballkanit Perëndimor (KIBP) për të  financuar 28 projekte parësore investimi me një vlerë totale prej 4,5 miliardë euro. Sapo është  miratuar një paketë e re me 400 milionë euro në grante nga BE-ja me vlerë investimi prej 1,2  miliardë euro, për të financuar 12 projekte investimesh, ndërkohë që projektet e miratuara po  hyjnë në fazën e zbatimit. Gjatë vitit të kaluar, puna vazhdoi në të gjitha projektet e  investimeve të lidhshmërisë të miratuara nën agjendën e lidhshmërisë, me disa projekte që po  i afrohen përfundimit, në veçanti korridori hekurudhor Orient-Lindje-Mesdhe, Korridori  rrugor Vc dhe dy urat ndërkufitare, Svilaj dhe Gradiška. Në këtë kontekst, partnerët e  Ballkanit Perëndimor duhet gjithashtu të rritin sundimin e ligjit dhe të ndërmarrin me  vendosmëri reformat ekonomike dhe shoqërore, duke përfshirë edhe ato që janë të  parashikuara në Programet e tyre të Reformave Ekonomike dhe në përfundimet e përbashkëta  për dialogun ekonomik dhe financiar. 
15. Përveç kësaj, BE-ja është e gatshme të mbështetë udhëheqësit e Ballkanit Perëndimor në  përmbushjen e angazhimit të tyre për të zbatuar plotësisht Agjendën e Gjelbër për rajonin,  ku përfshihen angazhimet e tyre në fushën e klimës në kuadrin e Marrëveshjes së Parisit, si  një shtytës kryesor për tranzicionin drejt ekonomive moderne, neutrale ndaj klimës dhe  rezistente ndaj klimës dhe me efikasitet të burimeve, gjë që synon të çlirojë potencialin e  ekonomisë qarkulluese, të luftojë ndotjen, të përmirësojë menaxhimin e mbetjeve dhe të  përshpejtojë tranzicionin drejt energjisë së gjelbër në rajon. BE-ja do të vazhdojë gjithashtu të  mbështetë rajonin në zhvillimin e politikës së çmimit të karbonit në kontekstin e Mekanizmit  të BE-së për Rregullimin e Kufirit të Karbonit (CBAM), ku përfshihet asistenca teknike dhe  financiare. Projekti “EU 4 Green” është instrument i rëndësishëm për të ndihmuar partnerët në  përpjekjet e tyre zbatuese.
16. Që nga fillimi, partnerët e Ballkanit Perëndimor janë përfshirë gjithashtu në Mekanizmin  Evropian të Përgatitjes dhe Reagimit ndaj Krizave të Sigurisë Ushqimore për të  përmirësuar sigurinë ushqimore. BE-ja do të vazhdojë mbështetjen e saj për sektorin e  bujqësisë , përkatësisht në kuadrin e IPA III dhe të Instrumentit të Asistencës së Para 

Anëtarësimit për Zhvillimin Rural (IPARD III). Për këtë të fundit, në fillim të këtij viti u  miratua kontributi i BE-së prej 560 milionë euro për periudhën e ardhshme shtatë vjeçare. 

Intensifikimi i angazhimit politik dhe të politikave  

17. BE-ja dhe Ballkani Perëndimor janë të vendosur të përshpejtojnë dhe thellojnë angazhimin  tonë politik dhe të politikave, duke përfshirë ndër të tjera mbajtjen e Samiteve të rregullta  BE-Ballkani Perëndimor, pjesëmarrjen e Partnerëve të Ballkanit Perëndimor në veprimtaritë  dhe takimet e nivelit të lartë të BE-së dhe dialogët e rregullt në kuadrin e PPJS-së. Partnerët e  Ballkanit Perëndimor janë ftuar tashmë të japin mendime në mbledhjet e Këshillit të Punëve  të Jashtme dhe më pas të marrin një përmbledhje nga Shërbimi i Veprimit të Jashtëm  Evropian. Ky angazhim i rritur pasqyron përkushtimin e BE-së për rajonin. 
18. BE-ja do të thellojë më tej bashkëpunimin ndërsektorial me Ballkanin Perëndimor në  fusha me interes të përbashkët si drejtësia dhe punët e brendshme, ekonomia dhe tregu i  brendshëm i BE-së, energjia, transporti dhe politika digjitale, mbrojtja civile, shëndetësia,  politikat sociale, arsimi dhe kërkimi dhe inovacioni si dhe politika e jashtme, siguria dhe  mbrojtja, duke përfshirë trajtimin e kërcënimeve kibernetike dhe kërcënimet e tjera hibride  dhe kundër-terrorizmin.
19. BE-ja dhe Ballkani Perëndimor kujtojnë angazhimin e përbashkët në shtimin e përpjekjeve  për të rritur integrimin e Ballkanit Perëndimor me Tregun e brendshëm të BE-së. Tregu i  Përbashkët Rajonal (TPR) i Ballkanit Perëndimor duhet të shërbejë si pikëmbështetjeje për  këtë integrim. BE-ja përgëzon marrëveshjet e fundit të partnerëve për lëvizjen e lirë dhe  njohjen e letërnjoftimeve për të gjithë qytetarët e rajonit si dhe për njohjen reciproke të  diplomave universitare dhe kualifikimeve profesionale brenda rajonit. Këto marrëveshje  janë etapa të rëndësishme në përmbushjen e angazhimit të partnerëve për të krijuar një Treg të  Përbashkët Rajonal. BE-ja inkurajon partnerët e Ballkanit Perëndimor të ratifikojnë me  shpejtësi këto marrëveshje në mënyrë që qytetarët të mund të përfitojnë prej tyre sa më shpejt  të jetë e mundur. Nevojiten përpjekje të mëtejshme vendimtare nga të gjithë udhëheqësit e  Ballkanit Perëndimor në mënyrë që Tregu i Përbashkët Rajonal të bëhet realitet, sidomos sa i  takon miratimit të një numri vendimesh për nismat që lidhen me tregtinë, për të cilat tashmë  është rënë dakord në nivel teknik në kontekstin e Marrëveshjes së Tregtisë së Lirë të Evropës  Qendrore (CEFTA). Ky bashkëpunim rajonal përfshirës i bazuar në rregullat dhe standardet e  BE-së do të stimulonte gjithashtu tregtinë ndër-rajonale dhe do të tërhiqte investimet. 
20. BE-ja përshëndet punën e të gjitha ekonomive të Ballkanit Perëndimor drejt modernizimit të  sistemeve të tyre të pagesave për t’i sjellë ata më afër standardeve të BE-së dhe për  plotësimin e kushteve për integrimin në Zonën e Vetme të Pagesave në Euro. 
21. BE-ja përshëndet gjithashtu angazhimin e Partnerëve për të vazhduar punën e tyre për  zbatimin e agjendës së Ballkanit Perëndimor për inovacionin, kërkimin, arsimin, kulturën,  rininë dhe sportet dhe tashmë po i bashkon gradualisht Partnerët me programet e BE-së si  Erasmus+, Korpusi Evropian i Solidaritetit dhe Nisma e Universiteteve Evropiane me  synimin për të krijuar mundësi të mëtejshme për të rinjtë. Nisma e Universiteteve Evropiane  hap mundësinë që institucionet e arsimit të lartë në Ballkanin Perëndimor të marrin pjesë në  aleanca ambicioze ndërkombëtare dhe të zhvillojnë bashkëpunim afatgjatë strukturor dhe  strategjik. Garancia për Rininë e vënë në veprim në Ballkanin Perëndimor do të kontribuojë  në uljen e rrjedhjes së trurit që po përjeton rajoni.
22. Në fushën digjitale, duke u mbështetur në zbatimin e suksesshëm të Marrëveshjes së  Udhërrëfyesit Rajonal “Roam like at Home” që prej korrikut 2021, për eliminimin e kostove  të roaming-ut brenda rajonit, ne përshëndetim deklaratën e përbashkët të sotme të  operatorëve të telekomunikacionit të BE-së dhe Ballkanit Perëndimor e cila që do të bëjë të  mundur uljen e parë të kostove të roaming-ut midis BE-së dhe Ballkanit Perëndimor në  vitin 2023, me synimin për t’i hequr ato plotësisht më pas. Është gjithashtu për t’u  përgëzuar që Partnerët kanë nënshkruar Deklaratën për të Ardhmen e Internetit dhe janë  plotësisht të asociuar me punën e Organit të Rregullatorëve Evropianë për Komunikimet  Elektronike. 
23. Ne përshëndesim gjithashtu progresin në zbatimin e Korsive të Gjelbra BE-Ballkani  Perëndimor dhe bëjmë thirrje për zbatimin e tyre në të gjithë kufijtë përkatës, duke  respektuar ndërkaq acquis-në dhe procedurat e BE-së. Përveç kësaj ne përshëndetim ngritjen e  nismës “Korsitë Blu” që do të përmirësojë lidhjet tregtare midis porteve të Adriatikut. Këto  nisma kontribuojnë në menaxhimin më të mirë të kufijve, uljen e kohës së pritjes për  pasagjerët dhe mallrat dhe për rrjedhojë mbështetin aktivitetin ekonomik. Ato janë një  demonstrim tejet publik se çfarë mund të sjellë bashkëpunimi midis Ballkanit Perëndimor dhe  BE-së dhe Shteteve të tij Anëtare. 

Përforcimi i sigurisë dhe ndërtimi i qëndresës ndaj ndërhyrjeve të huaja 

24. BE-ja dhe Ballkani Perëndimor kanë të përbashkëta një numër sfidash të sigurisë që  kërkojnë veprime të bashkërenduara, të cilat janë bërë edhe më të rëndësishme në kontekstin e  luftës së agresionit të Rusisë kundër Ukrainës. BE-ja dhe Ballkani Perëndimor janë të  vendosur të forcojnë më tej bashkëpunimin për çështjet thelbësore të sigurisë dhe  mbrojtjes, edhe në nivel operacional. Në këtë drejtim, ne mirëpresim faktin që Partnerët  kanë dëshmuar përkushtimin e tyre ndaj Politikës së Përbashkët të Sigurisë dhe Mbrojtjes  (PPSM), duke kontribuar në misionet dhe operacionet e BE-së për menaxhimin e krizave.  BE-ja do të vazhdojë të punojë së bashku me rajonin për të zhvilluar më tej aftësitë dhe  kapacitetet mbrojtëse të tij, edhe nëpërmjet Instrumentit Evropian të Paqes. BE-ja  përshëndet angazhimin e vazhdueshëm të partnerëve për zhvillimin e instrumenteve efektive  për bashkëpunimin brenda Ballkanit Perëndimor në fushën e sigurisë dhe mbrojtjes.  BE-ja do të rritë më tej angazhimin e saj edhe në fusha të tilla si hapësira dhe lëvizshmëria  ushtarake.
25. BE-ja dhe Ballkani Perëndimor janë të angazhuar të luftojnë manipulimin dhe ndërhyrjen e  informacionit të huaj, duke përfshirë dezinformimin si dhe kërcënime të tjera hibride që janë  të pranishme në shoqëritë e Ballkanit Perëndimor dhe synojnë të minojnë stabilitetin e rajonit,  proceset demokratike dhe perspektivën e tij evropiane. Në këtë pikëpamje, ne do të forcojmë  më tej bashkëpunimin tonë për të ngritur qëndresën, duke rritur gjithashtu profesionalizmin  dhe edukimin e medieve dhe duke rritur ndikimin e komunikimit tonë strategjik rreth  marrëdhënieve BE – Ballkani Perëndimor dhe procesit të zgjerimit në veçanti. 
26. Duke qenë se kërcënimet kibernetike nuk njohin kufij, ne do të punojmë së bashku për të  rritur sigurinë tonë kolektive kibernetike. Sulmet e fundit kibernetike në shkallë të gjerë  tregojnë nevojën për angazhim të zgjeruar, duke u mbështetur në programet ekzistuese dhe në  bashkëpunimin me Agjencinë e BE-së për Sigurinë Kibernetike (ENISA) dhe me Qendrën  Evropiane të Kompetencës Kibernetike, të kombinuara me nismat dypalëshe të Shteteve  Anëtare të BE-së dhe partnerëve të tjerë. Në kuadrin e projektit për Reagimin e Shpejtë në  fushën e Sigurisë Kibernetike, veprimi i BE-së po përqendrohet në rritjen e qëndresës  kibernetike dhe të gatishmërisë ndaj incidenteve kibernetike të partnerëve që kanë qenë  objektiv i sulmeve të fundit, duke dhënë mbështetje kibernetike më afatgjatë të BE-së në  mbarë rajonin duke filluar nga viti 2023. BE-ja është e gatshme të rritë mbështetjen e saj për  qëndresën ndaj sulmeve kibernetike në Ballkanin Perëndimor dhe të intensifikojë  bashkëpunimin në nivel rajonal dhe me partnerët ndërkombëtarë. 

Migracioni i parregullt, lufta kundër terrorizmit dhe krimit të organizuar 

27. Rrugët e migracionit në Ballkanin Perëndimor kanë parë rritje të ndjeshme që nga fillimi i  vitit 2022. Menaxhimi i migracionit mbetet sfidë dhe përgjegjësi e përbashkët, të cilën  BE-ja dhe Ballkani Perëndimor do ta trajtojnë së bashku, në partneritet të ngushtë. Për këtë  qëllim, BE-ja ka rritur ndjeshëm mbështetjen e saj financiare për rajonin me më shumë se 170  milionë euro asistencë dypalëshe dhe rajonale të ofruar tashmë në kuadrin e IPA III.
28. Teksa përgëzojmë partnerët tanë për përpjekjet e tyre dhe bashkëpunimin konstruktiv deri  më sot, kërkohen përpjekje të qëndrueshme dhe të zgjeruara për të trajtuar migracionin e  parregullt në rrugën e Ballkanit Perëndimor, duke përfshirë luftën kundër kontrabandimit dhe  trafikimit të qenieve njerëzore. BE-ja mbetet e angazhuar të mbështetë rajonin, si politikisht  ashtu edhe financiarisht. Në këtë drejtim, ajo synon të rrisë ndjeshëm fondet për Ballkanin  Perëndimor për vitet e ardhshme në kuadrin e IPA III. Në dritën e trysninë së shtuar migratore  në rajon, mbështetja e fortë financiare e BE-së përmes programeve të posaçme do t’u  mundësojë partnerëve të forcojnë sistemet e azilit dhe të pritjes, të rritin mbrojtjen e kufirit, të  luftojnë rrjetet e kontrabandës dhe grupet e krimit të organizuar dhe të shtojnë kthimet nga  Ballkani Perëndimor drejt vendeve të origjinës. Në këtë perspektivë, BE-ja ka miratuar një  program të ri për forcimin e menaxhimit të kufirit me vlerë 40 milionë euro dhe po përgatit  një program të dytë për rritjen e kapaciteteve për luftën kundër kontrabandimit të migrantëve  dhe trafikimit të qenieve njerëzore, duke i dhënë vëmendje hetimeve dhe përndjekjes penale,  me vlerë 30 milionë euro. 
29. Përafrimi i shpejtë i partnerëve me politikën e vizave të BE-së është i një rëndësie urgjente  dhe kritike për mirëfunksionimin dhe qëndrueshmërinë e përgjithshme të regjimeve pa viza  midis Ballkanit Perëndimor dhe BE-së. Partnerët duhet të vazhdojnë të rritin sistemet e tyre të  kthimeve, edhe duke nënshkruar marrëveshje ripranimi me vendet kryesore të origjinës, dhe  të forcojnë bashkëpunimin me shoqëritë ajrore përkatëse. Bashkëpunimi i ndërsjellë për  kthimet do të thellohet, duke maksimizuar përdorimin e kornizave ekzistuese dhe të kanaleve  të disponueshme. Në këtë drejtim, BE-ja qëndron e gatshme ta mbështetë Ballkanin  Perëndimor për të rritur kthimet vullnetare dhe jovullnetare, duke përfshirë edhe ato  drejtpërdrejt nga rajoni drejt vendeve të origjinës. Duhet gjithashtu të intensifikohet  bashkëpunimi me Frontex-in, edhe nëpërmjet nënshkrimit dhe zbatimit të shpejtë të  Marrëveshjeve Statusore të përditësuara, si dhe me Agjencinë e Bashkimit Evropian për  Azilin dhe me Europol-in.
30. Ne bëjmë thirrje që të forcohet më tej bashkëpunimi për kundër-terrorizmin dhe kundër  ekstremizmit të dhunshëm, ku përfshihet parandalimi i radikalizimit dhe financimit të  terrorizmit, në pajtim me Planin e Përbashkët të Veprimit për Kundër-Terrorizmin për  Ballkanin Perëndimor. Ne ritheksojmë rëndësinë e marrjes së veprimeve të vendosura për të  trajtuar krimet e rënda dhe krimin e organizuar, në veçanti pastrimin e parasë, korrupsionin  në nivel të lartë, kultivimin dhe trafikimin e drogës. 
31. BE-ja është plotësisht e angazhuar të vazhdojë punën për parandalimin e tregtisë së  paligjshme dhe të trafikimit të armëve të vogla dhe të lehta dhe të municioneve të tyre,  përgëzon udhërrëfyesin e posaçëm të Ballkanit Perëndimor në këtë aspekt dhe do të mbështetë  më tej Ballkanin Perëndimor në këtë fushë. Udhërrëfyesi është i njohur në shkallë  ndërkombëtare si shembull i praktikave të mira në fushën e bashkëpunimit rajonal për të rritur  kontrollin e armëve të vogla. 
32. BE-ja inkurajon Ballkanin Perëndimor të krijojë dhe mbajë marrëdhënie bashkëpunimi me  Zyrën Evropiane të Prokurorëve Publikë (EPPO) në fushën e asistencës së ndërsjellë  ligjore në çështjet penale. Mirëpresim marrëdhëniet e punës të krijuara tashmë ndërmjet  EPPO-së dhe disa partnerëve të Ballkanit Perëndimor dhe inkurajojmë partnerët e tjerë për një  bashkëpunim të ngjashëm sa më shpejt të jetë e mundur. 

*** 

33. Mirëpresim bashkimin e partnerëve të Ballkanit Perëndimor me pikat e mësipërme.