Procesi i Berlinit, ministrat e Ekonomisë ankohen për pengesat në tregun e përbashkët rajonal

Ministrat e ekonomisë së rajonit kërkuan përshpejtimin e integrimit në tregun e përbashkët, gjatë forumit të biznesit që u mbaj në kuadër të takimit ministerial euro-ballkanik i Ministrave të Ekonomisë.

Investimet, lëvizja e lirë e njerëzve, mallrave, shërbimeve dhe kapitalit, tranzicioni i gjelbër dhe zhvillimi i kapitalit njerëzor ishin fokusi kryesor i bisedimeve në forumin e biznesit. Ndërsa për herë të parë ishin në një tryezë ministrat e Serbisë dhe Kosovës, kjo e fundit u ankua për pengesat që hasin me transportin për shkak të mosnjohjes së targave nga Serbia. Në kahun tjetër pala serbe tha se problemet e tejzgjatura politike po pengojnë ekonominë.

Mete: Tronditjet, tensionet e jashtme kanë ngadalësuar zbatimin e tregut të përbashkët rajonal

Ministri i Financave dhe Ekonomisë, Ervin Mete e konsideroi Ministerialin euro-ballkanik të ministrave të Ekonomisë nga BE-ja dhe rajoni në Tiranë, në kuadër të Procesit të Berlinit, të një rëndësie të veçantë për të reflektuar mbi trajektoren ekonomike të Ballkanit Perëndimor dhe për të ndërmarrë veprime vendimtare drejt rritjes ekonomike që mundëson konvergjencë më të shpejtë me standardet e jetesës së BE-së

Ministri Mete, gjatë deklaratës së tij në tryezën minestralit të ministrave të ekonomisë ,theksoi bashkëpunimin rajonal dhe bëri thirrje për një proces më të qëndrueshëm me burime të gjelbra për përballimin e goditjeve klimatike.

“Kjo është një mundësi shumë e madhe për të reflektuar mbi trajektoren e Ballkanit Perëndimor (BP) dhe të merren vendime për të pasur një konvergjencë më të madhe. Qëllimi është që ky proces të bazohet në burime të gjelbra dhe të qëndrueshme, për të krijuar jo vetëm më shumë mundësi punësimi, por punësim më të mirë për shoqëritë tona. Synimi është për të krijuar një ekonomi që i bën ballë tronditjeve të ndryshme klimaterike. Tronditjet, tensionet e jashtme kanë ngadalësuar zbatimin e tregut të përbashkët rajonal duke penguar bizneset për arritjen e potencialit rajonal. Kur u miratua ky plan në vitin 2020 u ra dakord që rritja e integrimit do të sjell një rritje prej 7.6% të PBB-së në rajon. Ky proces fatkeqësisht nuk ka qenë në përputhje me parashikimet. Duhet të përshpejtojmë integrimin e tregut të përbashkët sepse përshpejtimi dhe futja e politika vete të BE-së që lindin nga traktat do të nxisë më tej qëndrueshmërinë dhe konkurrencën duke sjellë kështu edhe rritjen e investimeve ne rajon.

Sipas ministrit Mete, hyrja në tregun e përbashkët u jep vendeve të rajonit mundësinë të ofrojnë produktet e tyre për 450 milionë konsumatorë.

“Për bizneset tona, integrimi i përshpejtuar do të thotë akses në një treg me më shumë se 450 milionë konsumatorë, ku 85% e bizneseve të Ballkanit Perëndimor besojnë se produktet, mallrat dhe shërbimet e tyre jo vetëm që mund të mbijetojnë, por edhe të konkurrojnë me atë që 27 vendet e BE-së kanë aktualisht për të ofruar. Megjithatë, ne nuk jemi ende atje! Anketa e Barometrit Ballkanik 2023 tregon se tregtia brenda Ballkanit Perëndimor është pothuajse e bllokuar nga pikëpamja rajonale dhe e fokusuar vetëm në tregjet e brendshme, ndërkohë që ka ende një potencial tregtar të pashfrytëzuar që mund të vihet në funksion të Zinxhirit Evropian të Vlerave.

Inkurajimi i eksporteve në Tregun e Vetëm të BE-së mund të na pozicionojë të gjithëve, si një partner të vlefshëm në Tregun e Vetëm Evropian. Ndërkohë që ekzistojnë sfida që lidhen me përafrimin rregullator, barrën administrative dhe infrastrukturën, avantazhet i tejkalojnë pengesat. Hyrja në Tregun e Vetëm do të lehtësonte aksesin në ngritjen e një biznesi, procedura të thjeshtuara për të investuar dhe akses në mundësitë e prokurimit të BE-së”.

Kosova: Mosnjohja e targave nga Serbia paralizon tregtinë rajonale

Rozeta Hajdari, ministre e Ekonomisë dhe Industrisë së Kosovës, në fjalën e saj u ndal në njohjen që anëtarët e CEFTA-s duhet t’i bëjnë Kosovës. Ministrja  u bëri thirrje përfaqësuesve të BE-së që ta detyrojnë Serbinë të njohë targat e automjeteve, sepse kjo paralizon tregtinë në rajon.

“Në 2022 patëm eksporte rekord. Sa i përket politikave, Kosova është përfaqësuesja më e mirë në rajon për industrinë. Ne praktikat i bazojmë në parimet e BE dhe kemi miratuar 16 ligje për të integruar praktikat më të mëdha ndërkombëtare. Për sa i përket bashkëpunimit rajonal ne mbetemi të përkushtuar. Ka disa sfida të dukshme dhe ne jemi të vetëdijshëm  që duhet të kalojmë ca sfida të vendosura nga tregjet rajonale. Qëllimi është të nxisim tregti të lirë. Kosova përballet me barriera tregtare nga anëtarët e CEFTA-s. Nuk njihet regjistrimi i automjeteve të transportit nga Serbia.

Nuk ka pasur rezultate për këtë dhe ne nuk pranohemi në CEFTA ende. Ne duhet të kemi trajtime të paanshme dhe ne do të përmbushim objektivat që rrjedhin nga procesi i Berlinit. Kosova mund të thithë shumë investime dhe jemi të interesuar të kapitalizojmë. Ne kemi nisur dhe reformat ë ndryshme për të rritur autoritetin tonë. Uroj që ky forum të na sjellë propozime të mira dhe bashkëpunim edhe më shumë rajon. Kosova është e angazhuar në mënyrë të palëkundshme në integrimin në BE.”- ka përfunduar Hajdari.

Serbia: Ekonomia nuk ka qenë kurrë më shumë viktimë se sa është sot

Tomislav Momirovic, ministër i tregtisë së brendshme dhe të jashtme në Serbi, tha se angazhimi me BE-në ka qenë shumë i rëndësishëm për të forcuar partneritetin ndërmjet vendeve dhe për të promovuar bashkëpunimin ekonomik dhe tregtar.

“Angazhimi me BE-në ka qenë shumë i rëndësishëm për të forcuar partneritetin tonë dhe për të nxitur bashkëpunimin ekonomik tregtarë. Sot tregu i CEFTA-së është më i rëndësishmi për bashkëpunimin me Serbinë që përfaqëson afro 60 % të tregtisë me Europën. Por të gjitha këto ndryshime ekonomike kanë krijuar problematika në zhvillimin ekonomik dhe kanë çuar në probleme politike të përzgjatura.

Duhet të kemi parasysh që pavarësisht mosmarrëveshjeve politike gjatë dy dekadave të fundit ekonomia nuk ka qenë kurrë më shumë viktimë se sa është sot dhe kjo krijon frikë në komunitet vulnerabile”, u shpreh Momirovic.

Kryeministri Rama: 6000 shoqëri tregtare përfituan nga heqja e barrierave mes vendeve

Në kuadër të procesit të Berlinit, që po zhvillohet sot në Tiranë Forumi i Ministrave të Ekonomisë me titull, “Tregu i përbashkët rajonal – një hap drejt Tregut Unik të BE” e ku po marrin pjesë ministrat e Ekonomisë nga BE dhe rajon, me pjesëmarrjen e mbi 20 delegacioneve të nivelit të lartë, Kryeministri Rama vuri theksin te bashkëpunimi midis vendeve të rajonit për përfshirjen e Ballkanit Perëndimor në sferën ekonomike të Bashkimit Europian.

“Bashkërisht mund të bëjmë më shumë në një treg të përbashkët.

Në një moment përcaktues ka ardhur koha të mendojmë jashtë kornizave, është kjo ajo që po përpiqemi të bëjmë me këtë samit, ajo që po ndjejmë nga të gjitha komunikimet me miqtë tanë.

Dje pata kënaqësinë të zhvilloja një bisedë mjaft shteruese me mikun tonë nga qeveria e Francës, ishte një bisedë që 5 vite më parë do ishte e pamundur të zhvillohej.

Gjërat kanë ndryshuar, shohim me interes se në BE ka një bindje më të fortë dhe janë më syhapur ndaj rëndësisë që Ballkani Perëndimor ka ndaj BE.

Shohim me interes se në BE ka një bindje më të fortë dhe janë më syhapur karshi rëndësisë që Ballkani Perëndimor ka për Bashkimin Europian.

BE ka nevojë për Ballkanin Perëndimor, po aq sa Ballkanin Perëndimor ka nevojë për Bashkimin Europian. Ne jemi këtu për të diskutuar rreth temave më thelbësore të këtij procesi, që përfshin forcimin e ekonomive tona, duke u përfshirë në sferën ekonomike të BE”. u shpreh kryeministri.

Sipas kryeministrit, nga heqja e barrierave mes vendeve, kanë përfituar 6000 shoqëri tregtare.

“6000 shoqëri tregtare kanë përfituar nga aktiviteti i nxitjes së tregtisë. Nga të gjitha heqja barrierave jo tarifore, nga ngjarjet e përbashkëta të cilat kanë përfshirë shoqëri tregtare sidomos dhe mbështetje për qasjet e BE-së në raport me Tregun.

Gjithçka që bëjmë së bashku është të përfitojmë në terren dhe të kemi më shumë përfitime për njerëzit që kanë nevojë të lëvizin lirisht për kompanitë që duan të lëvizin mallrat e tyre”.

Ines Mucostepa Presidente e Dhomës së Tregtisë dhe anëtare e Bordit në Ballkanin Perëndimor për BE deklaroi  se 6 mijë kompani në Ballkanin Perëndimor janë gati dhe kanë plotësuar kushtet për të investuar në Bashkimin Europian. Mucostepa theksuar se BE duhet të ndihmojë Ballkanin Perëndimor pas pasojave që ka lënë pandemia, kriza energjitike dhe lufta në Ukrainë.

“Pandemia, kriza energjitike, lufta në Ukrainë ka ndikuar në ekonominë rajonale dhe na ka bërë të shikojmë që disa vende i ka lënë jashtë tregut. Ndaj Ballkani Perëndimor duhet ndihmuar, se është i pasur dhe burime natyrore që mundësojnë projkete të reja.

Europianët duhet të kuptojë potencialin e Ballkanit Perëndimor dhe duhet të krijohet gjithë programi i zhvillimit. Në këtë program, sic e përmendi dhe Kryeministi, më shumë se 6 mijë kompani të Ballkanit Perëndimor kanë plotësuar kushtet dhe janë gati për aksese në tregun europian.

Një mekanizëm i rëndësishëm që Ballkani Perëndimor ka plotësuar është fondi për bashkëpunim rajonal dhe kjo përmirëson cilësinë e arsimit e profesional dhe kjo përgatit rininë për mundësi punësi. Falenderoj Ministrinë e Ekonomisë së Gjermanisë Federale dhe Bankën Europiane. Sic e ka përmendur dhe Presidenti i BE, e ardhmja e Ballkanin perëndimor është në BE.”-tha Mucostepa.

Ministri i tregtisë me jashtë dhe ekonomisë në Francë, Olivier Becht. deklaroi se duhet që plani për rritjen e Europës të bëhet me hapa të shpejtë, Sipas Bacht është e nevojshme të përshpejtohen marrëdhëniet mes Ballkanit P. dhe vendeve të BE-së.

“Kemi nevojë të përshpejtojmë këtë proces. Kërkon më shumë ekonomi dhe integrim për të gjithë rajonin, ndalin dy gjëra që janë të lidhura me njëra tjetrën, kompanitë e mëdha jo gjithmonë kanë burimet për të studiuar tregun. Ne kemi një objektiv, është që të përshpejtojë ndërlidhjet mes Ballkanit P. dhe vendet e BE. Do lehtësojë sektorin privat dhe do përshpejtojë procesin e anëtarësisë në BE”, u shpreh Becht.

Ndryshe, Procesi i Berlinit u ndërmor në vitin 2014 me iniciativën e ish-kancelares gjermane, Angela Merkel, me qëllim të lidhjes dhe integrimit të vendeve të Ballkanit Perëndimor përpara se të anëtarësohen në Bashkimin Europian. Procesi i Berlinit shërben si një platformë për bashkëpunimin e nivelit të lartë ndërmjet përfaqësuesve zyrtarë të nivelit të lartë të gjashtë vendeve  të Ballkanit Perëndimor, ku bën pjesë Shqipëria, Bosnje Hercegovina, Mali i Zi, Kosova, Maqedonia e Veriut dhe Serbia. 

Samiti i ardhshëm do të organizohet në Tiranë më 16 tetor 2023.