Raporti, IDEA: Gati gjysma e demokracive botërore po dështojnë!

Sistemi demokratik është duke dështuar në gati gjysmën e shteteve të botës, paralajmërohet në Raportin vjetor të IDEA-s, ku theksohet se viti 2022 ishte viti i gjashtë i “recesionit demokratik” në botë.

“Ky është viti i gjashtë me radhë që më shumë kemi demokraci që po shkojnë mbrapa se sa që kemi demokraci që përparojnë,” tha për AFP, bashkëautori i Raportit të Institutit Ndërkombëtar për Demokraci dhe Ndihmë zgjedhore, IDEA International, Michael Runey.

Recesioni më i gjatë demokratik

Ky trend, thotë Michael Runey, është “recesioni demokratik” më i gjatë që kjo organizatë ka shënuar që nga viti 1975 kur filloi të mbledhë të dhënat mbi gjendjen e demokracive në botë.

Instituti, i cili monitoron shumicën e vendeve në botë, në hartimin e Raportit ka përdor treguesit demokratik, siç janë, liritë qytetare, pavarësia e gjyqësorit dhe përfaqësimi politik.

“Themelet e demokracisë po shkatërrohen në gjithë botën”, thekson Raporti, e problemet shtrihen “nga parregullsitë zgjedhore deri te kufizimi i të drejtave”.

Rënia e standarteve në zgjedhje dhe punën e parlamentit

Nga 173 shtete sa janë monitoruar, 85 prej tyre kishin rezultate të këqija në lidhje me të paktën “njërin tregues kryesor të përparimit demokratik në pesë vitet e fundit”.

Në Raport paralajmërohet një “rënie e dukshme” e standarteve në lidhje me zgjedhjet dhe punën e parlamentit, por dhe me parimin e sundimit të ligjit, si dhe pavarësinë e gjyqësorit.

“Shohim dhe regres në demokracitë historikisht të suksesshme në Europë, Amerikën e Veriut dhe Azi,” thekson Michael Runey.

Shenja shprese në disa shtete

Kjo valë e dobësimit të sistemit demokratik në nivel global mund të interpretohet, ndër të tjera, me grushtet e shtetit në kontinentin afrikan.

Sa i përket të drejtave, autorët theksojnë se kishte kufizime të lirisë së shprehjes dhe tubimeve, por kjo nuk ishte e rëndësishme në nivel global.

Sa i përket sundimit të ligjit, vërehen përmirësime “pas stanjacionit shumëvjeçar të nivelit të korrupsionit”, thuhet në Raport.

“Shohim shenja të shpresës në disa shtete në botë”, siç është Evropa e Mesme dhe kontinenti afrikan, ndërsa konkludohet.

“Por, pasqyra gjithëpërfshirëse ende vazhdon të jetë shumë e keqe!”