Mbyllja e Al Jazeera Balkans trondit skenën mediatike të rajonit

Pas 14 vitesh funksionim, vendimi për të mbyllur Al Jazeera Balkans, AJB, përfaqëson një goditje serioze për pluralizmin dhe lirinë e medias në rajon, paralajmërojnë ekspertët dhe shoqatat e gazetarëve.

Pas 14 vitesh, rrjeti televiziv rajonal Al Jazeera Balkans, AJB, zyrtarisht mbyllet – transmetimi i fundit i lajmeve ishte të shtunën e 12 korrikut, dhe transmetimi i materialeve të regjistruara më parë do të vazhdojë deri në fund të korrikut, pas së cilës sinjali do të ndërpritet përgjithmonë.

Al Jazeera Balkans ishte i njohur për gazetarinë e tij investigative, serialet origjinale dokumentare dhe rrjetin rajonal të korrespondentëve nga Beogradi, Zagrebi, Shkupi, Podgorica, Lublana dhe Prishtina. Është organizatori i festivalit ndërkombëtar të filmit dokumentar AJB DOC, i cili mbahet në Sarajevë dhe bashkon autorë nga e gjithë bota.

Një sulm ndaj pluralizmit mediatik dhe interesit publik

Mbyllja e këtij stacioni televiziv ka shkaktuar shumë reagime në komunitetin mediatik, por edhe më gjerë. Shoqata e Gazetarëve Boshnjakë dhe Linja e Ndihmës për Gazetarët kanë deklaruar se mbyllja e AJB përfaqëson “një sulm ndaj pluralizmit mediatik dhe interesit publik”.

“Për katërmbëdhjetë vjet, Al Jazeera Balkans ka raportuar mbi tema kyçe në Ballkan dhe në botë, ka hapur debate mbi sfidat e paqes dhe stabilitetit dhe ka qenë lider në përmbajtjen dokumentare dhe edukative”, thuhet në të.

Shqetësim i veçantë është shprehur për faktin se shumë punonjës mësuan për ndërprerjen e punësimit të tyre nga burime të tjera. Gazetarët e BeH po i bëjnë thirrje menaxhmentit të AJB-së të jetë transparent dhe të zbatojë ndërprerjet e punësimit në mënyrë ligjore, duke ofruar mbështetje për gazetarët – duke përfshirë ndihmë ligjore dhe psikologjike.

Informacion jozyrtar: Pagesat dhe privilegjet për punonjësit

Drejtori i Përgjithshëm i Al Jazeera Balkans, Tarik Gjodiç, nuk iu përgjigj pyetjes së DW-së në lidhje me arsyet e ndërprerjes së transmetimit të AJB-së. Siç raportohet nga portali Klix.ba, menaxhmenti i AJB-së u dërgoi një letër punonjësve duke i informuar ata për hapat e mëtejshëm pasi, me vendim të pronarit të Al Jazeera Media Network nga Doha, AJB zyrtarisht ndërpreu transmetimin e përmbajtjes.

“Me keqardhje të madhe duhet t’ju njoftoj se, me vendim të pronarit të AJMN Doha, AJB do të ndërpresë transmetimin e përmbajtjes mediatike më 31 korrik 2025. Në fakt, AJB pushon së ekzistuari për shkak të arsyeve të ndryshuara ekonomike, teknike dhe organizative. Pavarësisht të gjitha përpjekjeve tona, ne nuk kemi qenë në gjendje ta ndryshojmë vendimin”, thuhet në letër, e cila, sipas Klix, iu dërgua stafit.

Ky vendim nënkupton gjithashtu ndërprerjen e punësimit për të gjithë punonjësit. I njëjti burim pohon se punonjësve u është premtuar pagesë për ndërprerje të kontratës së punës mbi minimumin ligjor, me përfitime shtesë, natyra e të cilave nuk është specifikuar ende në detaje. Sipas Klix, atmosfera në redaksi të shtunën ishte emocionale dhe dinjitoze – e shënuar nga një ndjenjë komuniteti dhe krenarie profesionale midis punonjësve.

“Një farë e gazetarisë së lirë po shuhet”

“Po tani çfarë? Kujt t’ia dërgojmë një artikull, një rubrikë, një thirrje për të vërtetën tani? Al Jazeera Balkans është zhdukur. E pakuptueshme, por kështu është. Është sikur dikush afër teje është zhdukur. Më i afërti”, shkruan kolumnisti dhe gazetari Dragan Bursaç për AJB në vlerësimin e tij për mbylljen e këtij stacioni televiziv rajonal. Ai thekson se AJB ishte shumë më tepër sesa një media – ishte, siç thotë ai, “një shkollë, një shtëpi dhe një azil për të vërtetën”.

Ai thekson veçanërisht profesionalizmin e stafit editorial: “E dinim që nuk do të thoshin ‘incident’ në vend të ‘masakrës’, ‘krim’ në vend të ‘gjenocidit’. E dinim që po shkruanim të vërtetën – dhe se e vërteta do të na mbronte.”

Mbyllje edhe në shërbimet amerikane

Mbyllja e AJB vjen në një kohë kur edhe media të tjera ndërkombëtare janë nën presion. Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, nënshkroi së fundmi një urdhër për të mbyllur Zërin e Amerikës, VOA. Mediat raportuan se të gjithë punonjësit e VOA-s, si dhe RFE-së, u “vendosën në leje administrative” më 15 mars. Agjencia Kroate e Lajmeve, HINA, raportoi në atë kohë se udhëheqësit e Bashkimit Evropian do të merrnin në konsideratë marrjen përsipër të financimit të RFE-së.

Presidentja e Federatës Evropiane të Gazetarëve, Maja Sever, paralajmëron se mbyllja e AJB është një humbje e madhe për publikun dhe demokracinë në rajon.

“Ky nuk është vetëm një sulm tjetër ndaj gazetarisë – ky është gjithashtu një sulm ndaj demokracisë. Kjo është arsyeja pse të gjithë duhet të pyesim veten: kush është i radhës që do të sulmohet nga populizmi, masat shtrënguese dhe injoranca”, tha Sever. Ajo gjithashtu kujtoi shkarkimin e fundit të 26 punonjësve të N1, duke shpjeguar se ishte një “rindërtim” dhe theksoi se gazetarët nga të dy redaksitë punuan me guxim në interes të publikut. “Imagjinoni sa shumë afera, korrupsion dhe vjedhje do të kishin mbetur pa u zbuluar nëse nuk do të kishte gazetarë”, tha Sever.

Mbetja pa punë e gazetarëve

Lejla Turçilo, profesoreshë në Departamentin e Komunikimit/Gazetarisë në Fakultetin e Shkencave Politike në Universitetin e Sarajevës, paralajmëron se ngjarjet e trazuara në tregun mediatik në Bosnje Hercegovinë janë problematike për disa arsye.

“Për skenën mediatike të BeH, ky është një reduktim i ndjeshëm në fushën e pluralizmit dhe diversitetit të burimeve dhe perspektivave që qytetarët kishin në dispozicion në kontekstin e të kuptuarit të ngjarjeve lokale dhe globale”, shpjegon ai.

Rreth 200 punonjës të AJB do të humbasin vendet e tyre të punës. “Është e vështirë të imagjinohet që tregu mediatik në BeH mund të thithë kaq shumë profesionistë. Kjo ndikon jo vetëm te gazetarët, por edhe te familjet e tyre dhe shtrihet në shoqëri”, thotë bashkëbiseduesja e DW. Turçilo paralajmëron se ndërprerja e punës së mediave me ndikim, si VOA dhe AJB, do të zvogëlojë edhe mbikëqyrjen nga aktorët shoqërorë, “gjë që hap hapësirë për një ulje të transparencës së punës, veçanërisht të institucioneve politike”.

“Deststabilizim serioz i skenës mediatike në BeH”

“Edhe pse të gjitha mediat që po mbyllen ose ristrukturohen u themeluan që në fillim me një agjendë specifike, përfshirë edhe atë politike, ose si një krah i zgjatur i politikanëve dhe shteteve nga të cilat vinin, ato ishin ende shumë profesionale dhe të përgjegjshme dhe vendosën vërtet standarde etike dhe profesionale shumë të larta.

Në këtë kontekst, ky është një moment jashtëzakonisht i vështirë për skenën mediatike, por edhe për shoqërinë në tërësi”, thotë Lejla Turçilo. Drejtori i Qendrës Mediatike, Boro Kontiç, i tha DW se mbyllja e AJB dhe VOA është një shenjë e destabilizimit serioz të skenës mediatike: “Nuk dua të parashikoj të ardhmen e mediave të tjera, por çështja e mbijetesës është seriozisht e kërcënuar. Këto janë media që ishin shtylla kurrizore e profesionalizmit dhe pavarësisë editoriale këtu. Sinqerisht, jam i shqetësuar.”/DW/