Bankat, të shqetësuara për goditjet nga jashtë dhe për zhvillimet në tregun e pronave

Rezultatet e vrojtimit mbi perceptimin e rreziqeve sistemike në vend nga sektori bankar për gjysmën e parë të këtij viti kanë treguar një prirje në rritje të rreziqeve makroekonomike të jashtme dhe të brendshme, ndërkohë që vlerësimi për rreziqet e tregut ka qenë përgjithësisht në rënie.

Sektori bankar ka klasifikuar “rrezikun e goditjeve nga jashtë” dhe rrezikun e “përkeqësimit të ekonomisë në vend”, si dy rreziqet kryesore sistemike. Vlerësimi për rrezikun e goditjeve nga jashtë paraqitet më i lartë në krahasim me periudhat e mëparshme.

Zhvillimet e luhatshme ekonomike në mjedisin e jashtëm, si përshkallëzimi i proteksionizmit tregtar mes SHBA-së dhe partnerëve tregtarë pas rritjes së ndjeshme të tarifave të importit, luhatja e vlerave dhe rritja e ndjeshmërisë në tregjet financiare, si dhe vijimi i tensioneve gjeopolitike (veçanërisht konflikti në Rripin e Gazës, përplasjet mes Izraelit dhe Iranit, lufta në Ukrainë), duket se kanë rritur shqetësimin e bankave mbi rrezikun e transferimit të goditjeve negative nga jashtë, duke e klasifikuar atë si rrezikun sistemik më të rëndësishëm të periudhës.

Për sa i takon zhvillimeve të brendshme, rreziku lidhur me luhatjen e vlerës së pasurive të paluajtshme ka vijuar të mbetet në grupin e rreziqeve kryesore dhe perceptimi rreth tij është rritur më tej.

Dinamikat e kohëve të fundit në tregun e pasurive të paluajtshme dhe rritja e vazhdueshme e çmimeve, kanë rritur shqetësimin e bankave lidhur me ecurinë e ardhshme të tyre, në kushtet kur një pjesë e konsiderueshme e portofolave të kredisë është e ekspozuar me aktivitetin e këtij tregu. Kjo është reflektuar dhe në rritjen e shpejtë të vlerësimit të këtij rreziku gjatë periudhës.

Rreziku nga sulmet kibernetike ka vijuar të përfshihet në listën e rreziqeve më të rëndësishme të periudhës, por vlerësimi për të ka mbetur i pandryshuar.

Rritja e dixhitalizimit të aktivitetit bankar në vend ka rritur njëkohësisht dhe rrezikun nga sulmet kibernetike, episodet e të cilave kanë qenë të pranishme vitet e fundit, duke dëmtuar herë pas here vijimin normal të aktivitetit. Gjithsesi, niveli i ndërgjegjësimit të sektorit bankar mbi këtë rrezik është rritur ndjeshëm dhe një pjesë e mirë e tyre deklarojnë se kanë ndërmarrë tashmë masa konkrete për përmirësimin e sistemeve përkatëse të mbrojtjes.

Nga ana tjetër, perceptimi mbi rreziqe të tregut që mund të burojnë nga luhatja e kursit të këmbimit, ndryshimi i normave të interesit, mungesa e likuiditetit etj., ka mbetur në nivele minimale ose në rënie.

Në terma të përgjithshëm, bankat perceptojnë se mundësia e materializimit të një ose disa prej rreziqeve të lartpërmendura në të ardhmen afatshkurtër (deri në një vit) dhe atë afatmesme (1-3 vjet), momentalisht është nën nivelin mesatar dhe i pandryshuar krahasuar me fundin e vitit të kaluar.

Pavarësisht zhvillimeve dhe sfidave të momentit, situata e mirë financiare e sektorit bankar dhe likuiditeti i bollshëm, ka bërë që besimi i bankave në qëndrueshmërinë e sistemit financiar në të ardhmen të mbetet mbi nivelin mesatar dhe i pandryshuar./Monitor/