Zhdoganimi i makinave, për një vit, 58 milionë euro

Më shumë se 183 milionë euro kanë shpenzuar qytetarët e Kosovës për blerjen e makinave nga jashtë, vetëm gjatë vitit 2018.

Në përgjithësi, vitin e kaluar janë importuar 20 mijë e 689 vetura. Prej tyre, 17 mijë e 340 janë makina të përdorura, ndërsa 3 mijë e 349 makina të reja.

Sipas të dhënave të Doganës së Kosovës, nga totali i 183 milionë eurove, më shumë se 129 milionë janë shpenzuar për makina të përdorura, ndërsa afër 54 milionë euro për makina të reja, raporton RFE.

Pos për blerjen e makinave, qytetarët një shumë të konsiderueshme parash e shpenzojnë më pas edhe për zhdoganim.

Bazuar në të dhënat zyrtare, nga procesi i zhdoganimit të këtyre makinave, Dogana e Kosovës ka arkëtuar afër 58 milionë euro (57 milionë e 953 mijë euro). Prej tyre, rreth 22 milionë euro janë inkasuar vetëm nga taksa doganore dhe akciza, ndërsa 36 milionë euro tjera janë grumbulluar nga Tatimi mbi Vlerën e Shtuar, TVSH.

Dogana i ka inkasuar afër 10 milionë e 500 mijë euro, vetëm nga zhdoganimi i 3 mijë e 349 makinve të reja – të cilat nuk u nënshtrohen të gjitha taksave. Sipas llogaritjeve i bie që pronarët e veturave të reja, mesatarisht, kanë paguar taksa në vlerë prej 19.4 për qind të çmimit të veturës.

Ndërsa, për zhdoganimin e 17 mijë e 340 makinave të përdorura, të cilat i nënshtrohen taksës doganore, akcizës dhe TVSh-së, qytetarët kanë paguar 47.5 milionë euro. Përkthyer në përqindje, pronarët e këtyre makinave i bie se, mesatarisht, kanë paguar taksa në vlerë prej 36.7 për qind të çmimit bazë të makinës.

Nga totali i 47.5 milionë eurove të taksave të paguara për makinat e përdorura, për akcizë dhe doganë janë paguar 21 milionë euro, afër 9 milionë euro janë paguar vetëm për akcizë, ndërsa më shumë se 12 milionë euro të tjera për taksë doganore.

Pa llogaritur TVSh-në, kjo përbën 44 për qind të shumës totale që Dogana ka inkasuar nga zhdoganimi i veturave të përdorura.

Ligjet aktuale në fuqi, në Kosovë, lejojnë importin e veturave të vjetra deri në 10 vjet.

Sipas një llogaritje të thjeshtë nga RFE, në kalkulatorin online të Doganës dhe Institutit GAP, për shumën që një qytetar duhet të paguajë për të vënë, lirshëm dhe ligjshëm, në qarkullim një veturë të blerë jashtë vendit.

Llogaritja është bërë duke marrë shembull një makinë me vlerë 5.000 mijë euro, me vëllim të motorit nën dy mijë kubikë dhe të vjetër 10 vjet.

Sipas kalkulatorit, për një makinë të tillë zhdoganimi kushton 2 mijë e 316 euro. Nga kjo shumë 1 mijë e 116 euro shkojnë për TVSH, për tatimin në import 500 euro dhe 700 euro të tjera për akcizë.

Kur shumës së zhdoganimit i shtohen edhe sigurimi (i thjeshtë) e regjistrimi (bashkë me taksën për rrugë, targat etj), që zakonisht kushtojnë rreth 250 euro, kostoja e përgjithshme e dokumentacionit për vënien në qarkullim të veturës, zakonisht, shkon afër 2 mijë 600 euro.

Në një thjeshtësim, për një makinë në vlerë 5 mijë euro, të blerë jashtë vendit, një qytetar duhet të paguajë edhe së paku gjysmën e asaj shume, vetëm për dokumentacionet e nevojshme për të vënë makinën e tij lirshëm dhe ligjshëm në rrugët e Kosovës.

Aktualisht, dogana për import të automjeteve është 10 për qind, TVSH-ja 18% dhe akciza llogaritet sipas vëllimit të motorit dhe vitit të prodhimit.

Ish-drejtori i Doganës dhe njohësi i kësaj fushe, Naim Huruglica, vlerëson se taksat nuk janë shumë të larta.

Megjithatë, ai pranon se ato nuk janë në përputhje me standardin ekonomik të shumicës së popullsisë në Kosovë, pasi, sipas tij, pjesa më e madhe e qytetarëve nuk kanë mundësi të blejnë makina të reja, të cilat lirohen nga akciza.

“Kur kemi të bëjmë me makinat e vjetra ose të përdorura, atëherë fillon aplikimi i taksës dhe akcizës, e cila shkon duke u rritur gradualisht sipas vjetërsisë së makinës. Nuk do të thosha që taksat i kemi shumë të shtrenjta, por problemi është që njerëzit tanë, në përgjithësi, nuk kanë fuqi ekonomike të blejnë makina të reja dhe gjithmonë është orientimi te makinat e përdorura dhe për këtë shkak i nënshtrohen pagesës së këtyre detyrimeve,” vlerëson Huruglica.

Ideja e vendosjes së akcizës, sipas ish të parit të Doganës, ka qenë dekurajimi i qytetarëve nga blerja e makinave të vjetra.