Qytetarët e Ballkanit u kredituan nga bankat sa dyfishi i shqiptarëve

Qytetarët shqiptarë janë më pak të privilegjuar në shërbimet bankare se ata të Ballkanit, sidomos në drejtim të huasë.

Banka e Shqipërisë në një analizë të posaçme për ecurinë e kredisë gjatë vitit 2018 në rajonin  Europës Juglindore portofoli i kredisë në shumicën e vendeve të rajonit dominohet nga segmenti i kredisë për individë.

Ai përbën mesatarisht rreth 60% të totalit të kredisë për sektorin privat në rajonin e EQJL-së. Në të kundërt, në Shqipëri ky portofol dominohet nga kredia për biznese, me rreth 66% të totalit.

Kredia për biznese në vend si raport ndaj PBB-së (rreth 23%) pozicionohet mbi mesataren e vendeve të rajonit (21.4%). Ky mund të jetë dhe një tregues i tërthortë i shkallës së zhvillimit të tregjeve financiare në vend, ku sistemi bankar është ende burimi kryesor i financimit për bizneset në mungesë të tregjeve të kapitalit.

Nga ana tjetër, në Shqipëri segmenti i individëve është më pak i financuar me kredi bankare dhe përbën segmentin me potencialin më të lartë të zgjerimit në afat të mesëm e të gjatë. Kredia për individë në Shqipëri vlerësohet në rreth 12% ndaj PBB-së, krahasuar me të njëjtin raport prej rreth 23% në vendet e EQJL-së.

Me gjithë lehtësimin e vazhdueshëm të kushteve të kreditimit dhe kërkesës në rritje të individëve, sektori bankar ka qenë i ngadaltë në orientimin drejt këtij segmenti.

Nga ana e ofertës, sistemi bankar disponon fonde të mjaftueshme për financimin e një kërkese për kredi në zgjerim. Kjo e fundit përforcohet si nga raporti i ulët i ndërmjetësimit të depozitave të sistemit bankar ashtu edhe nga treguesit e shëndetit bankar. Këto të fundit tregojnë gjithashtu për një sistem bankar të mirëkapitalizuar dhe fitimprurës në nivele të ngjashme me vendet e tjera të EQJL-së.

Një tregues tjetër i rëndësishëm i ndërmjetësimit financiar është raporti i kredisë për sektorin privat ndaj PBB-së. Në vitin 2018, ai është luhatur rreth vlerës mesatare prej 44% për të gjithë rajonin, nga niveli më i ulët prej 26%, në atë më të lartin prej rreth 55%.

Kroacia dhe Republika Çeke janë vendet me përdorimin më të lartë të kredisë bankare si raport ndaj PBB-së. Rumania është vendi me raportin më të ulët në rajon, ndjekur nga Hungaria, Shqipëria dhe Serbia.

Aktiviteti kreditues në periudhën përpara krizës globale financiare qëndroi në një trajektore rritëse në të gjitha vendet e rajonit. Pas saj, përhapja e efekteve të krizës në EQJL ndikoi në ngadalësimin e aktivitetit kreditues nga sektori bankar dhe/ose reduktimin e stokut të kredisë./Monitor/