Tërmeti i 26 nëntorit nxjerr zbuluar ndërtimet e reja, rezistojnë objektet e vitit 1960

Nga pamjet e deritanishme, dëmet më të mëdha nga tërmeti janë shkaktuar në pallatet e reja dhe ndërtesat pas vitit 1990 në Tiranë dhe në Durrës.

Një studim i mëparshëm i ekspertëve të sizmologjisë parashikonte se një tërmet mbi 7 ballë rrezikonte më së shumti banesat e ndërtuara para vitit 1990.

Studimi i ekspertëve të sizmologjisë tregon se dëmet që mund të krijohen në banesa do të përfshijnë ato objekte që janë ndërtuar me materiale, të cilat nuk u bëjnë ballë tërmeteve mbi 6 ballë dhe ndërtesa të vjetra, kryesisht ato para viteve 1960.

Sipas studimit, objektet e ndërtuara me qerpiç, tullë, gur dhe betonarme dhe sistemet strukturore me mure mbajtëse, parafabrikate janë më të rrezikuara.

Objektet e ndërtuara para vitit 1960 nuk kanë rezistencë ndaj tërmeteve, ato të ndërtuara ndërmjet viteve 1960-1990 kanë mbrojtje të ulët sizmike.

Por, në të vërtete dëmet më të mëdha nga tërmeti i 26 nëntorit janë krijuar në pallatet e reja, ndërsa objektet e vitit 1960, të paktën në Tiranë kanë shfaqur qëndrueshmëri më të lartë. Inxhinieri dhe zv.dekani i Fakultetit të Inxhinierisë së Ndërtimit, Agim Serani, tha se Shqipëria aplikon një kod të vitit 1989 për sizmikën, ndërkohë që Eurokodi është aplikuar në mënyrë fakultative nga kompanitë. Një nga ndërtuesit e mëdhenj në kryeqytet pohoi se në ndërtimet e reja, shpesh është abuzuar me cilësinë e betonit dhe hekurit.

Ndërtesat pas vitit 1990 kanë mbrojtje të pamjaftueshme, pasi në shumë prej objekteve të ndërtuara në këtë kohë është abuzuar me numrin e kateve në raport me qëndrueshmërinë e themeleve.

Studimi tregon se kërkesat më të mëdha për sistemin kombëtar të emergjencës civile do të dilnin nga tërmetet që ndodhin në Durrës, Elbasan, Berat ose Vlorë, pasi burimet sizmike me ndikim të ulët janë të afta për të shkaktuar dëmtime strukturore dhe shembje që shkojnë nga 1,9 deri në 5.2% të fondit kombëtar të banesave.

Në rast të tërmeteve me ndikim të lartë, që mund të ndodhin një herë në 500 vjet, potenciali energjetik i çliruar është i aftë të shkaktojë një katastrofë të ndërtimeve në nivel kombëtar.

Por procesi i zhvendosjes së popullsisë ka ulur impaktin e tërmeteve të fortë në vatrat tërmetore në Veri dhe Jug të vendit, por ka rritur dukshëm ekspozimin në Tiranë, Durrës dhe qytetet e tjera që ndikohen nga zonat burimore të tërmeteve në zonën bregdetare.

Ekspertët e Institutit të Sizmologjisë tregojnë se parametrat e parë sizmikë që shoqëronin të parën hartë të zonimit sizmik të Shqipërisë u miratuan në vitin 1952. Më vonë, në vitet ‘60, është bërë një rishikim i rrezikut sizmik ku janë bërë përmirësime.

Pas tërmetit të vitit 1979, në Malin e Zi u miratua një hartë sizmike e Shqipërisë. Më vonë gjatë viteve ‘80 është bërë një rishikim i përgjithshëm i kushteve teknike të projektimit antisizmik të cilat janë në fuqi edhe sot./Monitor/