Borxhi i jashtëm i bizneseve, në rritje me 7.9%
Sektori privat i ekonomisë ka rritur ndjeshëm huamarrjen jashtë vendit gjatë periudhës së krizës. Të dhënat e Bankës së Shqipërisë tregojnë se borxhi i jashtëm i sektorit privat arriti në fund të tremujorit të parë të këtij viti në 1.48 miliardë euro, në rritje me 7.9% krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë.
Statistikat tregojnë se rritja e ekspozimeve të sektorit privat jashtë vendit ka ardhur kryesisht duke rritur vlerën e stokut të kredive nga huadhënës jorezidentë.
Rritja e huamarrjes së jashtme në thelb përputhet me tendencën e rritjes së huamarrjes edhe në sektorin e brendshëm financiar. Sipas të dhënave të Bankës së Shqipërisë, kredia për kompanitë private në fund të muajit prill rezultonte në rritje me 8.2% krahasuar me një vit më parë. Politikat monetare mbështetëse, por edhe skemat e garancisë të ofruara nga qeveritë ndihmuan që kreditimi i sektorit privat të vazhdonte edhe gjatë krizës, duke iu mundësuar bizneseve mbështetjen e nevojshme për vijimin e aktivitetit. Një pjesë e bizneseve duket se e kanë gjetur një mbështetje të tillë edhe jashtë vendit. Kompani të veçanta me kapital të huaj shpesh arrijnë të sigurojnë financime nga bankat e vendeve të tyre të origjinës, ose edhe në bankat e vendeve të rajonit.
Një burim tjetër shumë i rëndësishëm janë edhe huatë që shumë ndërmarrje përfitojnë nga kompanitë mëmë jashtë vendit. Ky segment i detyrimeve të jashtme në fakt është edhe më i madh, me një vlerë totale prej 1.62 miliardë eurove. Por, vlera e këtyre detyrimeve ka pësuar rënie krahasuar me një vit më parë, çka tregon se mbështetja e bizneseve të huaja me kredi nuk ka ardhur nga aksionerët, por nga huadhënës të jashtëm.
Në total, borxhi i jashtëm i ekonomisë shqiptare në fund të tremujorit I 2021 kishte vlerën e 8.85 miliardë eurove, në rritje me rreth 8% me bazë vjetore. Veç rritjes së borxhit të kompanive private, ky zgjerim ka ardhur edhe nga rritja e mëtejshme e borxhit të qeverisë shqiptare. Borxhi i jashtëm i qeverisë së përgjithshme kishte vlerën e 4.3 miliardë eurove, në rritje me 14% krahasuar me një vit më parë. Rritja më e madhe erdhi në tremujorin e dytë të vitit të kaluar, pas sigurimit të eurobondit me vlerë 650 milionë eurove. Borxhi pësoi një rënie në tremujorin IV 2020, pas shlyerjes së eurobondit 2015, ndërsa në tremujorin e parë të këtij viti borxhi i jashtëm qeveritar shënoi sërish një rritje me 182 milionë euro.
Ndërkohë, borxhi i jashtëm i institucioneve financiare në fund të tremujorit të parë kishte vlerën e rreth 1.41 miliardë eurove, në rritje me 3.2% që nga fillimi i këtij viti, por në rënie me 1.2% krahasuar me një vit më parë. Pjesa më e madhe e borxhit të jashtëm të bankave në fakt konsiston në vendosje në formën e llogarive apo depozitave të subjekteve të huaja. Huatë dhe linjat e mirëfillta të financimit janë në nivele të ulëta, sepse sektori bankar mbështete kryesisht në depozitat e publikut vendas si burim kryesor i ndërmjetësimit financiar.Monitor/
