Plani i Menaxhimit të Integruar për zonat arkeologjike të Durrësit, kostoja financiare deri në 2028 – 537 mln USD

Rreth 537 milionë USD llogaritet kostoja për zhvillimin dhe mbrojtjen e zonave arkeologjike të qytetit të Durrësit për periudhën 2021-2028 sipas Planit të Menaxhimit të Integruar, PMI, të Ministrisë së Kulturës i publikuar në konsultimet publike.

Plani i Menaxhimit të Integruar të zonave arkeologjike A dhe B të Durrësit parashikon ndërhyrje në periudhën afatshkurtër (5 vjet), afatmesme (6-10 vjet) dhe afatgjatë (11-15 vjet).

Në periudhën afatshkurtër ( 2021-2026), objektivi i parë përfshin masa fizike në sitet kryesore për t’u realizuar në një periudhë afatshkurtër, të cilat u identifikuan nga grupet e interesit dhe gjatë fazës fillestare, për site si: Amfiteatrin Romak; Termat Romake/Forumin Bizantin; Kalanë se sipërme; Itineraret Urbane.

Kostoja financiare në terma afatshkurtër për ndërhyrjet fizike deri më 2026 llogaritet në vlerën e 36 milionë USD.

Për këtë periudhë përfshihen masat fizike ndaj amfiteatri, si miratimi i termave të referencës për tenderim, si dhe hapja e hapësirave për evente me kohëzgjatje 1 vit planifikim, 2 vjet valorizim, funksionim, vlerësim dhe përmirësim me buxhet 3 milionë USD. Po ashtu masat fizike për kullën Veneciane, muzeu Arkeologjik, Hamami me një buxhet të llogaritur prej 15 milionë USD. Plani ka përfshirë për ndërhyrjet fizike në periudhë afatshkurtër për përmirësimet në zonën e Turistëve, fasadat e rrugës së Tregtarëve, restaurimi i Citadelës së Sipërme dhe infrastruktura e rrugëve me një fond prej 5 milionë USD, ndërsa shpronësimet nga prishja dhe zhvendosja e ndërtesave llogariten 10 milionë USD.

Ne periudhën afatmesme (6-7 vjet 2027-2028 ) objektivat që do të zhvillohen janë, si: Konservimi i fortifikimeve afër Amfiteatrit, Vazhdimi i forcimit institucional, nominimi i Amfiteatrit në listën e trashëgimisë botërore.

Kostoja financiare për periudhën afatmesme 2027-2028 llogaritet 501 milionë USD. Nominimi i Amfiteatrit në listën e trashëgimisë botërore llogaritet në një kosto prej 500 mln USD, që do të mbulojnë kostot që nga hetimi pse nominimi u refuzua, përgatitja e një dosje të re, fillimi i lobimeve.

Ne periudhën afatgjatë (8-15 vjet ) sipas PMI-së objektivat që do të zhvillohen janë vazhdimi i forcimit institucional dhe krijimi i parkut arkeologjik nënujor të Durrësit.

Në strategji në këtë periudhë përfshihet marrja e masave fizike përtej 2029, për vazhdimin e gërmimeve arkeologjike në qytet, vazhdimin e mbrojtjes së zonës arkeologjike nënujore, si dhe vazhdimi dhe gërmimi i vendeve arkeologjike periferike me kohëzgjatje 4 vjeçare. Për këtë periudhë ende nuk ka të përcaktuar buxhetin financiar.

Në dokument sqarohet se sipas rregulloreve, PMI-ja është jo më pak se 5 vjet, por për PMI-në kjo është përpunuar me një afat kohor 7-vjeçar, 5 vjet afatshkurtër plus 2 vjet shtesë për projekte në periudhën afatmesme. Për të ndjekur vizionin siç përshkruhet, periudha afatgjatë është përtej PMI-së nga 8 deri në 15 vjet.

Plani i menaxhimit është financuar nga Fondacioni Shqiptaro-Amerikan për Zhvillim, AADF./Monitor/