Sa dhuron Shqipëria 2020?

Nga Dr.Reila Bozdo dhe Msc Mateus Habili

Dhurimi apo donacioni, një veprim spontan që buron nga personaliteti apo në varësi të situatave të ndryshme, është pjesë e kulturës së një vendi dhe pjesë individuale e gjithkujt. Dhurimi është një akt i bukur dhe domethënës, i cili shpesh mund të jetë në dëshirën e dikujt, por më pak e gjen aplikimin konkretisht, duke u reflektuar në veprim.

Një studim i kryer në Shqipëri gjatë periudhës maj-qershor 2020 nga Msc. Mateus Habili dhe Dr. Reila Bozdo, Fakulteti i Ekonomisë, Universiteti i Tiranës, arrin të krijojë një tablo se çfarë ndodh me fenomenin e bamirësisë dhe dhurimit në vendin tonë.

Sa dhurohet në Shqipëri?

A ka periudha gjatë vitit kur njerëzit dhurojnë më shumë, duke qenë në atmosferën e festave fetare apo ky element nuk është ndikues në sjelljen e shqiptarëve përballë dhurimit? A e kujtojnë qytetarët emrin e biznesit apo individëve që dhurojnë për problematika të ndryshme sociale? Sa është bamirësia pjesë e kulturës në Shqipëri? Këto janë disa nga dilemat e bamirësisë, kudo ku ajo aplikohet.

Ata që dhurojnë janë individët, por edhe biznesi. Në botën ku jetojmë, angazhimi i komunitetit të biznesit në bamirësi është i madh. Biznesi sot në botë është gjithnjë e më i përgjegjshëm ndaj komuniteteve në nevojë, mjedisit dhe planetit. Masa e kësaj përgjegjësie varet edhe nga stadi i zhvillimit të biznesit dhe niveli i tregut ku ai operon.

Po në Shqipëri, çfarë ndodh?

Ndërgjegjësimi dhe ndihma e biznesit është rritur dhe është bërë më gjithëpërfshirës, në industri të ndryshme, madhësi të ndryshme biznesi dhe forme. Ky fenomen i quajtur CSR (Corporate Social Responsibility) dhe në shqip PSK (Përgjegjësia Sociale e Korporatës) është i pandarë nga biznesi dhe ka implikimet e tij në biznes. CSR është “zëri” i biznesit dhe nëpërmjet CSR, biznesi komunikon anën e tij humane, bamirëse, përgjegjëse, kontribuuese për komunitetet.

Kjo veprimtari përkthehet në imazh më pozitiv për kompaninë, më shumë blerje, reputacion pozitiv, punonjës më të kënaqur. CSR në Shqipëri është ende në fazë fillestare, por kontributi nga biznesi shihet se ka tendencë rritje.

Studimi: “Cilat janë çështjet sociale që sjellin impakt për konsumatorët, në mënyrë që investimi nga biznesi të sjellë përfitime?”, i zhvilluar në maj-qershor 2020, me një kampion prej 935 të anketuarish në të gjithë vendin (mosha mesatare 33.4 vjeç dhe ndarja gjinore 59% femra dhe 41% meshkuj), gjeti se shqiptarët bëjnë 1 deri në 2 akte bamirësie në vit dhe vlera mesatare e dhurimit është 1.750 lekë (ku përjashtohen nga kjo mesatare ata dhuruesit e vlerave në mijëra euro). Interesante në pyetjen “Sa shpesh dhuroni?” është se 83% e të pyeturve thonë se ata nuk dhurojnë, pra aktet e dhurimit gjatë vitit janë 0.

Nga të dhënat e grumbulluara, dëshira e qytetarëve për të dhuruar ekziston, por kjo nuk përkthehet në veprime konkrete, një pjesë nuk duan të prononcohen, ose nuk e konsiderojnë bamirësi vetëm dhurimin e vlerave monetare. Arsyet ekonomike janë një faktor i rëndësishëm që nuk përkthehet në veprim konkret, përpos dëshirës.

Në lidhje me besimin që kanë individët për bizneset, të cilat japin ndihmë vullnetarisht për problematikat sociale, rezultoi se perceptimi i të anketuarve është i ulët, ata kanë pak besim se këto akte të bizneseve janë vullnetare. Vlera mesatare për besimin se aktet e dhurimit të bizneseve janë vullnetare (jo të detyruara nga koniunktura politike, ligjore apo të tjera) është 3.73 nga 10.

Të pyetur për emrat e kompanive që bëjnë akte bamirësie, të anketuarit në këtë studim u përgjigjën se Balfin Group zë pjesën më të madhe me 66%, e ndjekur nga Big Market me 21%, në pjesën e mbetur kemi fragmentarizim të bizneseve, ku përqindjet janë shumë të vogla. Në grupin “Të tjerë” përmenden Agna Group, Telekom, Kastrati, Vodafone, Golden Eagle, etj.

Të pyetur për emrat e individëve të cilët bëjnë akte bamirësie, të anketuarit përmendën Elvis Naçi, me 52% dhe Arbër Hajdari, me 29%, pjesa tjetër e përgjigjeve është shumë e fragmentarizuar. Në grupin “Të tjerë” përmenden Behxhet Pacolli, Zamir Mane, Edi Rama, Marin Mema, Sidrit Bejleri, Shefqet Kastrati, Agron Shehaj, Ahmed Kalaja, etj.

Të pyetur për emrat e OJF-ve që bëjnë akte bamirësie, të anketuarit përmendën Fondacionin “Firdeus” me 36%, dhe Fondacionin “Fundjava ndryshe” me 31%. Pjesa tjetër, shumë e fragmentarizuar. Në grupin “Të tjerë” përmenden Kryqi i Kuq, Xhamia, Kisha, Komuniteti Mysliman, Stop, Dora Sekrete, Bamirësia nuk të varfëron, Qatar Center, etj.

Ky hulumtim nxjerr në pah se bamirësia personale nuk lidhet me ndonjë periudhë të caktuar të vitit dhe kjo shfaqet në masën 62% të të pyeturve, duke na krijuar idenë se bamirësia nuk kryhet specifikisht në kohën e festave fetare apo festave të fundvitit, duke e zbehur idenë se janë këto momente emocionale, të cilat i bëjnë njerëzit më të ndjeshëm.

Si përfundim, vihet re një hendek i madh te shqiptarët, mes dëshirës për të dhuruar dhe realizimit të një akti konkret dhurimi. Një shpjegim për këtë mund të jetë niveli i pamundësisë ekonomike dhe varfërisë. Në studim gjithashtu evidentohet fakti se konsumatorët janë të gatshëm të blejnë produkte nga biznese, të cilat dhurojnë për problematikat sociale, duke treguar gatishmëri në masën 6.47 nga 10.

Ky element mund të konsiderohet i rëndësishëm për biznesin dhe përfitimet e tij nga përkushtimi në kauza sociale dhe bamirësi. Mbetet ende shumë për t’u përmirësuar në lidhje me besimin që ka publiku se aktet e bamirësisë së kompanive janë vullnetare dhe jo të detyruara, ky fakt e zbeh perceptimin e publikut mbi bamirësinë e tyre./Monitor/