Vdekje në kohë vape, vlerësimi dhe mbrojtja!

Më shumë se 60.000 të vdekur në Evropë për shkak të temperaturave të larta. Politikanët konsiderojnë se duhet të vendosen urgjentisht masa për mbrojtjen e qytetarëve në Gjermani nga vapa e madhe.

Sipas ifnormacioneve nga portali i televizionit publik gjerman, ARD, vera e vitit 2022 ishte më e nxehta që ishte shënuar ndonjëherë në Evropë”. Nga pasojat e shkaktuara nga temperaturat e larta në Evropë kanë vdekur rreth 60.000 njerëz më shumë se zakonisht, thekson ARD duke ju referuar të dhënave më të reja nga ekipi i ekspertëve nga Spanja, Franca dhe Zvicra. Ky ekip i ekspertëve, studimin e tyre sapo e ka publikuar në revistën Nature Medicine.

Ekipi nuk u mor me konstatimin e saktë të shkakut të vdekjes së personave të caktuar, por vdekshmërinë e rritur e vendosi në korrelacion me statistikat mbi temperaturën e ajrit në periudhën nga janari i vitit 2015 deri në nëntor të vitit 2022, me zbatimin e “modelit epidemiologjik”.

“Vdekja me vapën“

Pse është kështu, këtë e sqaron Instituti i qeverisë gjermane Robert Koch, RKI, i cili para pak kohësh filloi të publikoi “Raportin javor mbi vdekshmërinë në pikun e nxehtësisë“ për Gjermaninë. Ja dhe sqarimi:

“Në disa raste, për shembull me rastin e goditjes nga vala e të nxehtit, ndikimi i vapës sjell menjëherë vdekjen, derisa në shumicën e rasteve deri tek vdekja vjen nga kombinimi i ekspozimit në të nxehtë dhe sëmundjeve që kanë ekzistuar.“

“Për këtë arsye,” shkruan RKI, “vapa zyrtarisht as që përmendet si shkak i vdekjes. Në vend të kësaj duhet përdor metodat statistikore.”

Për këtë arsye flitet për vdekjen “të lidhur me vapën“, dhe jo për “vdekjen nga vapa”.

RKI, të dhënat e Entit Federal të Statistikës për numrin e të vdekurve në periudhën e caktuar i krahason me të dhënat e Shërbimit Meteorologjik të Gjermanisë mbi tempraturën e ajrit në këtë periudhë dhe nga kjo nxjerrë vlerësimin “mbi numrin e të vdekurve me vapën“.

“Vdekja nga vapa”, nga këndvështrimi mjekësor, vjen në kohën e nxehjes së brendshme të organizmit dhe paraqet pasojën më të rëndë të goditjes nga vala e të nxehtit ose nga goditja e diellit, më së shpeshti për mungesë lëngjesh dhe rritjes së aktivitetit fizik.

“Plani kombëtar gjerman i mbrojtjes”

RKI, të dhënat e saj mbi rritjen e vdekshmërisë në lidhje me të nxehtin i lidhë me ndryshimet klimatike. Portali i televizionit publik ARD, duke ju referuar Organizatës Botërore të Meteorologjik, WMO, raporton se java e parë e muajit korrik të këtij viti ishte më e nxehta në botë, që nga fillimi i regjistrimit të të dhënave të motit.

ARD raporton se ky regjistrim ka filluar në korrikun e vitit 1940 . Më 7 korrik “temperatura mesatare e ajrit në botë ishte 17.24 gradë”, që është “për 0.3 gradë më shumë se rekordi aktual nga gushti i vitit 2016”.

E gjitha kjo për qeverinë gjermane ishte sinjal i mjaftueshëm që të paralajmëroj hartimin e “planit kombëtar për mbrojtje nga nxehtësia”. Në media gjendja është raportuar si kritike, dhe gjithnjë e më shumë dominojnë titujt, si ai, i cili lidhur me këtë plan e ka publikuar Berliner Zeitung:

“Gjermania në verë kërcënohet nga vdekja prej të nxehtit.”

Ministri gjerman i Shëndetësisë, Karl Lauterbach, paralajmëroi që këtë plan do ta orientoi nga modeli francez ku ekzistojnë disa nivele dhe secili prej tyre është i ndërlidhur me masat për alarmimin e popullsisë, rekomandimet se si të veprohet në mënyrë që të mbrohet shëndeti dhe masat tjera të mbrojtjes.

Ka dhe të dhëna të tjera

Ndryshe, hulumtuesit e klimës, siç raporton ARD, janë të shqetësuar në veçanti për shkak të nivelit rekord të temperaturave në veri të Oqeanit Atlantik, ku temperatura e sipërfaqes së ujit në qershor ishte deri 1.36 gradë më e lartë se sa vlerat mesatare shumëvjeçare. E veriu i Oqeanit Atlantik ka rol të rëndësishëm në krijimin e motit ekstrem në Evropë dhe Amerikë”.

Por, jo të gjithë shkencëtarët janë dakord rreth fakteve mbi ngrohjen aktuale të Tokës. Studimin e fundit të madh i cili e konteston paradigmën më të përhapur mbi ngrohjen e ka publikuar “Unioni Europian i Gjeoshkencës”, dhe është hartuar nga shkencëtarët e Universitetit në Minnesota dhe në Leeds, ndër të tjera duke u bazuar në të dhënat satelitore të Agjencisë amerikane hapësinore NASA. Ata theksojnë se sipërfaqja e akullit në Antarktik nga viti 2009 deri në vitin 2019 është rritur për 5.304 kilometra katror./DW/