Mbreti Aleksandër dhe mbretëresha Draga janë hedhur nga ky ballkon. Asnjë Aleksandër nuk ka mbijetuar në pushtet. Kështu u shpreh President i Serbisë, Aleksandar Vuçiç në rrëfimin për gazeten britanike “Financial Times” i cili filloi në ballkonin e kabinetit të tij në presidencën e Serbisë, pikërisht në venin ku çifti mbretëror u ezkekutua në vitin 1903.
-Nga ballkoni i selisë presidenciale të Pallatit të Ri të zymt në Beorad, Aleksandar Vuçiç shikon me kujdes kopshtin e rregulluar. Nga ky vend, mbreti serb Aleksandar dhe mbretëresha Draga janë hedhur kur iu bë puçi ushtarak. Kur mbreti u kap për gardhi, i prenë gishtat, e trupi i bashkëshortes së tij u masakrua. “Asnjë Aleksandër nuk mbijetoi në pushtet ,” tha Vuçiç me një zë melodramatik, shkruan “Financial Times”.
Rikujtohen sfidat dhe anëtarësimi në BE, dhe statusi i Kosovës si problemet më të rëndësishme të Serbisë, por edhe e kaluara politike e Vuçciçit dhe zbatimi i orientimit politik,si janë fjalët e Vuçiçit “jo pikërisht rikujtues delikat në kufizimet me të cilat ai përballet deri sa vendi lëviz drejtë reformave ekonomike, stabilizimit politik dhe një ditë anëtarësimit potencial në BE.
“Financial Times”kujton vrasjen e kryeministrit serb Zoran Gjingjiç dhe përfundon se sot e ardhmja e sigurt evropian e Serbisë, përkatësisht orientimi ï saj perëndimor është shumë larg, “rruga e Serbisë është e vështirë e cila tradicionalisht ishte në mes të fuqive të mëdha evropaine, Rusisë dhe Perandorisë Osmane”.
Gazeta konstaton se edhe sot Vuçiç angazhohet për anëtarësim në BE si katalizator për ndryshime dhe dëshmi përfundimtare se Serbia përfundimisht ka ikur nga makthi i viteteve nën regjimin e Millosheviçit, me nacioanlizëm fanatik, bombardimin e Jugosllavisë nga NATO, hiperinflacionin dhe zotërit e luftërave.
“Edhe një luftë do ta shkatërronte vendin dhe përgjithmonë do ta shkatërronte të arrdhmen e popullit serb ,” tha Vuçiç.
“Jam i fiksuar me Kosovën”
Mirëpo, që Serbia të anëtarësohet në BE, kujton gazeta, Vuçiç duhet të zgjidhë statusin e Kosovës, pavarësinë e së cilës shumica e serbëve e kundërshtojnë sepse Kosovën vazhdojnë ta shohin si djepin e kombit dhe Kishës Ortodokse të Serbisë.
“Jam i fiksuar me Kosovën. Pa zgjidhjen e këtij problemi, gjithçka që kam arritur deri më tani nuk do të jetë e qëndrueshme. Kriza e parë do të na vras,” tha Vuçiç.
Siç theksohet, prova më rëndësishme për Serbinë është Kosova.
Zyrtarët e BE dëshirojnë që Vuçiç të skicoj propozimet e tij në muajt e arrdhshëm, që të filloj bisedimet me liderët kosovarë. 28 shtetet anëtare nuk imponojnë zgjidhjen e tyre, sepse Spanja dhe katër anëtaret tjera refuzojnë ta pranojnë pavarësinë e Kosovës, kryesisht për shkak të frikës nga krijimi i precedentëve të shkëputjes për vendet e tyre, thekson gazeta.
Konstatohet se ministrat e Punëve të Jashtme dhe ata të Mbrojtjes të Serbisë kanë mbështetur hapur idenë e ndarjes, duke pasur parasysh veriun e Kosovës ku jeton shumica, por jo edhe e gjithë popullsia serbe në rajon. Mirëpo, fuqitë perëndimore kanë frikë se me këtë do të hapet kutia e Pandorës së kontestimeve kufitare në rajon. Fuqitë perëndimore nuk do të shqyrtojnë përsëri pavarësinë e Kosovës, siç shpresojnë disa në Serbi.
“Zgjidhja sipas tëo gjitha gjasave do të përfshinte autonominë dhe angazhimet për ndarjen e pushtetit ngjashëm me Irlandën Veriore për rajonet ku shumicë janë serbët, në shkëmbim të njohjes së shtetit të Kosovës, por ky do të ishte një hap shumë i madh për shumë serbë dhe do të nënkuptonte pengesë në formën e një referendumi, ku Vuçic mund të përballej me një rezitencë të madhe, në veçanti nga Kisha Ortodokse e Serbisë,” përfundon FT.
Prova vendimare për Serbinë
“Financial Times” thekson se Vuçic ka marrëdhënie të mira me Kinën, Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Rusinë, e këtë Bashkimi Evropian, e në veçanti kancelarja gjermane Angela Merke e shohin si shanc të mirë për futjen e e vendit nën transmetues kryesor evropian.
Nga ana tjetër, rikujtohet, se kritikët e pushtetit aktual theksojnë se BE ka krijuar paktin “faustovik” me Vuçiçin.
“Anëtarësimi në BE është “karrotë” e cila duhet të nxitë reformat në vend, i cili shpreson se do të futet në BE në vitin 2025. Por kjo nënkupton edhe krijimin e kushteve më të ashpëra dhe forcimin e institucioneve demokratike, zgjidhjen e problemit me korrupsionin, si dhe zgjidhjen e problemit të Kosovës. Ky vit mund të jetë një provë vendimtare, duke filluar të enjten nga Samiti i BE dhe liderëve të Ballkanit Perëndimor në Sofje, i cili duhet të jap një nxitje të freskët shtesë të zgjerimit të bllokut,” thekson Financial Times.
Kritikët, shton gazeta, theksojnë se Vuçiç i përmbahet asaj që BE kërkon nga ai, por kanë frikë se ai do të përfundoj një Viktor Orban, lideri hungarez i cili ishte liberal dhe u bë nacionalist.
“Ky paralelizëm është 99 për qind çmenduri,” përgjigjet Vuçiç.
E kaluara e Vuçiçit
Gazeta rikujton se Vuçiç u fut në politikë si ultranacionalist i cili shumë pak kohë pas masakrës në Srebrenicë ishte betuar se “për çdo serb të vrarë, do të vras 100 muslimanë “, e më vonë ishte ministër i informimit në kohën e Sllobodan Millosheviçit.
Mirëpo, në vitin 2008 së bashku me disa kolegë iku nga Partia Radikale e Serbisë dhe themeloi Partinë proevropiane Përparimtare.
”Filloni të pyesni veten se a janë këto çështje radikale të rëndësishme, që vetëm për ato të luftoni,” tha Vuçiç duke u përgjigjur në pyetjen për të kaluarën e tij.
“Kolona e Putinit në Evropë”
Gazeta citon Vuçiçin se dita e tij fillon në orën 6:30 me leksionin nga gjuha ruse, por njëkohësisht thekson, se sipas qëndrimit të Presidenti ttë Serbisë, kjo nuk do të thotë se ai do të bëhet “kolona e pestë e Putinit në Evropë “.
Perspektiva e anëtarësimit të Serbisë në BE, edhe pse e largët, mbetit faktori kyç, thekson gazeta, duke treguar se për Vuçiçin ajo ofron ndikim “civilizues, jo vetëm për Serbinë por edhe për rajonin e Ballkanit Perëndimor me treg prej 18 milionë njerëzve, vetëm nëse largohen pengesat politike dhe ekonomike.
“Për Brukselin, anëtarësimi në BE mundëson rritjen e standardeve demokratike, siç janë liria e mediaeve, pluralizmi dhe sundimi i ligjit, që siç theksojnë disa, nuk janë marrë parasysh kur janë pranuar Bullgaria dhe Rumania,”thekson gazeta.
Vuçiç, shkruan FT, tha se ai nuk bënë garë në konkursin e popullaritetit, dhe nuk ka dëshirë të jetë “tërheqës ose i dashur”. Veten ai e prezanton jo si shpresën e fundit, por gjithsesi si më të mirën për vendin.
“Serbia ka prodhuar më shumë histori se sa që mund të krijoj”, tha ai duke cituar Winston Churchillin duke përfunduar se më e rëndësishme është që të mbahet paqja dhe qetësia, thekson FT.
Financial Times me patriarkun serb Irinej: Dëshirojmë në BE, por jo nëse na marrin Kosovën
“Financial Times” takoje në Beograd edhe patriarkun Irinej.
“Përshëndetje. A jeni ju britanik apo amerikanë? A do të na merrni Kosovën? Ne nuk ju japim Kosovën me çfarëdo lloj çmimi. Ne jemi evropianë. Ne dëshirojmë të anëtarësohemi në BE, por jo nëse çmimi është Kosova ,” tha shkurt patriarku serb për FT