“Western Balkans Youth Orchestra” me muzikë kundër luftës

Në prapaskenën e Filarmonisë së Essenit, pianisti dhe dirigjenti Desar Sulejmani po i jep dorën e fundit përgatitjeve për natën përmbyllëse të turit veror të “Western Balkans Youth Orchestra”. Bashkë me 30 muzikantët e rinj e të talentuar nga 6 vendet e Ballkanit Perëndimor, mbrëmjen e së dielës ai i dha fund programit që nisi me 13 korrik në Prishtinë, vijoi në Shkup, Novi Sad, Mostar dhe Kotor, për t’u drejtuar më pas drejt Gjermanisë, në Berlin, Kassel, Königswinter, Aachen dhe Essen. 

Por dy netët e fundit ishin të veçanta, pasi biletat e shitura do të shkojnë për bamirësi, për luftën e Ukrainës. “Vetë përbërja e orkestrës, vetë historia e Ballkanit, vetë aktualiteti dhe e gjithë koha që ne po jetojmë tani, e solli të natyrshme mbajtjen e dy koncerteve klasike bamirësie për Ukrainën” – thotë Sulejmani për Deutsche Welle.

Një simbolikë e rëndësishme në këto kohëra të vështira për Ukrainën, dhënë nga një rajon i vuajtur si Ballkani, ku plagët e luftërave nuk janë mbyllur ende. “Nëpërmjet kësaj orkestre, paqja është e mundur. Këta të rinj kanë jetuar në vende ku më herët është bërë luftë. Ndoshta prindërit apo të afërmit e tyre e kanë përjetuar më afër luftën, por sot këta të rinj vijnë dhe punojnë e bëjnë muzikë bashkë. Kjo është një shenjë e madhe paqeje që ne sollëm jo vetëm këtu në Essen, por në të gjithë projektin tonë” – thekson me krenari dirigjenti Sulejmani. 

Violinistja Natasha Gjakoviç, nga Banja Luka në Bosnje Hercegovinë, tregon se u gëzua shumë kur në verën e këtij viti kaloi me sukses audicionet për të qenë pjesë e “Western Balkans Youth Orchestra”. Të qenit pjesë e një koncerti bamirësie për Ukrainën, kur edhe vetë vjen nga një rajon si Ballkani, i krijon Natashës një ndërthurrje emocionesh. “Mbase është një temë delikate politike, por unë jam kundër luftës, në çdo vend të botës, dhe më vjen shumë keq për popullin ukrainas. Dhe dua që luftërat të marrin fund, kudo”. 

Progam plot simbolika

Edhe pse në një moshë të re, muzikantët e kësaj orkestre e njohin të shkuarën dhe gjurmët që kanë lënë pas konfliktet. “Ne jemi shumë të vetëdijshëm për problemet politike që mund të ketë çdo vend i Ballkanit. Por gjithsesi ne jemi të rinj, muzikantë dhe nuk e shohim njëri-tjetrin nga aspekti politik” – thotë Irina Bashllari, violiniste nga Tirana. Netët e bamirësisë kanë qenë të rëndësishme për të dhe grupin. “U mblodhëm për një kauzë shumë të rëndësishme dhe kjo gjë është reflektuar edhe në programin tonë muzikor” – thotë ajo për DW. 

Dhe me të vërtetë, programi muzikor i përzgjedhur nga Sulejmani, ishte domethënës e plot simbolika. Përveç orkestrës, të ftuar ishin edhe muzikantë të vegjël e profesionistë ukrainas. 

Vëlla e motër, Yelyzaveta dhe Oleksij Ianusevych merrnin leksione pianoje edhe në Ukrainë. Por jeta e tyre ndryshoi me nisjen e luftës atje dhe bashkë me vëllanë e madh dhe mamanë Olgën, në mars të këtij viti udhëtuan nga Kievi drejt Essenit. Ata nuk e kishin menduar se shumë shpejt do të performonin para një salle të tejmbushur me publik gjerman, i cili e duartrokiti për shumë minuta performancën fantastike të luajtur në pianon e madhe, me duart e tyre të vogla. 

“Po presim që lufta të mbarojë sa më shpejt dhe të kthehemi në shtëpi” – thotë për DW, Olga Ianusevych, e ëma e muzikantëve të vegjël. Ajo është e lumtur kur sheh se si njerëz të ndryshëm nga Ballkani dhe e gjithë bota bëhen bashkë për kauza të rëndësishme. “Duhet të kombinojmë fuqitë që ka gjithësecili prej nesh që të mbrojmë lirinë e demokracinë dhe për këtë nuk na duhet vetëm mbështetja e Perëndimit por e të gjithë botës” – thekson ajo.

Kur e pyet se a do ta pranonte që në një të ardhme fëmijët e saj të bënin muzikë me bashkëmoshatarë nga Rusia, Olga përgjigjet se “për momentin nuk mund t’i përgjigjet pozitivisht kësaj teme”. 

Mesazhe të dhëna me tinguj

Pjesa e fundit e përzgjedhur nga Sulejmani për këtë mbrëmje ishte nga kompozitori rus Dmitri Schostakowitsch, me nëntitullin “Në kujtim të viktimave të fashizmit dhe luftës”. A ishte kjo një përzgjedhje provokative? “Aspak! Po të njohësh jetën e kompozitorit, po të njohësh këtë vepër, nëntitullin, e kupton se edhe pse është një kompozitor rus, muzika e tij është universale. Dhe nëqoftëse nuk do ta kishim luajtur këtu, nuk kishim ku ta luanim këtë pjesë në asnjë vend tjetër” – sqaron Sulejmani.

Dhe duket se publiku e ka kuptuar këtë përzgjedhje dhe ka shijuar të gjithë koncertin, nga fillimi e deri në fund. Ovacione, duartrokitje të gjata dhe një sallë që ngrihet në këmbë. Muzikantë ballkanas që përqafohen me njëri-tjetrin, pas një nate dhe muaji mbase të lodhshëm por me muzikë klasike magjepsëse. Mesazhe të dhëna me tinguj e pa tinguj, plot humanizëm. Si për të treguar se, vërtet arti mund të shërojë çdo plagë!”/DW/