Çfarë na pret vitin e ardhshëm me pandeminë?!

Pandemia COVID-19 gjatë vitit të ardhshëm mund të dobësohet dhe gradualisht të shndërrohet në një sëmundje endemike si të tjerat me të cilat njerëzimi bashkëjeton, nëse nuk zgjatet për shkak të pabarazisë në mungesë të vaksinave dhe shfaqjes së varianteve më të rrezikshme të virusit.

Dhe deri sa vendet po përgatiten për tu përballur me variantin e ri shqetësues të virusit, e Evropa po lufton me valën dimërore të pandemisë, ekspertët shëndetësor mendojnë se në vitin e ardhshëm është e mundur për ta zbutur.

“Rrugëtimi i pandemisë në duart tona”

Dija dhe veglat që janë të domosdoshme që virusin ta vejmë nën kontroll ekzistojnë. Sasi të mëdha të vaksinave të sigurta dhe efikase janë në dispozicion ashtu si dhe mënyrat e reja të mjekimit. 

Por nuk dihet nëse do të marrim vendime të duhura dhe të vështira ose do të lejojmë që pandemia të vazhdoj shkatërrimin duke çuar në një rrugë drejt situatës shumë më të keqe.

“Rrugëtimi i kësaj pandemie është në duart tona,” është shprehur para pak kohe ekspertja kryesore e OBSH për këtë krizë, Maria Van Kerkhove.

“A mund të vijmë deri tek periudha që në vitin 2022 përhapja e sëmundjes të vihet nën kontroll? Absolutisht,” tha  Van Kerkhove duke përfunduar:

“Këtë kemi mundur ta bëjmë, por nuk e bëmë.”

Një vit pasi në treg u shfaqën vaksinat e para, në botë u prodhuan më shumë se 7.5 miliardë doza.

Deri në muajin qershor në botë do të prodhohen 24 miliardë doza të vaksinës kundër COVID-19 që do të jenë të mjaftueshme për të gjithë njerëzit në glob.

Por mungesa e madhe e vaksinave në vendet e varfra dhe rezistenca e disa njerëzve që të vaksinohen e bëjnë më problematike situatën deri sa variantet më infektuese të virusit, siç është Delta, shkaktojnë valë mbas vale të infeksionit.

Kështu ende mund të shohim pamje nga spitalet e stërmbushura me pacientë të intubuar dhe radhë të gjata të njerëzve që kërkojnë oksigjen për më ët dashurit e tyre.

Pamjet me spitale të improvizuara në Indi, aty ku varianti Delta tashmë është shkatërrimtar, më së miri e ilustrojnë çmimin njerëzor të pandemisë.

Zyrtarisht, në botë kanë vdekur mbi 5.1 milionë njerëz, ndonëse OBSH e konsideron se bilanci real është 2-3 herë më i madh.

Në SHBA, që është dhe vendi më i goditur në botë me rreth 800.000 të vdekur, shpallja në kontinuitet i shpalljeve të shkurta në Twitter,  FacesOfCovid, përfshinë shumë prej tyre që nuk janë vaksinuar.

“Amanda, mësuesja 36-vjeçare e matematikës nga Kentucky. Chris, 34-vjeç, trajner I futbollit në gjimnaz nga Kansasi. Cherie, mësuesja 40-vjeçare e gjuhës angleze në shkollën e mesme nga Ilinois. Të gjithë ishin të rëndësishëm në bashkësitë e tyre. Të gjithë ishin të dashur dhe nuk ishin të vaksinuar,” thuhet në një publikim të para pak kohëve.

Pjesë e inventarit

Dy vite pasi virusi u shfaq për herë të parë në Kinë, vendet vazhdojnë balancimin  në mes të hapjes dhe vendosjes së masave të rrepta.

Protestat antivaksinë kanë tronditur disa vende në Evropë, epiqendër kjo e sërishme e pandemisë, në pikun e paralajmrimeve për vaksinim të detyrueshëm.

Përkundër këtyre skenave, shumë ekspertë sugjerojnë se faza e pandemisë së shpejti do të përfundoj. 

Konsiderojnë që Covid nuk do të zhduket në tërësi, por do të jetë në shumicën e rasteve nën kontroll si sëmundje endemike me të cilën do të mësohemi të bashkëjetojmë, siç është gripi.

Në thelb, do të bëhet “pjesë e inventarit”, tha epidemiologu nga Universiteti i Kalifornisë në Irvinei, Andrew Noymer.

Eksperti kryesor amerikan i sëmundjeve infektive, Anthony Fauci, tha gjithashtu se vaksinimi i përmasave më të gjëra së shpejti do të na shpie në pikën në të cilin Covid “mund të shfaqet kohë pas kohe në sfond, por nuk do të dominoj si tani.”

Shkurtpamësi

Mirëpo, problem i madh është pabarazia e madhe me vaksinat në disponim.

Gati 65 për qind e njerëzve në vendet me të ardhura të larta kanë marrë të pakën një vaksinë, por vetëm pak mbi 7 për qind në vendet me të ardhura të ulëta, thonë të dhënat e OKB.

Duke konsideruar se kjo moralisht është e patolerueshme, OBSH i bënë thirrje shteteve të pasura që të mos japin doza booster për të vaksinuarit derisa në vendet tjera nuk marrin dozën e parë, por kot.

Ekspertët e shëndetësisë theksojnë se lejimi që sëmundja të përhapet pa mëshirë, në disa zona në përmasa dramatike rritë mundësinë e shfaqjes së varianteve të reja dhe shumë më të rrezikshme të virusit që do të kërcënoj gjithë botën.

Frika e tillë ka ardhur më shumë në shprehje për shkak të shfaqjes së Omicronit gjatë javës së kaluar, variant ky shqetësues i koronavirusit i cili për herë të parë i identifikuar në jug të Afrikës. 

OBSH paralajmëron se ai paraqet një “rrezik të lartë” në nivel global, ndonëse ende nuk dihet nëse është më infektues, më i rrezikshëm ose shmang mbrojtjen nga vaksina më shumë se variantet e kaluara.

“Askush nuk është i sgurt për derisa të gjithë të mos jenë të sigurt,” përsëriti Drejtori i OBSH, Tedros Adhanom Ghebreyesus që nga fillimi i pandemisë.

Profesori i Fizikës dhe Biologjisë në Universitetin Ashoka në Indi, Gautam Menon, është dakord se në interes të vendeve të pasura që vendet e varfra të marrin vaksina

“Do të ishte shkurtpamësi që të parashikohet zgjidhja e problemit nëse vaksinojnë vetëm veten e tyre,” tha Menon.

Pandemia e dyfishtë?

Nëse bota nuk e zgjidhë këtë pabarazi, ekspertët paralajmërojnë se më e keqja mund të vijë.

Një skenar makthi sipas OBSH parashikon që pandemisë së Covidit ti lejohet që në mënyrë të pakontrolluar të tërbohet me variante të reja dhe gjithnjë e më të rrezikshme, e virusi tjetër që transmetojnë mushkonjat, siç është zika, mund të shkaktojnë pandemi paralele.

Konfuzioni, dezinformatat dhe krizat me emigrantë të shkaktuara me largimin nga zonat përplot me mushkonja, do të ulin besimin në pushtete dhe shkencë, sistemet shëndetësore do të rrënoheshin dhe do të pasonte një kaos politik.

Ky është njëri  nga skenarët e mundshëm, tha Drejtori i OBSH për krizat, Michael Ryan.

“Skenari i pandemisë së dyfishtë shqetëson në veçanti sepse tani kemi një virus që ka shkaktuar pandeminë dhe shumë të tjerë që presin në radhë.”

OBSH i bënë thirrje vendeve të firmosin një marrëveshje ndërkombëtare për luftë kundër pandemive në mënyrë që të përgatiten dhe parandalojnë krizat e ardhshme. Pavarësisht se si do të zhvillohen ngjarjet me Covid, padyshim që ky nuk është virusi i fundit i rrezikshëm me të cilin do të përballet bota, theksojnë në fund ekspertët.