Kantinat e verës, “vit i artë” prodhimi

Kantinat e verës shënuan rimëkëmbje gjatë këtij viti, duke e lidhur ngushtë këtë me ecurinë pozitive të sektorit të turizmit. Përfaqësuesit e disa prej kantinave kryesore në vend pohojnë se janë rritur kërkesat dhe shitjet në raport me 2020, por ajo mbeten të ngadalta.

Viti 2021cilësohet “i artë” në prodhim, ku sasia e rrushit dhe cilësia e tij vlerësohen mjaft të mira, diçka që ka rritur pritshmërinë për verën e re. Gjithsesi kantinat po hasin probleme të reja që lidhen me zhvillimet e post-pandemisë siç është rritja e kostove të qelqit, etiketave, filtrave e transportit, por edhe me probleme “të vjetra” si paragjykimi i verës shqiptare nga vendasit dhe orientimi drejt importit.

Pas pandemisë…

Rimëkëmbja post-pandemi e të gjithë sektorëve të ekonomisë ka nisur në trajta të ndryshme, me vështirësi të reja, me pengesa të shumta dhe ndonjëherë të paimagjinuara më parë. Është vështirë të gjesh sot një biznes që mund të thotë se kalimi i tij drejt normalitetit të dikurshëm po ecën butë.

Por në këtë mori problemesh nuk mungojnë as sinjalet pozitive, pas të cilave je i detyruar të kapesh për të ecur para, ashtu siç po bëjnë sot edhe kantinat e verës. Lajmi i mirë i tyre është që prodhimi i rrushit këtë vit ishte shumë i mirë dhe cilësor, duke premtuar një verë po kaq të mirë, në një kohë kur edhe kërkesa dhe shitjet po shënojnë rikuperim, të ngadaltë. por të sigurt.

Lajmi i keq lidhet me faktin se kostot e tyre janë rritur dhe kjo nis nga gjërat më elementare si etiketat e qelqit e deri te transporti. Sektori i prodhimit të verës sigurisht që është përballur tani me problematika të reja në një mjedis sfidues, por ndërkohë as problemet që haste para pandemisë nuk janë zgjidhur.

Të lidhur ngushtë me një sektor si turizmi, prodhuesit e verës shprehen njëzëri se shifrat pozitive të sektorit gjatë këtij viti vijnë si pasojë e ecurisë më të mirë të kantinave të tyre, që morën oksigjenin e nevojshëm për të ecur para.

Prodhimi i kënaqshëm, rritet kërkesa për verë, turizmi oksigjen për sektorin

Dy vitet e fundit, prodhimi i rrushit në vend vlerësohet në nivele të kënaqshme, të paktën sipas prodhuesve të verës. “Si vit, prodhimi ka qenë vit shumë i mbarë sepse rrallë herë ndodh që bashkohen cilësia e rrushit me sasinë dhe mund ta quaj me bindje si një vit i artë për sektorin tonë.

Këtë vit, krahasuar me vitet e kaluara, Kantina Arbëri e ka shtuar kapacitetin e prodhimit deri në 2-3%” – pohoi Rigers Kaçorri, nga “Kantina Arbëri”. Shumica e kantinave e bazojnë prodhimin te vreshtat e tyre, sipërfaqet e të cilave janë rritur nga viti në vit. Një shembull të tillë ka ndjekur edhe “Kantina Çobo”, që këtë vit e siguroi shumicën e rrushit nga vreshtat e veta.

“Ne kemi nisur në fillim prodhimin e verës me rrushin e vreshtit tonë dhe duke u zgjeruar arritëm në një pikë ku 90% të rrushit e merrnim nga të tjerë. Kurse 5-6 vite më parë morëm me qira 37 hektarë toka, ish-vreshta që ishin bërë pyje dhe kemi mbjellë vreshtat tona. Në vitin 2021, rreth 60-70% e rrushit ka qenë nga vreshti ynë” – tha Muharrem Çobo.

Përfaqësuesit e kantinave raportojnë për një rritje të kërkesës në treg për verë, diçka që vjen më e theksuar në fundvit, sikurse ndodh tradicionalisht me festat, por oksigjeni i vërtetë i këtij viti ishte turizmi.

“Viti 2021 ka qenë pozitiv dhe rol kyç në këtë aspekt luajti turizmi. I lidhur ngushtë me sektorin tonë, turizmi nxiti konsumin, si në bare e restorante, por edhe në kantinat tona ku ofrohen paketa degustimi. Në tërësi, sektori shënoi rimëkëmbje dhe këtë e tregon më së miri rritja e porosive në kantina, rritja e likuiditetit. Mund të them se kemi hyrë në rrugën e normalitetit para pandemisë” – theksoi Levent Nurellari nga “Kantina Nurellari”.

Vera shqiptare, e paragjykuar nga vendasit, e preferuar nga të huajt

Kantinat shqiptare të verës, të cilat janë rritur në numër vit pas viti janë në luftë të vazhdueshme me imazhin e krijuar përgjithësisht për gjithçka që është shqiptare. Paragjykimi për markat shqiptare nga vendasit ekziston në masë. Kjo nuk do të thotë se nuk ka konsumatorë besnikë vendas, por një pjesë e mirë do të preferonin më shumë një markë të huaj pa u thelluar shumë te cilësia e saj, por thjesht nga mendimi se është verë e huaj.

Në 2020-n kemi pasur gjysmën e xhiros që kemi zakonisht. Me keqardhje kuptova sesa konsumohet produkti im nga shqiptarët dhe më rezultoi vetëm gjysma e tij. Gjysmën tjetër e pinë të huajt. Shqiptarët, në pjesën më të madhe, parapëlqejnë produktin e huaj.

Ne si kantinë, por edhe të tjerët po vazhdojmë të bëjmë punën tonë dhe prej 22 vitesh po mundohemi të informojmë mbi verën shqiptare dhe avantazhet që kemi në raport me ato jashtë. Por sigurisht thënë nga ne si palë interesi, ka edhe një lloj mosbesimi” – pohon z. Çobo.

Në të njëjtën linjë është edhe z. Nurellari, i cili nënvizon se, pavarësisht se cilësia e disa verërave shqiptare është më e mirë se e atyre që merren nga jashtë, konsumatori shqiptar u beson më shumë etiketave të huaja.

Gjithsesi kufizimet që ka sjellë pandemia, rritjet e kostove të prodhimit globalisht duket se kanë kthyer vëmendjen te produktet vendase.

“Këtë fundvit kemi identifikuar se kërkesat si nga individët, edhe nga bizneset për produkte të verës vendase kanë qenë më të larta, duke na motivuar më shumë, pasi puna jonë po përkthehet në rritjen e reputacionit të produktit ‘Made in Albania’. Kjo ndihet sidomos edhe nga bizneset, restorante, të cilët janë bindur se verërat shqiptare janë të një kualiteti krahasues me verërat europiane” – pohoi z. Kaçorri.

Rriten kostot nga etiketat te qelqi dhe transporti 

Rritja e kostove të transportit, mungesat e lëndëve të para kanë dhënë ndikim edhe te sektori i verës. Kantinat raportojnë rritje të kostos për shishet dhe etiketat, por edhe aspekte të tjera të lidhura me aktivitetin e tyre.

“Rritja e çmimeve është e pashmangshme, është drejtpërdrejt e lidhur me rritjen e çmimit të lëndës së parë të rrushit me 5-10 lekë për kg, por edhe të rritjes së shisheve të qelqit. Të gjitha kantinat i marrin shishet jashtë dhe vitin tjetër do të ketë problem për qelqin që ka një rritje 15-20%, duke shtuar edhe koston e importit sigurisht rëndohen edhe më shumë financat e prodhuesve shqiptarë” – tha z. Kaçorri. Sipas tij, rritje ka shënuar edhe kartoni që përdoret për mbajtjen e kutisë së verës. Ndërkohë që ka një rritje të frikshme të transportit.

“Nëse një paletë për eksport ose import e merrje me 150-200 euro, tani është minimalisht 500 euro pa taksat e përfshira. Një kontejner për eksport në qoftë se para pandemisë e merrje me 1800-2000 dollarë, sot është mbi 11000-15000 dollarë dhe duhet prenotuar të paktën tre muaj përpara, sepse nuk ka gjendje” tha ai.

Levent Nurellari u shpreh se në kushtet aktuale të rritjes së kostove do të jetë e pashmangshme për verën që të mos ketë rritje të çmimit në vitin e ardhshëm, por kjo do të varet në ecurinë e kostos dhe produkteve që shtrenjtohen.

“Janë rritur filtrat, tapat, etiketat, qelqi që janë të gjitha mallra importi, përveç verës që është shqiptare. Vozat e drurit, që përdoren për staxhionimin e verës, janë rritur me 45%. Kjo vjen si pasojë edhe e një rregulli të vendosur nga Bashkimi Europian për të mos lejuar prerjen e pemëve, përfshirë ato që janë private të destinuara për biznes siç është prodhimi i vozave të drurit.

Mendoj se të gjitha këto zhvillime do të ndikojnë patjetër në sektorin tonë dhe parashikoj që shishja e verës të rritet me të paktën 100 lekë për verërat normale dhe duke shkuar në proporcion me verërat e tjera më të shtrenjta” tha ai.

Rritet prodhimi dhe sipërfaqja e mbjellë me vreshta

Në vitin 2020, sipërfaqja e mbjellë me vreshta në vend ishte 12 mijë hektarët, sipas INSTAT, me një rritje prej 11% në krahasim me vitin e mëparshëm. Nga kjo sipërfaqe u prodhuan gati 200 mijë ton rrush, me rritje 5% me bazë vjetore.

Ndonëse një vit pandemik, prodhimi i verës në vend shënoi rritje të lehtë me rreth 3.5%, duke arritur në 26 mijë hl, sipas të dhënave të Ministrisë së Bujqësisë. Deri tani viti më i mbarë për prodhuesit e verës ishte 2018-a, por sipas vlerësimeve paraprake edhe 2021 konsiderohet si një nga vitet më të mira.

Sipas të dhënave nga Ministria e Bujqësisë për prodhimin vendas dhe Doganave për importin, që janë të disponueshme për vitin 2018, tregu ndahet pothuajse 50 me 50% mes importuesve dhe prodhuesve vendas.

Në 2020-n, importet e verës u rritën me ritme më të larta se prodhimi vendas, duke u zgjeruar me 12.9%, sipas statistikave të Doganave./Monitor/