Pjesa e tregut e dy bankave më të mëdha arrin nivelin më të ulët historik

Procesi i konsolidimit të sektorit bankar duket se ka forcuar konkurrencën brenda tregut.

Statistikat e Bankës së Shqipërisë tregojnë se pesha e dy bankave më të mëdha ndaj totalit të aktiveve të sektorit ka arritur nivelin më të ulët historik.

Në mesin e këtij viti, ky tregues ka zbritur për herë të parë poshtë kufirit të 41%. Dy bankat më të mëdha të sektorit zotëronin në fund të qershorit 40.68% të totalit të aktiveve, niveli më i ulët i regjistruar ndonjëherë.

Ndërkohë, edhe pesha e tre bankave më të mëdha të sektorit ka pësuar rënie të mëtejshme dhe ka prekur nivelin më të ulët që prej fundit të vitit 2013. Në mesin e këtij viti, tre bankat më të mëdha të sektorit zotëronin 56.24% të totalit të aktiveve të sektorit, në rënie me 1.2 pikë përqindje krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë.

Në vitin 2018, sektori bankar nisi një cikël konsolidimi që e uli gradualisht numrin e përgjithshëm të bankave. Nga 16 banka që vepronin në treg në vitin 2018, aktualisht numri i tyre është ulur në 11. Bashkimi i fundit ndodhi vitin e kaluar, kur banka hungareze OTP finalizoi procesin e blerjes së Alpha Bank Albania dhe bashkimin ligjor të bankës së blerë me filialin e saj shqiptar, OTP Albania.

Hyrja e investitorëve të rinj dhe bashkimet që krijuan banka më të mëdha nga përmasat deri në këtë fazë kanë dhënë një efekt pozitiv në drejtim të rritjes së oreksit për rrezik dhe në kthimin e një cikli rritës të kredisë për ekonominë. Bashkimet mes bankave ekzistuese kanë ulur numrin e përgjithshëm të bankave, por kanë krijuar banka më të mëdha, më konkurruese dhe më të afta për të fituar terren në treg. Kjo duket se është reflektuar në rënien e peshës së tregut të tre bankave më të mëdha në vend.

Shumë ekspertë mendojnë se një konsolidim i mëtejshëm i sektorit nuk mund të përjashtohet në një horizont afatmesëm. Rritja e kërkesave për kapital dhe nevojat e mëdha për investime, të lidhura sidomos me teknologjinë, e bën gjithnjë e më të vështirë eficiencën për bankat e përmasave të vogla. Zhvillimet negative demografike gjithashtu po e tkurrin madhësinë e tregut dhe mund të nxisin gjithashtu një konsolidim të mëtejshëm të sektorit.

Me gjithë uljen e numrit të bankave në treg gjatë pesë viteve të fundit, treguesit e përqendrimit të tregut ngelen pranë pragut të konkurrueshmërisë, mbështetur në metodat teorike të vlerësimit. Mënyra më e zakonshme për të matur shkallën e përqendrimit të tregut është Indeksi Herfindahl-Hirschmann (HHI), që ndërtohet si shuma e pjesës së tregut, të ngritur në fuqi të dytë, të secilës firmë. Pragu poshtë të cilit një treg përgjithësisht pranohet si konkurrues është 1500 ose 0.15. Sipas të dhënave nga Banka e Shqipërisë, në mesin e këtij viti treguesi HHI ishte në nivelin 0.14, në rënie prej nivelit prej 0.15 ku qëndronte në fillim të vitit 2018./Monitor/