Grekët nga ishujt e Egjeut, gjak të pastër shqiptar!

Vijimi i publikimit nga Pafrikë.al  i kaptitullit “Greqia: Dashnorja e Perëndimit, nusja e Lindjes” nga libri “Balkan Ghost” i autorit Robert Kapllan kur “Çështja Beleri” vazhdon të trazoj edhe më shumë ujëra shqiptar ndërkohë Kryeministri Edi Rama vazhdon hakmarrjen në bregdetin shqiptar duke ndëshkuar të gjithë ata që njohin Fredi Belerin, tregon pse interesi për historinë e racës greke është në rritje!

Si të asaj race tradicionale greke që urren çdo sllavë dhe i cilëson “jevgjë të pistë”, ashtu dhe racës bashkëkohore greke për të cilën, “Balkan Ghost”, konstaton se është një përzierje e Grekëve, Turqve, Shqiptarëve, Rumunëve, Sllavëve të ndryshëm dhe të tjerëve që kanë migruar drejt jugut, nga ujërat e ngrohtë në fund të Gadishullit të Ballkanit.

Fakti që në Greqi kanë mbijetuar pak pakica të njohura dëshmon fuqinë asimiluese të kulturës greke.   

Fshatarët nga Suli në Greqinë perëndimore, për shembull, dhe banorët e ishujve të Egjeut, Speces dhe Hidra, kanë gjak të pastër shqiptar.

“Kurrfarë turq nuk jetojnë në Greqi,” më tha me një rast Ish/Zvministri i Punëve të Jashtme të Greqisë, Joanis Kapsis.

“Ka vetëm disa Grek që janë myslimanë dhe në mes vete flasin turqisht. As që ka Maqedonë…” qortonte Kapsis. Nuk ndalonte dot.

Gjatë gjithë viteve që kam jetuar në Greqi, nga viti 1982 deri në vitin 1989, kurrë nuk kam dëgjuar që ndonjë Grek – përveç disa politikanëve të njohur – të inicon  çështjen e mermerit (Elginit) nga Partenoni dhe refuzimin e muzeut Britanik që kthej statujat. Dhe nëse këtë çështje – që merrte aq shumë publicitet në Perëndim – do ta iniconte një i huaj, kurrë nuk kam dëgjuar që një Grek i lindur të flas për këtë çështje gjatë ose me zemërim.

Por, kam shpenzuar orë të tëra të jetës sime duke ndenjur në tavolinë greke, duke dëgjuar shpërthime zemërimi lidhur me çështjen e Turqve dhe Konstandinopojës, Serbëve dhe Maqedonisë dhe përndjekjen e pakicës greke nga Shqipëria.

Kur erdha në vitin 1990 nga Maqedonia dhe Bullgaria në Greqi, jam përpjekur të sqaroi pozicionin e Maqedonëve sllavë, një grupi të miqve grek. Gërthitën gati të gjithë me një zë:

“Vetëm pse këta Jevgj të pistë në Shkup të kanë mbushur kokën me gënjeshtra, nuk do të thotë se kjo është e vërtetë!”

Për këta Grekë, të gjithë Sllavët që veten e quajnë “Maqedonë” ishin “Jevgj të pistë”.

Kur në vitin 1990 erdha nga Bullgaria në Greqi, nuk kam menduar se jam larguar nga Ballkani por që kam ardhur në një mjedis që më së miri e përmbledhë dhe e sqaron Ballkanin. Ikona ishte shpikje greke. Kisha Ortodokse Greke ishte nëna e të gjitha kishave ortodokse të Lindjes. Perandoria Bizantine në thelb ishte perandori greke. Turqit Osman kanë sunduar përmes Grekëve – nga pjesa e pasur fanariote (”Far”) e Konstandinopojës – që shpesh ishin diplomatë dhe administratorë lokal në pjesën evropiane të perandorisë turke. Konstantinopol ishte fjalë greke për pjesën historike të qytetit. Madje edhe fjala turke Istanbul ishte sintagmë e deformuar greke is tin poli (“në qytet”).

Në mesin e jeniçerëve, njësiteve elite të ushtrisë osmane, kishte mjaft Grekë të cilët si të vegjël janë rrëmbyer nga prindërit dhe janë edukuar në kazermat e sulltanit. Shkrimi cirilik, që përdoret në Bullgari, Serbi, Maqedoni dhe Rusi, është krijuar nga alfabeti grek kur dy murgj, Kiril dhe Metodi, në shekullin e IX u nisën nga Selaniku të përhapin krishterimin ndër Sllavë.

Raca bashkëkohore greke është një përzierje e Grekëve, Turqve, Shqiptarëve, Rumunëve, Sllavëve të ndryshëm dhe të tjerëve që kanë migruar drejt jugut, ujërave të ngrohtë në fund të Gadishullit të Ballkanit. Fakti që në Greqi kanë mbijetuar pak pakica të njohura dëshmon fuqinë asimiluese të kulturës greke.     

Fshatarët nga Suli në Greqinë perëndimore, për shembull, dhe banorët e ishujve të Egjeut Speces dhe Hidra, kanë gjak të pastër shqiptar.

“Greqia e trashëgimisë klasike dhe filhelenizmit romantik është zhdukur, edhe ashtu ishte e parëndësishme për situatën greke,” shkruan Philip Sherard, përkthyes i poezisë bashkëkohore greke.

“Greqia… kurrë nuk kishte kurrfarë mesjete, siç e kuptojmë ne, as rilindje, siç e kuptojmë ne, dhe as periudhën e ungjillizmit. Nuk ka ndodhur ngritja e arsyes ndaj pjesës tjetër të jetës.”

Greqia është porti i fundit kalimtar i Evropës, ku Lindja fillon plotësisht ta shkrinë Ballkanin. Si e tillë, kur i afrohesh nga kahu i kundërt, Greqia është gjithashtu vend ku oksigjeni i Perëndimit fillon të shkatërroj logjikën abstrakte dhe disfatiste të shkretëtirave të Mesopotamisë dhe Egjiptit.

Përfundimisht, kjo ishte arritja më e madhe e Athinës së Perikleut (dhe më gjërë, Perëndimit): frymë humanizmi – dhembshuri për individin – në çnjerëzoren e Lindjes, të cilën në atë epokë e kanë personifikuar tirania e Egjiptit antik, Persisë dhe Babilonisë.

Në Muzeun arkeologjik kombëtar në Athinë e kam parë këtë proces në vepër, se si statujat e ftohta dhe pa fytyrë nga epoka e lashtë dhe e bronzit, duke mbajtur ndikimin e rëndë të faraonëve të Egjiptit, gradualisht, veçori për veçori, gjatë dy mijëvjeçarëve shndërrohen në bukuri dhe idealizëm të skulpturës klasike greke.

Greqia klasike nga mijëvjeçari i parë para i erës re e ka shpikur Perëndimin duke e bërë human Lindjen. Greqia e ka rritur këtë duke përqendruar energjitë e saj artistike dhe filozofike në çlirimin e frymës njerëzore, në luftën e individit për gjetjen e kuptimit për botën.

Ndërkohë, në Persi, për shembull, arti ekzistonte për ngritjen e sundimtarit të gjithëfuqishëm. Por, Greqia gjithmonë ishte pjesë e Lindjes, edhe pse në pjesën perëndimore të kufirit të saj. Ta shikosh Greqinë në dritën e saj të vërtetë lindore do të thotë të kuptosh madhësinë e arritjes së Grekëve të lashtë.

Aq më shumë, kuptimi i rolit historik të Greqisë si fushëbetejë ideologjike në mes të Lindjes dhe Perëndimit ofron një pasqyrë më të thellë në procesin  ku demokracia perëndimore dhe vlerat në epokën tonë mund të ndikojnë në sistemet politike të Botës së Tretë. Greqia është sitë e përjetshme përmes së cilës sulmet e Lindjes ndaj Perëndimit dhe Perëndimit ndaj Lindjes duhet të kalojnë dhe menjëherë të shtresojnë mbetjet e tyre.

“Mirësevini mbrapsht  në Orient”…© pafrike.al

vijon