Panairi i 28-të i Librit/ Botuesit sinjalizojnë rënie, kosto më të larta dhe mungesë infrastrukture

Duke filluar prej sot e deri në 16 nëntor 2025, në Pallatin e Kongreseve në Tiranë, mbahet edicioni i 28-të i Panairit të Librit, një prej ngjarjeve më të rëndësishme kulturore e tashmë edhe ekonomike në vend.

Organizuar nga Shoqata e Botuesve Shqiptarë, ky edicion vjen me moton “Ndërgjegjja jonë ka nevojë për librat”, e frymëzuar nga veprat e Ismail Kadaresë, duke vënë në qendër jo vetëm leximin si akt kulturor, por edhe industrinë e librit si një sektor me ndikim ekonomik në tregun vendas.

Rreth 100 shtëpi botuese nga Shqipëria, Kosova dhe Maqedonia e Veriut prezantojnë tituj të rinj, përkthime, botime akademike dhe literaturë për fëmijë, të cilët pritet të gjenerojnë një qarkullim të konsiderueshëm ekonomik në vetëm pesë ditë aktivitet. Panairi përbën një moment kyç për shitjet e fundvitit të botuesve, për promovimin e autorëve dhe për nxitjen e marrëveshjeve tregtare mes shtëpive botuese dhe librarive, që vijojnë më pas gjatë gjithë sezonit dimëror.

Megjithatë, sfidat mbeten të dukshme. Botuesit sinjalizojnë rënie të lehtë të volumit të botimeve të reja dhe një treg të brishtë shpërndarjeje, ku mungesa e rrjetit të librarive jashtë qendrave të mëdha urbane e vështirëson qarkullimin e librit.

Sipas kreut të Shoqatës së Botuesve, Petrit Ymeri, kjo ndodh në një kohë kur lexuesit po zhvendosen gjithnjë e më shumë drejt platformave digjitale, ndërsa formatet si e-librat dhe audiolibrat, edhe pse në rritje, nuk kanë ende një treg të qëndrueshëm në Shqipëri. Ai nuk lë pa përmendur edhe piraterinë si shqetësim që vijon.

Ai thekson se, panairi shërben edhe si një tregues i shëndetit të industrisë së librit, një industri që kontribuon në ekonominë krijuese të vendit, punëson qindra autorë, redaktorë, përkthyes e dizajnerë, dhe që ka nevojë për mbështetje institucionale për të rritur konkurrueshmërinë.

Rënia e konsumit të librit fizik, kostot e shtypshkronjave që janë rritur ndjeshëm pas krizave të çmimeve të letrës dhe energjisë, si dhe mungesa e mbështetjes fiskale për botuesit, janë ndër çështjet që diskutojnë gjerësisht aktorët e fushës.

Për shumë botues, ky edicion shihet si një test për aftësinë e sektorit për t’u përshtatur me realitetin e ri dixhital dhe për të gjetur modele të reja biznesi që lidhin botimin tradicional me teknologjinë. Në mënyrë simbolike, ky panair vjen në një kohë kur kultura po kërkon të rigjejë peshën e saj ekonomike brenda sektorit të industrive krijuese./Monitor/